Optimist magazin 55

DOPTIMIST Književnost
a je samo osnovao
BITEF, Jovan Ćirilov bi
ostao upamćen kao
značajna figura na srpskoj,
a i svetskoj, kulturnoj
sceni, ali njegov
doprinos je mnogo
veći. Ćirilov je zajedno
sa Mirom Trailović
1967. godine osnovao
Beogradski internacionalni
teatarski festival koji vremenom prerasta
kako u najznačajniji tako i u najstariji međunarodni
pozorišni festival u ovom delu Evrope. Kao
umetnički direktor i selektor festivala proputovao
je mnoge zemlje i u Beograd dovodio najveće
ansamble i reditelje (Bruk, Bergman,
Grotovski, Pina Bauš, Robert Vilson, Ronkoni,
Nurija Espert, Ljubimov, Dodin, Living teatar) od
kojih su mnogi svetsku slavu počeli da stiču
upravo u Beogradu.
Životna priča Jovana Ćirilova započinje u Kikindi
1931. godine kada su javni beležnik i domaćica
dobili svoje jedino dete. Osnovno i
srednje obrazovanje stiče u rodnom
gradu da bi nakon toga započeo studije
čiste filozofije na Filozofskom fakultetu
u Beogradu. Kao renesansni intelektualac
nikada nije doneo konačnu odluku
čime zapravo želi da se bavi u životu.
Kao student bavio se pozorišno kritikom
što mu je donelo posao asistenta
režije i pomoćnog dramaturga u Jugoslovenskom
dramskom pozorištu. Ključna
je bila njegova kritika Plautovog
„Hvalisavog vojnika“ koju je u JDP-u režirao
Miroslav Belović objavljena u listu
„Student“. Kada je umetnički direktor
JDP-a Milan Dedinac pročitao kritiku zadužio
je upravo Belovića da se upozna
sa mladim Ćirilovim i da od njega „napravi“ dramaturga.
JDP je zaslužan i za stan u kome je Ćirilov
živeo do smrti.
„Dobio sam ovaj stan od JDP-a“, otkrio je u
intervjuu za „Puls-online“. „Bilo je to privilegovano
društvo u kome su svi imali stanove, tako
sam i ja, jedan balavac od dvadeset i tri godine,
dobio stan čim sam došao.“
Posao umetničkog direktora JDP-a napušta
1967. godine kada na poziv tadašnje upravnice
58 www.optimist.rs
Mire Trailović prelazi u Atelje 212 kao dramaturg.
Iste godine sa Mirom Trailović osnova i
BITEF čiji umetnički direktor i selektor ostaje do
smrti.
Ćirilov i Trailović su za vreme boravka u Njujorku,
gde je Atelje 212 gostovalo u Linkoln centru
sa čak četiri predstave, gledali produkcije na
Brodveju i van njega tako da su videli i čuvenu
predstavu „Kosa“. Mira Trailović je odmah rekla
kako tu predstavu moraju imati u Ateljeu, a Ćirilov
je pesme Galta Makdermota prepevavao uz
pomoć Saše Radojčića za klavirom. Zahvaljujući
njima Jugoslavija i Atelje 212 su imali četvrtu
postavu ove predstave u svetu i prvu u nekoj socijalističkoj
zemlji. Beogradska premijera ove
predstave desila se pre one u Parizu.
Ćirilov se u JDP vraća 1985. godine gde kao
upravnik radi sve do penzionisanja 1999. godine.
Ovo će ostati upamćen kao najduži upravnički
mandat u ovom pozorištu. Zanimljivo je
da je u istom periodu u Ateljeu 212 glumila i Rahela
Ferari koju je Ćirilov, još kao dečak, gledao
u Fodorovoj „Maturi“ kada je sa pozorišnom trupom
gostovala u njegovoj rodnoj Kikindi.
Jovan ćirilov
Roman o telu
Piše: Milan Aranđelović
Tokom više decenija Ćirilov je pisao kolumne
u NIN-u, zatim u Blicu, kao i teatarske
dnevnike u Ludusu. Celog života je crtao karikature
svojih savremenika i u jednom trenutku je
organizovao i izložbu ovih karikatura. Govorio
je i engleski, francuski, nemački, španski i italijanski,
a proučavao je i kineski.
Kao delegat na Trinaestom kongresu Saveza
komunista Jugoslavije u svom govoru se založio
za dekriminalizaciju homoseksualnosti u SFRJ
što je bila prva takva inicijativa u zemlji.