Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

SADECZANIN październik 2010_SADECZANIN 28-09-2010 01:41 Strona 94FOT. MARIA SAPIOŁKOROZMAITOŚCIPszczoły i ludzie (18)Pszczoływ śmiertelnympotrzaskuNaprawdę poważne kłopotyspadły na pszczoły na początkuII połowy XX wieku i niestetypotęgują się do dzisiaj.Że ru ją cy do tej po ry w po łu -dnio wej Azji na pszczo lewschod niej Apis ce ra na roz -tocz Varroa destructor znalazłsobie nowego żywiciela, a była nim znananam wszyst kim pszczo ła miod -na Apis mel li fe ra. Eks pan sja Var roadestructor odbywała się stopniowo. Wewczesnych latach 60. XX wieku roztoczza wle czo ny zo stał do pa siek Ja po niii Związ ku Ra dziec kie go, w la tach 70.był już w Eu ro pie Wschod niej i w Ame -ryce Południowej. Niedługo później, bow latach 80. zaczął dziesiątkować pasiekiw Europie Zachodniej i Ameryce Północnej.Dzisiaj podobno tylko Australiapozostaje wolna od Varroa destructor;głównie ze względu na naturalną izolacjękon ty nen tu oraz na szcze gó ło wąkon tro lę im por tu pszczół i ro dzinpszczelich przez australijskie służby weterynaryjne.Roz tocz Var roa de struc tor roz wi jasię na czer wiu i do ro słych osob ni kachpszczół miodnych. Samice roztoczy żywiąsię he mo lim fą owa dów (czy li ichkrwią) zarówno w okresie ich larwalnegoroz wo ju, jak i póź niej w okre sie doj -rza ło ści. Sa mi ce Var roa de struc torosią ga ją wiel kość 1,6 mm sze ro ko ścii 1 mm długości. Choroba, którą wywołujeten roztocz, nazwano warrozą. Zaatakowanerodziny pszczele bez pomocyczło wie ka gi ną po 2-3 la tach.Dlaczego do tej pory nie znalezionoskutecznej metody zwalczania warrozy?Być może zlekceważono problem i nieskierowano odpowiednich środków finansowychna badania celowe w tym zakresie.Trzeba jednak przyznać, żebiologia życia Varroa destructor (a takżepszczoły miodnej) w znakomity sposóbutrudniła badaczom znalezienie skutecznegolekarstwa. Bo o ile żerujące roztoczana dorosłych pszczołach, widocznego łym okiem, mo żna znisz czyć bezwiększych problemów, stosując substancjechemiczne (akarycydy) lub kwasy organiczne(mrówkowy, szczawiowy), todotarcie do roztoczy, gdy pożywiają sięhemolimfą larw pszczół robotnic czytrutni w zasklepionych komórkach plastrów(bo tak od by wa się roz wój osob ni -czy pszczo ły miod nej), oka za ło się byćzadaniem o wiele trudniejszym, czywręcz niemożliwym do zrealizowania.Na dodatek po wielu latach stosowaniachemicznych akarycydów, Varroa destructorza czął uod par niać się na tę „cię -żką chemię”, a analizy wykazywaływ wosku pszczelim, miodzie i pozostałychproduktach pszczelich pozostałościpo stosowanych środkach chemicznych.Taki stan był nie do zaakceptowania dlarzą dów i w wie lu pań stwach, by nie rzecwłaściwie na całym świecie, a w trosceo zdrowie konsumentów, wprowadzonoostre normy dotyczące czystości miodu,wosku, pyłku czy propolisu.Od wie lu już lat w han dlu świa to -wym do pusz czo ne są do ob ro tu tyl koprodukty pszczele wolne od wszelkichpozostałości chemicznych akarycydów.Czy to zna czy, że za prze sta no ich sto so -wa nia? Nie, ale wpro wa dzo no licz neogra ni cze nia zwią za ne z ich sto so wa -niem. Pszcze la rzom po zo sta ły jesz czena tu ral ne środ ki i me to dy zwal cza niawar ro zy, ale są one kło po tli we i nie za -wsze efektywne. Warroza zatem trzymasię (niestety) dobrze i nie ulega wątpliwości, że przez ostat nie 50 lat prze trze -biła miliony rodzin pszczelich na całymPo wielu latach stosowaniachemicznych akarycydów,Varroa destructor zacząłuodparniać się na „ciężkąchemię”, a analizywykazywały w woskupszczelim, miodziei pozostałych produktachpszczelich pozostałościpo stosowanych środkachchemicznych.świe cie. To praw da, że pszcze la rzew pocie czoła starają się odbudowywaćswój stan pa siecz ne go po sia da nia, aletakie pszczelarstwo, w którym każda zimowlastaje się jedną wielką niepewnościąi py ta niem, czy mo je pszczo łyprzeżyją, niejednego pasiecznika doprowadzi ły do re zy gna cji z upra wia niapszcze lar skie go rze mio sła. W Pol scejeszcze w latach 70. XX wieku na po-94 Sądeczanin PAŹDZIERNIK 2010 v www.sadeczanin.info