metody, formy i programy kształcenia - E-mentor

kształcenie ustawiczneKształcenie podyplomowewobec rynku pracyAleksandra MarcinkiewiczSpołeczeństwo informacyjne, w którym żyjemy, charakteryzujesię tym, że następują w nim niezwykle dynamicznezmiany, a informacja ma priorytetowe znaczenie. Zatemczłowiek, nie chcąc dopuścić do dezaktualizacji posiadanejwiedzy, powinien nieprzerwanie, przez całe życie się uczyć.Przeobrażenia wynikające z powstania społeczeństwainformacyjnego nie dotyczą tylko edukacji, ale wszystkichobszarów funkcjonowania jednostki, w tym pracy. Dużymzainteresowaniem cieszą się więc studia podyplomowe, jakota forma kształcenia, która szybko reaguje na zmieniającesię potrzeby rynku pracy.Idea całożyciowej edukacji została sformułowanaw 1926 roku przez Eduarda Lindemana w książceZnaczenie edukacji dorosłych, w której postawił on tezę,że kształcenie nie powinno mieć końca, ponieważ całeżycie jest nieustannym procesem uczenia się 1 .Najpełniejszy zakres pojęcia edukacji ustawicznejzostał przyjęty przez UNESCO, według któregokształcenie ustawiczne obejmuje całe życie człowiekai służy jego rozwojowi. Jest to również naczelnazasada wskazująca kierunek współczesnych reformoświatowych dotyczących szkolnictwa powszechnego,zawodowego i wyższego, ale także doskonaleniazawodowego pracujących, oświaty dorosłych, kształceniarównoległego oraz wychowania w rodziniei środowisku. Głównego zadania edukacji ustawicznejupatruje się w wychowaniu nowego typu człowieka,charakteryzującego się twórczą postawą i dynamicznymstosunkiem do życia i kultury – potrafiącegodoskonalić siebie, zmieniać warunki życia i ulepszaćje dla dobra społeczeństwa 2 .Edukacja w społeczeństwie informacyjnymEdukacja w społeczeństwie informacyjnym znacznieróżni się od tej z przeszłości. Wykształcenie stajesię jednym z kluczowych zasobów kapitału społecznegoi stanowi jeden z najistotniejszych warunkówzapewniających jednostce godziwą egzystencję.Wykształcenie umożliwia łatwiejsze radzenie sobiew sytuacjach ekstremalnych i szybsze przystosowaniesię do zmian. Nagłe i nieoczekiwane przeobrażeniawymuszają ponowne uczenie się, zmianę kompetencjii kwalifikacji. W związku z tym oczekuje się, że edukacjabędzie elastyczna, wielokierunkowa, obszernai wszechstronna, gdyż tylko taka zapewnia jednostcezdobycie wysokich kwalifikacji oraz kompetencji, któreumożliwiają odnalezienie się na konkurencyjnymrynku pracy, a co za tym idzie – mają wpływ na karieręi przyszłe zarobki.Współczesna edukacja musi być nastawiona naprzyszłość, a zatem powinna kształtować ludziinnowacyjnych, aktywnych i progresywnych. Jejcelem powinno być w najszerszym znaczeniu przekazywaniewiedzy, ale powinna także kształtowaćumiejętności, wielostronnie rozwijać jednostkęi doskonalić człowieka oraz promować wartościogólnoludzkie. Tak pojmowana edukacja prowadzido globalnej aktywności na zasadzie demokratycznegouczestnictwa w społeczeństwie uczącym sięi służy rozwojowi społecznemu zgodnie z duchemhumanizmu, współpracy i demokracji. Idea kształceniaustawicznego jest zgodna z potrzebami nowegotypu społeczeństwa, uwzględnia przemiany rynkupracy, jak i rytm indywidualnej egzystencji wynikającyz dynamiki zmian charakterystycznych dlanowego typu społeczeństwa. U jej podstaw znajdująsię takie zjawiska społeczne i kulturalne jak: rozwójnauki i technologii, konieczność doskonalenia zawodowego,dostosowanie do zmian ekonomicznych, wymaganiarynku pracy wobec siły roboczej oraz upowszechnieniekształcenia typu know-how (wiedzieć jak) na kursacho specjalnym przeznaczeniu 3 .1D. Ciechanowska, Od edukacji ustawicznej do całożyciowego uczenia się – potrzeba kształcenia kompetencji uczynienia się, [w:] R. Górska,J. Półturzycki (red.), Edukacja ustawiczna w szkołach wyższych – od idei do praktyki, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji,Płock–Toruń 2004, s. 155.2A. Marcinkiewicz, Uczelnie Wyższe a idea ustawiczności kształcenia, http://ogrodynauk.pl/Content/Issues/2011/01/Articles/Uczelnie%20wy%C5%BCsze.pdf, [09.04.2011].3J. Zieliński, Uwarunkowania i założenia przemian edukacyjnych w XXI wieku, [w:] K. Szczepańska-Woszczyna, Z. Decko-Pikiewicz(red.), Edukacja wobec rynku pracy i integracji europejskiej, Wyższa Szkoła Biznesu, Dąbrowa Górnicza 2007, s. 21–23.54 e-mentor nr 2 (44)