Read - bunge .parliament.go. tz

hasa kwa wanafunzi wapya. Vibaka hupata mavuno katika kipindi hicho kwani vijana wakijipanga
tangu asubuhi bila kupata kifungua kinywa, inapofika mchana huwa wana njaa na hata kuanza
kusinzia kwa sababu huwa wamechoka, pia kutokana na kuwa huwa wameamka mapema.
Mheshimiwa Spika, lakini pia ikizingatiwa kuwa mabenki ni machache sana nchini hasa
kwenye maeneo ya vijijini, vijana au wazazi wote hulazimika kusafiri mwendo mrefu kwenda
Makao ya Wilaya kulipa karo. Mathalani Wilaya ya Magu inazo sekondari za Kata 39, hebu fikiria
wanafunzi/wazazi wanaorundikana kwenye tawi moja la NMB kulipia karo katika kipindi cha siku
chache. Hakuna namna nyingine ya kulipia karo hizo Gharama ya usafiri na chakula hata malazi
kwa mtu anayekwenda kulipa karo inaongeza gharama ya shule kwa wazazi maskini lakini pia ni
adha kubwa. Naomba Mheshimiwa Waziri wa Fedha atupatie ufafanuzi wa namna ya kuondoa
kero hii.
Mheshimiwa Spika, katika Jimbo la Busega Benki ya NMB, ilishatuma wataalam wake kuja
kufanya utafiti wa kuanzisha tawi la benki katika Mji wa Lamadi. Sasa ni mwaka mzima tangu
watu hao waje na hatuoni hatua zozote zimechukuliwa. Mji wa Lamadi wenye wakazi karibu
40,000 una biashara nyingi zikiwemo za mazao, utalii, maduka, mashine za pamba, mahoteli na
kadhalika.
Naomba kufahamu ni lini benki hiyo itaanza kufanya kazi kwani mzunguko wa fedha
uliopo ni mkubwa. Kuendesha biashara kwa fedha ya mfukoni ni hatari na inavutia ujambazi.
Tunaomba tawi la benki Lamadi haraka.
MHE. PROF. KULIKOYELA K. KAHIGI: Mheshimiwa Spika, nianze kwa kuwapongeza Waziri,
Naibu Waziri na wataalam wa Wizara kwa hotuba iliyowasilishwa. Naipongeza Wizara kwa juhudi
za kuimarisha ukaguzi wa ndani, matumizi ya teknolojia za kisasa katika shughuli mbalimbali za
Wizara na kadhalika. Hata hivyo, bado Wizara hii inahitajika kufanya maboresho/mabadiliko katika
mambo mengi kama ilivyopendekezwa na Kamati ya Fedha na Uchumi na Kambi Rasmi ya
Upinzani. Kwa maoni yangu, mambo ambayo yanahitaji kufanyika haraka ni haya yafuatayo:-
Kwanza tathmini makini ya utekelezaji wa sera ya ubinafsishaji wa Mashirika ya Umma, pili,
kuimarisha usimamizi wa Mashirika ya Umma kwa kuanzisha Ofisi ya Mashirika ya Umma
(itakayosimamia Mashirika yenye hisa zaidi ya 51% za Serikali), na Kampuni/Shirikia Hodhi la Taifa
(baada ya kurekebisha CHC) lenye kusimamia Mashirika yenye hisa za Serikali chini ya 51%, tatu,
pendekezo la windfall tax kwenye dhahabu ili Serikali ipate mrahaba stahiki na nne, Mifuko ya
Hifadhi ya Jamii ipunguzwe ili ibaki miwili tu (unaohudumia watumishi katika Serikali/Mashirika ya
umma na ule unaohudumia watumishi katika Mashirika binafsi) na iwe chini ya usimamizi wa
Wizara ya Kazi na Ajira.
Kadhalika, watumishi waliostaafu zamani wakati mishahara (na mafao) ilipokuwa midogo
waongezewe mafao yao kulingana na upandaji gharama za maisha. Aidha, watumishi wa Vyuo
Vikuu vya Serikali (Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, Chuo Kikuu cha Sokoine cha Kilimo na
kadhalika) waliokuwa kwenye utaratibu wa pensheni wa Senior Staff Superrannuation Scheme
(SSSS), waliostaafu kabla ya Machi, 2011 wapangiwe utaratibu wa kulipwa pensheni ya kila mwezi
kama watumishi wastaafu wenzao wanavyolipwa. Hawa sio wengi, hivyo Serikali isiwe na
kigugumizi kuhusu hili na tano kwa kuwa Wizara hii ni muhimu kwa uchumi na maendeleo ya Taifa,
watumishi wa Wizara wawe makini, waadilifu na wazalendo ili usimamizi wa fedha za umma uwe
imara.
Mheshimiwa Spika, naiomba Serikali iziongezee mtaji Benki za Posta na Benki ya Twiga.
Benki ya Posta ni Benki ya Serikali 100%. Ina mtandao mzuri nchi nzima na ni benki inayoweza
kujitandaza katika Wilaya zote kwa urahisi. Hata hivyo, haiwezi kufanya hivyo sasa hivi kwa kuwa
haina mtaji wa kutosha ili iweze kufanya biashara ya kukopesha kwa mapana na kuwekeza katika
maeneo mbalimbali. Benki ya Twiga (Twiga Bancorp Limited) pia inamilikiwa na Serikali 100%, lakini
nayo haiwezi kupanua shughuli zake za kibiashara kwa kuwa na mtaji mdogo.
Mheshimiwa Spika, mimi ninashauri kuwa badala ya kuanzisha utitiri wa mabenki ambayo
yatagharimu kiasi kingi zaidi cha fedha (mathalani Benki ya Vijana na Benki ya Wakulima
38