Rural Walks in Flintshire (pdf) - Flintshire County Council

MynyddHelygainlime that set underwater and was used forbuilding docks and bridges.5. Massive Pant y Pwll Dwr quarry is oneof three working quarries that are allfully mechanised.6. A small tin shack and an area of levelledground are all that remain of Pen y Bryn mine,one of the largest Halkyn lead mines.7. Pen-y-ball monument was erected in 1893to commemorate the marriage of the Dukeof York, then heir to the throne.Pen-y-ball was an important medieval smelting'bole'. Early lead smelting took place nearthe mines in shallow holes – 'boles' – dug onhigh ground where they were exposed tostrong winds.Nodweddion o ddiddordeb1. Moel y Gaer yw'r man uchaf ar y Comin acheir golygfeydd panoramig o'i chopa. Olioncaer Oes yr Haearn yw'r ffosydd a'r cloddiausy o gwmpas y copa. Darganfuwyd olioncytiau pren crwn ac adeiladau petryal a allaifod yn ysguboriau. Defnyddid Pen-y-bryn ynystod rhyfeloedd Napoleon pan godwydcoelcerth i rybuddio o unrhyw ymosodiad gany Ffrancwyr.Mae'r mynydd yn frith o olion hen chwarelicynnar ac odynnau ble roedd y calchfaen mâlyn cael ei losgi ar gyfer gwneud mortaradeiladu a gwrtaith.2. Odyn galch sengl yn Wern-y-gaer3. Hen chwarel ac odyn galch ddwbl yn ymylRhes-y-caeHalkyn Mountain Common Code1. Treasure our rich heritage and respectour way of life.2. Protect our rare plants and animals.3. Take your litter home.4. Always keep dogs on a lead. Pickup their mess.5. Drive below the speed limit.6. Park considerately at the roadside.7. Off-roading and tipping waste areillegal and will be prosecuted.8. Please ring 999 if you see a fire.9. Leave all livestock alone.10. Do not camp on the commons.4. Roedd yr odynnau calch mawr yn WaunBrodlas yn cynhyrchu calch oedd yn gallu setioodanydŵr. Defnyddid hwn i adeiladu dociaua phontydd.5. Chwarel anferth Pant-y-pwll-dwr. Dyma uno'r tair chwarel sy wedi'u mecaneiddio'n llwyr.6. Cwt bach tun a darn o dir gwastad yw'rcyfan sydd ar ôl o gloddfa Pen-y-bryn, un ofwyngloddiau plwm mwyaf Helygain.7. Adeiladwyd cofadail Pen-y-ball yn 1893 iddathlu priodas Dug Caerefrog, oedd ar y prydyn aer i'r goron.Roedd Pen-y-ball yn fan smeltio yn y CanolOesoedd. Yn y dyddiau cynnar byddai'r plwmyn cael ei smeltio yn ymyl y cloddfeydd, mewntyllau oedd ar dir uchel ac yn agored iwyntoedd cryf.Want to Join a Guided Walk?Free guided walks around Halkyn Mountainstart from the Blue Bell Inn. Telephone thepub on 01352 780309 or the WalkaboutFlintshire Co-ordinator on 01352 702477for more information.Beth am ymuno a thaith gerddedgydag arweinydd?Ceir teithiau cerdded am ddimo gwmpas Mynydd Helygaingan gychwyn o dafarn y BlueBell Inn. Ffoniwch y dafarn ar01352 780309 neu ffoniwch CydlynyddTeithiau Cerdded Sir y Fflint ar01352 702477 i gael gwybod mwy.Cod Comin Mynydd Helygainˇ1. Trysorwch ein treftadaeth gyfoethog apharchwch ein ffordd o fyd2. Diogelwch ein hanifeiliaid a’nplanhigion prin.3. Ewch â’ch sbwriel adref hefo chi.4. Cadwch eich ci ar dennyn. Cliriwch eu baw.5. Gyrrwch yn arafach na’r terfyn cyflymder.6. Parciwch yn ystyriol ar ochr y ffordd.7. Mae’n anghyfreithiol tipio gwastraff oddi ar yffordd a chewch eich erlyn am wneud hynny.8. Ffoniwch 999 os byddwch yn gweld tân9. Gadewch lonydd i dda byw.10. Peidiwch â gwersylla ar y cominLead MiningThe Halkyn lead mines were at the hub of the IndustrialRevolution in northeast Wales. Between 1845 and 1938nearly 500,000 tons of lead were produced, which was10% of the UK's total production!All the pit heads and most mine buildings havelong gone but plenty of evidence of lead miningstill remains.• 'Bee-hive' caps: many shafts were sealed in the1980's with these stone and cement caps.• Shaft craters: conical depressions in the groundmarking a collapsed or filled shaft.• Shaft tips: circular mounds of waste rock createdwhen excavating shafts.• Lead washing areas: patches of rough land withsparse, yellow vegetation. Little can grow due to thelead residues, except for specialised plants such asSpring sandwort.Cloddio am blwmRoedd cloddfeydd plwm Helygain yn bwysig iawn ynystod Chwyldro Diwydiannol gogledd-ddwyrainCymru. Rhwng 1845 a 1938 cynhyrchwyd bron i500,000 tunnell o blwm, sef 10% o holl gynnyrch y DU.Diflannodd pob pen pwll, a mwyafrif yr adeiladau,ond erys digon o dystiolaeth am fwyngloddio plwm.• 'Caead cwch gwenyn': Cafodd nifer o'r siafftiau eucau yn yr 1980 drwy osod y caead o gerrig a sment areu pennau.• Craterau siafftiau: pantiau yn y tir sy'n dangos siafftwedi suddo neu wedi'i llenwi.• Tomenni siafftiau: tomenni ar siâp cylch a grëwydwrth daflu'r cerrig gwastraff i'r wyneb pangloddiwyd y siafftiau.• Ardaloedd golchi plwm: clytiau o dir garw gydagychydig o dyfiant melyn yn unig arno. Am fod ymaweddillion plwm prin iawn yw'r planhigion sy'ngallu tyfu yma, ac eithrio rhai arbenigol fel Tywodlysy Gwanwyn.Report it!Flytipping hotline (24hr): 0800 807 060Halkyn Mountain Common Ranger:01244 814 931Cysylltwch!Tipio anghyfreithlon: 0800 807 060 (24awr)Ceidwad Comin Mynydd Helygain:01244 814 934www.borderlands.co.ukDysgu am gestyll a henebion Sir y Fflint53