GEOGRAFIA klasa 5

Dział 1. Mapa
WARTO WIEDZIEĆ
Powstawanie gór
Większość gór powstała w wyniku
ru chów górotwórczych, nazywanych
oroge nezami. Największe znaczenie
w kształ towaniu rzeźby współczesnych
gór miały trzy orogenezy: kaledońska
(np. Góry Ka ledońskie), hercyńska
(np. góry Harz) i al pejska (np. Alpy,
Karpaty, Himalaje). Ta ostatnia w niektórych
częściach świata, np. w Kordylierach
i Andach, trwa do dzisiaj. Ruchy górotwórcze,
a następnie procesy niszczące
kształtują niekiedy niezwykłe formy.
Góra Vinicunca (5200 m n.p.m.)
w Andach, zwana Tęczową Górą
GEOGRAFIA W PRAKTYCE
Na podstawie dostępnych źródeł (np. internetowych) przygotuj plakat o podróżach
i odkryciach wybranego polskiego podróżnika.
ZAPAMIĘTAJ
• Kontynent to wielki obszar
lądowy, wyróżniający się pewnym
odosobnieniem od pozostałych lądów.
Jako jego część traktuje się również
przybrzeżne wyspy.
• Z powodów fizycznogeograficznych,
społecznych i historycznych wyróżnia
się siedem kontynentów – części
świata: Europę, Azję, Afrykę, Amerykę
Północną, Amerykę Południową,
Australię z Oceanią, Antarktydę.
• Niziny to obszary, których wysokość
bezwzględna nie przekracza
300 m n.p.m.
• Obszary leżące powyżej 300 m n.p.m.,
charakteryzujące się niedużymi
wysokościami względnymi to wyżyny.
• Góry cechują duże wartości wysokości
względnych (ponad 300 m) oraz znaczne
nachylenie stoków.
• Depresje to obszary położone poniżej
poziomu morza.
POLECENIA
1. Odszukaj w atlasie mapę ukształtowania powierzchni Polski. Na jej podstawie zapisz
w zeszycie po dwa przykłady nizin, wyżyn i gór.
2. Odszukaj w atlasie wszystkie wymienione w tabeli na s. 32 formy ukształtowania powierzchni
na poszczególnych kontynentach. Określ ich przybliżoną wysokość bezwzględną.
34