มีนาคม 64

More documents

Recommendations

Info

กลับหลังหัน...กับพิพิธภัณฑ์กลาโหม“คชสีห์...สัญลักษณ์แห่งกระทรวงกลาโหม”พิพิธภัณฑ์ศาลาว่าการกลาโหมเประติมากรรมพญาคชสีห์ ๑ ใน ๒ องค์ บริเวณประตูทางเข้า-ออกหน้ากระทรวงกลาโหมมื่อพูดถึงสัญลักษณ์หรือตราของกระทรวงกลาโหม หลายๆ ท่านคงนึกถึงคชสีห์ซึ่งเป็นสัตว์สัญลักษณ์ที่อยู่คู่กับกระทรวงกลาโหมมาอย่างยาวนาน แต่ท่านผู้อ่านทราบหรือไม่ว่าทำไมกระทรวงกลาโหมจึงต้องใช้คชสีห์เป็นสัญลักษณ์หรือเป็นตราประจำกระทรวงวันนี้ผู้เขียนมีเรื่องราวมานำเสนอให้ทราบกันค่ะ...ในสมัยกรุงศรีอยุธยา รัชกาลสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ(ครองราชย์ปี พ.ศ.๑๙๙๑ - ๒๐๓๑) พระองค์ได้ทรงปฏิรูปการปกครองขึ้นใหม่ทรงรวมอำนาจการปกครองเข้าสู่ศูนย์กลาง และแยกการปกครองของฝ่ายทหารและพลเรือนออกจากกัน โดยกำหนดให้ตำแหน่งสมุหนายก มีหน้าที่บังคับบัญชาและดูแลฝ่ายพลเรือน ใช้ตราพระราชสีห์เป็นตราประจำตำแหน่ง ตำแหน่งสมุหกลาโหม มีหน้าที่บังคับบัญชาและดูแลฝ่ายทหาร ใช้ตราพระคชสีห์เป็นตราประจำตำแหน่ง และกรมท่า ดูแลเรื่องการค้าโดยเฉพาะกับชาวต่างชาติใช้ตราบัวแก้วเป็นตราประจำตำแหน่ง ต่อมาในสมัยรัตนโกสินทร์ตราประทับพระคชสีห์ใหญ่ พระคชสีห์น้อย และพระคชสีห์เดินดง ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ภายในพิพิธภัณฑ์ศาลาว่าการกลาโหม18พิพิธภัณฑ์ศาลาว่าการกลาโหม
กฎหมายตราสามดวง ที่ประทับตราสำคัญของแผ่นดินทั้ง ๓ ดวงคือ ตราราชสีห์ ตราคชสีห์ ตราบัวแก้วตราสำคัญทั้งสามยังคงถูกใช้งานมาอย่างต่อเนื่อง เห็นได้จากกฎหมายตราสามดวง ที่เป็นการนำกฎหมายสมัยอยุธยามาชำระขึ้นใหม่ในรัชกาลที่ ๑ ก็ได้มีการประทับตราสำคัญของแผ่นดินทั้งสาม คือ ตราพระราชสีห์ ตราพระคชสีห์ และตราบัวแก้ว ลงบนกฎหมายทุกเล่มกฎหมายนี้จึงเรียกชื่อว่า กฎหมายตราสามดวงสำหรับตราพระคชสีห์ ประจำกรมพระกลาโหมหรือกระทรวงกลาโหมในปัจจุบัน มีการกล่าวถึงในกฎหมายตราสามดวง ในส่วนลักษณะพระธรรมนูญและทำเนียบศักดินาว่า “ตราพระคชสีห์เป็นตราของกรมพระกลาโหม มีเจ้าพระยามหาเสนาบดี เป็นผู้ถือศักดินา๑๐,๐๐๐” โดยจัดให้อยู่ในประเภทตราของหลวงที่เรียกว่าตราประจำกรม คือเป็นตราที่มุ่งเน้นหน้าที่ของผู้ถือเป็นสำคัญ ไม่กำหนดชั้นยศ ขึ้นอยู่กับผู้ใดเป็นผู้ถือ ต่างจากตราเชลยศักดิ์หรือตราประจำตัวซึ่งเป็นตราของข้าราชการตำแหน่งต่างๆ ที่ไม่ได้มีอยู่ในลักษณะพระธรรมนูญและทำเนียบศักดินาหลักเมือง มีนาคม ๒๕๖๔ตราประทับพระคชสีห์ประติมากรรมคชสีห์ สัตว์ผสมระหว่างช้างกับราชสีห์ที่ใช้ประดับบันไดในงานพระเมรุมาศรัชกาลที่ ๙ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ ๕ ก็ยังคงใช้ตราพระคชสีห์เป็นตราประจำกระทรวงกลาโหมอยู่เช่นเดิม และได้มีการกำหนดตราตำแหน่งในกระทรวงกลาโหม ร.ศ.๑๓๐ สำหรับเสนาบดีกระทรวงกลาโหมกำหนดให้ใช้ตราพระคชสีห์ ๓ ดวง คือ ตราพระคชสีห์ใหญ่ ตราพระคชสีห์น้อย และตราพระคชสีห์เดินดง ซึ่งตราทั้งสามมีขนาดและหน้าที่การใช้งานที่แตกต่างกันสำหรับเหตุผลที่ใช้คชสีห์เป็นสัญลักษณ์ประจำกระทรวงกลาโหมนั้น เนื่องจากคชสีห์เป็นสัตว์ในป่าหิมพานต์ เป็นสัตว์ผสมที่มีลักษณะของช้างกับราชสีห์ มีศีรษะเป็นช้าง และส่วนท่อนล่างเป็นราชสีห์ มีพละกำลังเทียบเท่าช้างและสิงห์รวมกัน และมีความน่าเกรงขาม นอกจากนี้ในคติของไทย ช้างยังถือได้ว่าเป็นสัตว์ประจำชาติที่ใช้ในราชการสงคราม