Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Hoca</strong>nın Notu<br />
İnstagram: @mihmandar_hoca<br />
Dinleme, konuşma ya da okunma yoluyla gönderilen bir bildirimin algılanıp kavranmasıdır. Dinleme aynı<br />
zamanda öğrenme yollarından biridir <strong>ve</strong> belli bir amaç için yapılır. Bir başka deyişle, işitilen şeylerin anlaşılıp<br />
öğrenilmesini sağlayan bir etkinliktir dinlemek. Bireysel <strong>ve</strong> toplumsal yaşamda okuma, konuşma, dinleme<br />
eşdeğerde önem taşırlar. Konuşma, okuma <strong>ve</strong> dinleme iletişim sürecinin birbirini tamamlayan yönleridir.<br />
İletişim sürecinde kişiler kimi zaman konuşan, kimi zaman okuyan, kimi zaman dinleyen durumundadır. Bu<br />
nedenle kişilerin iyi okuma, iyi konuşma <strong>ve</strong> iyi dinleme niteliklerini kazanmaları gerekir. Çağımız insanı, eğitim<br />
öğretim süresi içinde, iş yaşamında <strong>ve</strong> günlük yaşamda- buna görsel <strong>ve</strong> işitsel iletişim araçlarını da katarsak -<br />
zamanının büyük bir bölümünü izleme <strong>ve</strong> dinlemeye ayırır ya da ayırmak zorundadır. Ancak zaman ayırmak<br />
dinlemesini bilmek anlamına gelmemektedir.<br />
Düşünme, anlama, anlamlandırma, değerlendirme, kıyaslama, ayırt etme yetenekleri, belli ölçüde gelişmiş,<br />
geliştirilmiş bir dinleme yeteneğine bağlıdır.<br />
Dinleme sırasında kimi kurallar göz ardı edilirse, işitilenlerin anlaşılamadığı <strong>ve</strong> öğrenilemediği gerçeği ortaya<br />
çıkar. Dinleme, anlama, bilgilenme <strong>ve</strong> beğenmenin yanı sıra bir görgü kuralıdır da. Gerek günlük yaşamda, gerek<br />
iş yaşamında gerekse toplumsal yaşamda sağlıklı <strong>ve</strong> iyi bir ortamın oluşması dinlemesini bilen insanların<br />
varlığına bağlıdır. Dinlemenin kendine özgü bilgi, beceri <strong>ve</strong> alışkanlıkları vardır. Özellikle öğretim kurumlarında<br />
öğrencilere bu bilgi, beceri <strong>ve</strong> alışkanlığın kazandırılması <strong>ve</strong> dinleme yeteneklerinin geliştirilmesi gerekir.<br />
Dinleme Öğretiminin Amaçları<br />
Dinlemede amaç, kişinin istek, ilgi <strong>ve</strong> gereksinimine göre değişebilir. Konuşulanı ya da okunanı dinlemek, bilgi<br />
<strong>ve</strong> haber almak için dinlemek, bir oyun, film, belgesel, dizi vb. izlemek <strong>ve</strong> dinlemek, müzik dinlemek gibi.<br />
Saydığımız bu durumlarda, kişisel ilgi, beğeni <strong>ve</strong> amacın etkisi büyüktür. Ancak, bu amaç, Türkçe öğretimi için<br />
düşünüldüğünde durum değişir. Burada amaç; daha bilinçli davranarak yöntem <strong>ve</strong> planını saptayıp etkili<br />
dinlemeyi öğrenmektir.<br />
"Etkili dinleme" nedir?<br />
Etkili dinlemeyi öğrenmek için, dinleme beceri <strong>ve</strong> yetisini geliştirmek gerekir. Bu gelişim daha küçük yaşlarda<br />
ailede başlar <strong>ve</strong> yaşam boyu devam eder. Bunun için belirlenebilen kimi davranışlar şunlardır:<br />
• Dikkati konuşan kişiye yöneltme,<br />
• Dikkati konuşulan, anlatılan ya da okunan konu üzerinde toplama,<br />
• Dikkati konuşma, anlatma, okunma süresince sürdürebilme,<br />
• Dinlediklerinin içinden önemli düşünceleri seçip not alma,<br />
• Dinledikleri içinden farklı anlamlara gelebilecek sözleri bulup not etme,<br />
• Dinledikleri içinde, varsa konuyla ilgili olmayan sözleri bulup not etme,<br />
• Dinledikleri içinde, eğer varsa çelişki <strong>ve</strong> tutarsızlıkları bulup not etme,<br />
• Konuşmacının <strong>ve</strong> diğer dinleyicilerin dikkatini dağıtacak gereksiz konuşmalarla uyarılarda bulunma, fısıldaşma<br />
gibi davranışlardan kaçınma,<br />
• Konuşmayla ilgili soru yöneltmede, görüş ya da karşı görüş bildirmede önceden söz isteme,<br />
• Konuşmanın bitiminde konunun anlaşılmayan ya da yeterince açıklığa kavuşmayan yönleriyle ilgili olarak<br />
konuşmacıya soru ya da sorular yöneltme.<br />
(Konuşmacı konuşmasının kimi bölümlerinde ara <strong>ve</strong>rir <strong>ve</strong> bölümle ilgili görüş ya da soru olup olmadığını sorarsa,<br />
bu sorular konuşmacıya bu ara bölümlerde de sorulabilir.)<br />
Bu davranışları kazanan kişilerin ise aşağıda sıralanan becerileri kazandıkları düşünülebilir.<br />
• Söyleneni, anlatılanı, konuşulanı ya da okunanı tam anlamıyla <strong>ve</strong> tüm kavramlarıyla anlamak için<br />
dinleyebilme,<br />
• İş, arkadaşlık <strong>ve</strong> diğer insan ilişkilerinde karşısındakini saygılı bir biçimde dinleyebilme,<br />
• Dinlediklerinden yararlanmak için kesintisiz dinleyebilme,<br />
• Dinlediklerinin temel düşüncesini kavrayabilme,<br />
• Dinledikleri içinde sıra ya da neden-sonuç ilişkisi kurabilme,<br />
• Dinlediklerinin yararlı, gerçek, eksik, yanlış, abartılı, yönlerini seçebilme,<br />
• Dinlediklerini kısa süre içinde değerlendirebilme,<br />
• Dinledikleri kendi görüşlerine uymasa bile karşısındakine karşı hoşgörü duygusu geliştirebilme beceri <strong>ve</strong> yetisi.<br />
Etkili Dinleme <strong>ve</strong> Dinleme Becerisinin<br />
Geliştirilmesi<br />
<strong>Mihmandar</strong> hoca