metody, formy i programy kształcenia - E-mentor

kształcenie ustawiczne• celem studiów podyplomowych jest budzenieducha innowacyjności, chęci podejmowaniaryzyka związanego z innowacjami i poszukiwaniaminowych rozwiązań problemów, alerównież przekazywanie sprawdzonych techniki umiejętności;• studia podyplomowe niehumanistyczne równieżpowinny poszerzać wiedzę „społeczną” i wiedzęo człowieku.Jak już wspomniano, ogólnym celem tej formyedukacji jest rozszerzenie bądź uaktualnienie wiedzyi umiejętności na poziomie wyższym. Organizacjąi realizacją studiów podyplomowych zajmują sięwięc przede wszystkim uczelnie wyższe. W związkuz tym Instytut Planowania Oświaty UNESCO wyszedłz inicjatywą przeprowadzenia międzynarodowychbadań, które poświęcone były roli uniwersytetów wkształceniu podyplomowym. Seminarium wieńczącebadania odbyło się w listopadzie 1974 roku. Badaniamiobjęte zostały studia podyplomowe dotyczącerolnictwa, nauk technicznych, medycyny, zarządzania ipedagogiki szkoły wyższej. Propozycje i spostrzeżeniaujęte w końcowym raporcie pomimo upływu lat sąnadal aktualne 13 , natomiast wyniki badań pozwoliłyna wyciagnięcie następujących wniosków na tematkształcenia podyplomowego:• większość uczelni uważa prowadzenie studiówpodyplomowych za jedno ze swoich zadań,w związku z czym stara się je rozwijać i doskonalić,chociaż zgłaszane są zastrzeżeniaco do praktycznego zaangażowania uczelniwyższych;• w krajach, w których istnieje centralne planowaniekształcenia i doskonalenia kadr w powiązaniuz planowaniem szkolnictwa wyższego,studia podyplomowe rozwijają się najlepiej;• niezależnie od form organizacyjnych kształceniepodyplomowe traktowane jest jako częśćsystemu szkolnictwa wyższego, a w krajach,w których prowadzona jest centralna koordynacja,wchodzi w zakres kompetencji władzszkolnictwa wyższego;• określona polityka państwa, a zwłaszcza wyraźniesprecyzowane postanowienia legislacyjnesprzyjają rozwojowi kształcenia podyplomowego,natomiast gdy brakuje tego rodzajuprzepisów na szczeblu krajowym, uczelniemogą rozwiązać ten problem, umieszczającodpowiednie postanowienia w statucie;• kształcenie podyplomowe powinno być traktowanejako część koncepcji edukacji ustawicznej,co pozwoli dostrzegać jego związki z innymiczłonami szkolnictwa, a przede wszystkimz celami i treściami kształcenia na szczebluwyższym;• na niektórych uniwersytetach zostały podjęteprace nad odpowiednimi metodami kształceniapodyplomowego, w których zwraca się uwagęna rozwijanie zdolności i motywacji studentów.Z przytoczonych badań można wyciągnąć wniosek,że kształcenie podyplomowe staje się integralnączęścią zadań edukacyjnych uczelni wyższych. Integralnośćta niesie za sobą konieczność wypracowaniametod kształcenia odpowiednich dla dorosłychi podjęcia badań diagnostycznych i weryfikacyjnychdotyczących form, treści i efektywności tego rodzajukształcenia 14 . Jego popularność ciągle rośnie, cowynika przede wszystkim z możliwości stosunkowoszybkiego zdobycia kwalifikacji zawodowych. Narynku edukacyjnym zauważono wzrost liczby ofertproponujących kształcenie podyplomowe, co zostałoodzwierciedlone w danych statystycznych 15 .Zapotrzebowanie na studiapodyplomoweZ danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika,że kształcenie podyplomowe rozwijało się niezwykledynamicznie aż do roku 2000, kiedy to w porównaniudo roku 1999 odnotowano pięciokrotny wzrostliczby studentów studiów podyplomowych. Danedotyczące zmian liczby słuchaczy studiów podyplomowychw Polsce w latach 1990–2001 przedstawionow tabeli 1.W roku 2001 w stosunku do roku poprzedniegozmniejszyła się liczba słuchaczy studiów podyplomowychogółem i prawie na wszystkich uczelniach.Największy spadek liczby studentów odnotowanow Centrum Kształcenia Podyplomowego, nieznacznyw Krajowej Szkole Administracji Publicznej, natomiastwzrost można było zauważyć w instytutachnaukowo-badawczych 16 . Trend wzrostowy możnazauważyć również w latach późniejszych, gdy liczbastudentów na studiach podyplomowych ponownie sięzwiększała, szczególnie w latach 2007–2009. Co interesujące,w roku akademickim 2003/2004 i 2004/2005zanotowano spadek ogólnej liczby słuchaczy studiówpodyplomowych, mimo iż na uniwersytetach,wyższych szkołach technicznych, wyższych szkołachekonomicznych, wyższych szkołach medycznychi w centrach metodycznego kształcenia podyplomowegoodnotowano wzrost liczby słuchaczy tej formykształcenia (tabela 2).Powyższe dane wskazują, że w roku akademickim2009/2010 wzrost liczby uczestników studiów podyplomowychbył najwyższy, aczkolwiek znaczącozmniejszyła się liczba osób kształcących się w tejformie w wyższych szkołach ekonomicznych, nauniwersytetach czy w szkołach teologicznych. Około13Tamże, s. 146–147.14Tamże, s. 147.15Główny Urząd Statystyczny, Szkoły wyższe i ich finanse, Warszawa 2004–2009, passim.16A. Sobańska-Nolka, Kształcenie dorosłych na studiach podyplomowych, [w:] Z. Wołk (red.) Szkolnictwo wyższe w systemie kształceniaustawicznego, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2009, s. 106–107.56 e-mentor nr 2 (44)