คชสีห์จึงเปรียบได้กับสัญลักษณ์ของข้าราชการทหารที่ออกสงครามและมีหน้าที่รักษาราชบัลลังก์และปกป้องแผ่นดิน เปรียบได้กับเหล่าทหารของประเทศนั่นเองดังนั้น พระคชสีห์จึงเปรียบเสมือนตัวแทนหรือสัญลักษณ์ที่อยู่คู่กับกระทรวงกลาโหมมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาสืบเนื่องมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์โดยสืบทอดผ่านเรื่องราวทางประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน ดังจะเห็นได้จากการถ่ายทอดผ่านระบบสัญลักษณ์ต่างๆเช่น ตราประทับพระคชสีห์ที่ใช้ในเอกสารราชการ ตราแผ่นดินหรือตราอาร์มที่ประกอบด้วยราชสีห์และคชสีห์ถือฉัตรสองข้าง หรือแม้แต่หน้าบันของกระทรวงกลาโหมก็ประกอบด้วยราชสีห์และคชสีห์ถือฉัตรยืนอยู่สองข้างเช่นกัน ทั้งนี้ ด้านหน้ากระทรวงกลาโหม มีการจัดสร้างประติมากรรมองค์พญาคชสีห์บริเวณประตูทางเข้า-ออกจำนวน ๒ องค์ และในฉบับต่อๆ ไป ผู้เขียนจะนำเรื่องราวขององค์พญาคชสีห์ ทั้ง ๒ องค์ มานำเสนอให้ท่านผู้อ่านได้ทราบกันค่ะ เอกสารอ้างอิง :กรมศิลปากร (๒๐๒๑). ฐานข้อมูลพระเมรุมาศและเครื่องประกอบพระเมรุมาศ, สืบค้นเมื่อ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔ จาก. phramerumas.finearts.go.thสำนักงานเลขานุการสำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม. พญาคชสีห์ กระทรวงกลาโหม. กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์. ไม่ปรากฏปีพิมพ์.สำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม. ๑๒๐ ปี ศาลาว่าการกลาโหม. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. ๒๕๔๙.สำนักราชเลขาธิการ. สมุดภาพเหตุการณ์สำคัญของกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์กรุงเทพ. ๒๕๒๕.สำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร.อรพินท์ ลิ่มสกุล และคนอื่นๆ. บรรณาธิการ. ประชุมประกาศตราประจำตำแหน่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. คณะอำนวยการจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกในโอกาสที่วันพระบรมราชสมภพครบ ๑๕๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๔๖.กรุงเทพฯ : รุ่งศิลป์การพิมพ์. ๒๕๔๖.พิพิธภัณฑ์ศาลาว่าการกลาโหม19
Page 1 and 2: สำนักงำนปลั
Page 3 and 4: ว า ร ส า ร ร า ย
Page 5 and 6: ๒๐๓๒๓๖๒๔“ชี
Page 7 and 8: อยู่ในความค
Page 9 and 10: “...กรุงเทพฯ เ
Page 11 and 12: ท้าวเวสสุวั
Page 13 and 14: การปฏิบัติต
Page 15 and 16: กรมการเงินก
Page 17 and 18: สังคมไทยในป
Page 19: ส่งผลต่อพฤต
Page 23 and 24: ภาพที่ ๒ การข
Page 25 and 26: และเทคโนโลย
Page 27 and 28: ไม่เพียงระบ
Page 29 and 30: กำลังรบและห
Page 31 and 32: ประการที่สอ
Page 33 and 34: โดยคำนึงถึง
Page 35 and 36: อิหม่ามอาบู
Page 37 and 38: นำกฎหมายอิส
Page 39 and 40: การโจมตีทาง
Page 41 and 42: ตาราง เปรียบ
Page 43 and 44: ติดเชื้อไวร
Page 45 and 46: ใช้สถิติขั้
Page 47 and 48: ๗. การคำนวณคว
Page 49 and 50: ประเทศ มูลค่
Page 51 and 52: ตลาดแรงงาน ช
Page 53 and 54: พระเจ้ามินด
Page 55 and 56: ทั้งในระดับ
Page 57 and 58: แบบวายยู-๔ ขน
Page 59 and 60: ปริศนาอักษร
Page 61 and 62: พลเอก ณัฐ อิน
Page 63 and 64: พลเอก ณัฐ อิน
Page 65 and 66: นางรมิดา อิน
Page 67: ด้วยความปรา

มีนาคม 64

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?