Optimist magazin 55

OPTIMIST Film
pšte je poznato da
vreme leti, da u individualnom
, baš kao i
emocionalno-misaonom
doživljaju pojedinaca
prolazi
nepojmljivo brzo;
tako smo već stigli
do tridesetogodišnjice
dalekosežnog
uticajnog, a pritom i
gotovo unisono voljenog dugometražnog dokumentarnog
filma Pariz u plamenu (Paris is
Burning) autorke Jennie Livingston. Naknadna
pamet iz naslova ovog teksta nije ni najmanje
neophodna da bi se ustvrdilo ono posve očigledno
– tu je reč o jednom od najboljih i najuticajnijih
dokumentaraca unutar korpusa zvanog
queer cinema, a u isti mah kada pričamo o tom
ostvarenju, pričamo i o delu koje je dosta brzo i
sa vidnom lakoćom transcendiralo do znatno
širih okvira, postavši i referentna i često u dobro
ime navođena stavka u popularnoj kulturi čak i
planetarnih razmera. A na takav prijem je ovaj
izvrsni film nailazio još od prvih, premijernih mu
prikazivanja, dakle, još od juna 1990. godine.
Kad se već dotičemo faktografije, podsetimo
da se među zvaničnim trofejima i pohvalama
koji su u tom prvom naletu pristigla na
račun i u ruke autora tog remek-dela nalazi i
odličja sa filmskih festivala u Berlinu, Sijetlu, Sandensu,
kao i nagrada Gotham koja se dodeljuje
najboljima među najboljima u domenu istinski
nezavisnog američkog
filma. A pritom,
u pitanju je
ostvarenje koje je
kao stvoreno za
stigmu lako uočljive
(i samim tim i
Paris is Burning
Vreme leti (sa ili bez naknadne pameti)
Piše: Zoran Janković
50 www.optimist.rs
provokativne) drugosti,
kao što se,
uostalom, mudro,
emotivno, nadahnuto
i kinestetski
superiorno i bavi
nekim od aspekata
i nekim od suština i
ključnih odrednica
sudbina namenjenih onima kojima je dopalo da
žive sa belegom drugosti, pa bilo to i u nominalno
uređenijim i tolerantnijim društvima i državnim
uređenjima. Kao što je poznato, ako je
uopšte i neophodno podsećati na to, „Pariz u
plamenu“ je pred gledaoce ovakvih ili onakvih,
manje ili, pak, više naprednih svetonazora
doneo živopisnu hroniku njujorške transvestitske
scene tokom osamdesetih godina dvadesetog
veka, uz fokus na balove, vog-ples,
nadmetanja i ambicije i snove onih koji su narečenoj
eri darovi toplinu, osobenost i vitalnost.
I upravo je to (toplina, osobenost, vitalnost),
reklo bi se, udarni adut tog nesvakidašnjeg
ostvarenja koje od većine problemsko-opservacionih
dokumentarnih filmskih ostvarenja jasno
izdvaja, između ostalog, i srčanost glavne autorke,
odnosno, potpuno odsustvo cinizma, mudrosti
sa tačke sigurnog odstojanja,
antropološkog tihog prezira spram izabranog
predmeta proučavanja... Recimo, jedan od najvećih
filmskih kritičara u SAD, Rodžer Ebert, uz
ocenu 3 (maksimalna
iznosi 4 zvezdice),
u samoj
završnici svoje kritike,
osvrnuvši se na
zamerke pojedinih
da je film odveć depresivan,
jer takmičari
u vog
nadmetanjima oponašaju
one koji ih sigurno
ne bi
prihvatili u stvarnom
životu, istakao
je sledeće: „.Ono što
sam video je uspešan
pokušaj autsajdera da dramatizuju kako
uspeh u današnjem svetu često zavisi od poma-