Jan Wowczak (1884-1935) - pierwszy - Nestor - Czasopismo ...

Historia Stanis³aw Kuchciewicz
Stanis³aw Adam
Kuchciewicz „Iskra”,
„Wiktor” (1922-1953).
Z konspiracj¹ zwi¹za³ siê w styczniu 1940 r.,
nie wiadomo jednak do jakiej organizacji nale¿a³ w
pocz¹tkowym okresie okupacji. Od 1942 r. by³
cz³onkiem NSZ (placówka w £êcznej). Z tego te¿
okresu pochodzi jego pierwszy pseudonim
konspiracyjny - „Iskra”. W miêdzyczasie, aby
unikn¹æ wywózki na roboty do Niemiec, podj¹³
pracê w miejscowym dworze. Nastêpnie zosta³
wcielony do tzw. „Junaków”, zatrudnionych przy
budowie miejskich dróg. W 1943 r., zagro¿ony
aresztowaniem, musia³ uciekaæ z domu.
Prawdopodobnie przez pewien okres ukrywa³ siê u
rodziny w pobliskim Sufczynie. PóŸn¹ jesieni¹ 1943
r. wst¹pi³ do oddzia³u partyzanckiego NSZ
pchor./ppor. Jana Imbirowicza „Jacka I” (po jego
œmierci, oddzia³em dowodzili kolejno: pchor./ppor.
NN „Jacek II”, plut./ppor. W³adys³aw Milla „Czarny”,
„Rylski”). Dzia³alnoœæ zbrojna grupy skierowana
by³a nie tylko przeciwko Niemcom, ale równie¿ - w
ramach szeroko pojêtej samoobrony - przeciw
oddzia³om AL i partyzantki sowieckiej oraz
szczególnie niebezpiecznym cz³onkom PPR.
Kuchciewicz bra³ prawdopodobnie udzia³ we
wszystkich najwa¿niejszych akcjach, w tym ataku
na obóz pracy dla „Junaków” (Baudienst) i koszary
Ostlegionu w Zemborzycach pod Lublinem w dn. 24
VI 1944 r. W lipcu 1944 r. oddzia³ toczy³ walki z
wycofuj¹cymi siê Niemcami, m.in. 22 VII 1944 r.
rozbito kolumnê niemieck¹ w BorkowiŸnie. Po
wkroczeniu Sowietów na Lubelszczyznê, oddzia³
„Jacka” zosta³ rozbrojony, a ¿o³nierze rozeszli siê
do domów.
W po³owie wrzeœnia 1944 r. Kuchciewicz
zosta³ powo³any do Wojska Polskiego. Trafi³ do
szko³y podoficerskiej 8. Pu³ku Piechoty w Lublinie.
Po kilku tygodniach (kilkunastu dniach?)
zdezerterowa³ wraz z grup¹ kolegów z £êcznej
(by³ych cz³onków NSZ i AK). Grupa ukrywa³a siê
pocz¹tkowo w £êcznej, a nastêpnie w Sufczynie. W
ostatnich tygodniach 1944 r. zbiegowie do³¹czyli do
oddzia³u NSZ por. Mieczys³awa Pazderskiego
32
„Szarego”, operuj¹cego w pow. lubartowskim.
Oddzia³ ten powsta³ w paŸdzierniku 1944 r. w
oparciu o grupê dezerterów z 31. PP w Bia³ce.
„Szary” od pocz¹tku podj¹³ bardzo aktywne
dzia³ania zbrojne skierowane przeciwko
komunistom oraz instytucjom re¿imowym,
nierzadko rozci¹gaj¹c je na ludzi podejrzewanych o
sympatyzowanie z nowym ustrojem (m.in. w nocy z
29 na 30 X 1944 r. rozbito posterunek MO w
Ludwinie, w czasie walki zginê³o siedmiu
milicjantów; w nocy z 14 na 15 XII 1944 r.
rozstrzelano w Dratowie dwóch oficerów Armii
Czerwonej oraz gospodarzy, u których przebywali
na kwaterze).
Ojciec „Wiktora”,
Stanis³aw Kuchciewicz
(fotografia przedwojenna).
16 II 1945 r. funkcjonariusze MO zastrzelili w
£êcznej 19-letniego Wiktora Kuchciewicza,
rodzonego brata Stanis³awa - by³ego cz³onka AK.
Ju¿ nastêpnego dnia, 17 II 1945 r., oddzia³
„Szarego” rozbi³ posterunek MO w Ludwinie. Nie
mo¿na wykluczyæ, ¿e by³a to akcja odwetowa,
zw³aszcza, ¿e partyzanci podejrzewali funkcjonariuszy
tego posterunku o dokonanie zbrodni
(faktycznie odpowiadali za ni¹ milicjanci z £êcznej).
Po tym wydarzeniu Stanis³aw Kuchciewicz przybra³
pseudonim „Wiktor”, na czeœæ zamordowanego
brata.
Wiosn¹ 1945 r. oddzia³ zintensyfikowa³
dzia³alnoœæ zbrojn¹, kieruj¹c j¹ coraz czêœciej
przeciwko ludnoœci ukraiñskiej (m.in. 16 IV 1945 r.
rozstrzelano dwóch cz³onków PPR we wsi Gr¹dy;
20 IV 1945 r. w Kol. Koby³ki zatrzymano 11
mieszkañców narodowoœci ukraiñskiej - po pobiciu
kijami dziewiêciu z nich rozstrzelano; 2 V 1945 r. we
wsi Syczyn rozstrzelano piêciu Ukraiñców w wieku
od 50 do 80 lat, a szeœciu kolejnych - obrabowano).
W tym czasie „Szary” wcieli³ do swojego oddzia³u
grupê por. „Bystrego” (NN), z³o¿on¹ z by³ych
¿o³nierzy 27. Wo³yñskiej DP AK, nawi¹za³ równie¿
wspó³pracê z oddzia³em sier¿. Eugeniusza
Walewskiego „Zemsty” z Komendy Powiatu NSZ
Che³m. 24 IV 1945 r. obie grupy rozbroi³y we wsi
Kanie, gm. Paw³ów, 50 ¿o³nierzy LWP. Partyzanci
rozstrzelali piêciu ¿o³nierzy pochodzenia ¿ydow-