Read - bunge .parliament.go. tz

MHE. GOSBERT B. BLANDES: Mheshimiwa Spika, naomba nimpongeze Mheshimiwa Waziri
wa Fedha, Naibu wake, Katibu Mkuu na watendaji wote wa Wizara hii kwa kazi nzuri
wanayoifanya na kwa kuleta hotuba nzuri hapa Bungeni. Pamoja na pongezi hizi ninayo heshima
kubwa kutoa machache na kuishauri Wizara hii. Nami nitafanya hivyo kama ifuatavyo:-
Mheshimiwa Spika, kwanza, matatizo ya Cash Budget. Utaratibu wa Cash budget kwa
mtazamo wangu umekwamisha miradi mingi ya maendeleo kutekelezeka kwa wakati.
Napenda kutoa ushauri kuwa Serikali iachane na utaratibu huu wa Cash budget badala
yake Serikali itoe Warrant of fund na iwepo ceiling kila robo ya mwaka badala ya kusubiri
kukusanya na ndiyo ipeleke fedha za maendeleo. Fedha haziendi kwa wakati muafaka, matokeo
yake miradi inapanda (variation). Serikali ikope fedha kutoka kwa wananchi kwa njia ya Treasurer
bonds ili ijazilizie pale penye upungufu na kujenga miradi kwa wakati na pale itakapokusanya basi
ilipe hiyo mikopo. Hizi Treasurer bills na Treasurer bonds kazi yake iwe ni kuziba pengo na
kuhakikisha miradi inamalizika au inatekelezeka kwa wakati unaofaa.
Mheshimiwa Spika, pili, kupanua wigo wa kukusanya mapato. Kwa sasa Serikali inajitahidi
sana kukusanya kodi katika nyanja mbalimbali ikiwemo bia, sigara, wafanyakazi na kadhalika.
Bado kuna wigo mkubwa wa kodi ambazo bado hazijakusanywa mfano, wapangishaji nyumba,
mafundi ujenzi wa kawaida ambao hawajasajiliwa. Ni vizuri wajenzi wadogo hawa watambuliwe
na Bodi ya Wakandarasi CRB, wajengewe uwezo ili waweze kulipa.
Mheshimiwa Spika, tatu, noti mpya toleo la mwisho. Noti mpya zilizotolewa hivi karibuni ni
nzuri kwa muonekano hata ubora. Tatizo zinaghushiwa kirahisi ni kwa nini Pia noti hizi inaelekea
zilitengenezwa katika size ya kuweka kwenye pochi ili zisichakae. Noti hizi zinaonekana kulengwa
watumiaji wa nchi zilizoendelea ambapo karibu kila mtu anamiliki pochi. Ndiyo maana noti hizi
zinapopelekwa katika mazingira ya vijijini kwa akinamama baada ya kuuza bidhaa zao, pamoja
na kuwa nzuri na zenye mvuto na pengine zenye ubora lakini inaelekea zisipotunzwa kwenye
pochi zinaharibika haraka sana. Serikali iliangalie suala hili.
Mheshimiwa Spika, nne, hisa za Makampuni ya nchi za nje. Hadi sasa Tanzania au
wananchi wa Tanzania hawaruhusiwi kununua hisa za makampuni ya nje ikiwamo na nchi za
Jumuiya ya Afrika Mashariki wakati nchi wanachama wa jumuiya hizi ikiwemo nchi za Uganda na
Kenya wanaruhusiwa kununua hisa za makampuni katika soko la mitaji la Dar es Salaam. Tatizo hili
la Watanzania kutoruhusiwa kununua hisa nje ni kutokana na sheria za nchi yetu kutoruhusu
wananchi wetu kununua hisa za makampuni nje. Je, hii sheria kuzuia watu wakati nchi
wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki nchi zao zinawaruhusu na hivyo wao kufaidika na
Jumuiya ya Afrika Mashariki wakati Tanzania tunabaki nyuma. Nashauri sheria zote zinazozuia
Watanzania kununua hisa nje ya nchi ziletwe hapa Bungeni zibadilishwe haraka.
Mheshimiwa Spika, tano, Mifuko ya Hifadhi ya Jamii. Hapa nchini tunayo Mifuko
mbalimbali ya Hifadhi ya Jamii ikiwemo NSSF, LAPF, PPF, GEF ambayo hupokea michango kutoka
kwa wanachama wake kwa ajili ya mafao yao ya uzeeni au kwa muda maalum. Mafao yao
hutolewa pamoja na riba lakini riba hizi zinatofautiana sana na ziko chini ya inflation rate. Mfano,
NSSF hutoa riba kati ya 2% - 2.5%, LAPF 5% - 7%. Utofauti huu unawaumiza hasa wale wanaojiunga
na hifadhi zinazotoa riba ndogo mfano NSSF. Pia hata riba ya 5% - 7% ni ndogo kwani iko chini ya
mfumuko wa bei (inflation).
Mheshimiwa Spika, sita, ombi la Matawi ya Benki. Naomba Serikali izungumzie na benki
mbalimbali ikiwemo CRDB, NMB na nyinginezo nyingi zipeleke huduma za mabenki (zifungue
matawi) yake katika mji wa biashara wa Omurushaka, Wilayani Karagwe. Pia Matawi ya benki
yanahitajika haraka katika Miji ya Nyaishozi, Nyakaiga na Rwambaizi katika Jimbo la Karagwe,
Wilayani Karagwe, Kagera. Kupeleka matawi huko kutapunguza wizi wa kutumia ujambazi na
kupeleka huduma karibu na wananchi.
Mheshimiwa Spika, naunga mkono hoja.
44