มีนาคม 64

พระเจ้ามินดง (Mindon Min) กษัตริย์ลำดับที่ ๑๐ ครองราชย์เมื่อวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์
พ.ศ.๒๓๙๖ พระชนมายุ ๔๕ พรรษา ทรงปฏิรูปอาณาจักรให้มีความทันสมัย
ตองอู สมัยพระเจ้าบุเรงนอง (ครองราชย์ พ.ศ.๒๐๙๓ - ๒๑๒๔)
สู่สมัยพระเจ้าปดุง (Bodawpaya) กษัตริย์ลำดับที่ ๖ พระราชโอรส
ของพระเจ้าอลองพญา (พระองค์ที่สี่) ทรงขยายอาณาจักรมาทาง
ตะวันออกแต่ไม่สำเร็จ ได้ขยายอาณาจักรมาทางตะวันตกยึดได้
ยะไข่ (อาระกัน) สู่สมัยพระเจ้าจักกายแมง (Bagyidaw) กษัตริย์
ลำดับที่ ๗ ปี พ.ศ.๒๓๖๒ ขยายอาณาจักรมาทางตะวันออก (อัสสัม
และมณีปุระ) นำมาสู่สงครามที่เรียกว่า สงครามพม่า-อังกฤษครั้งที่
หนึ่ง ระหว่างวันที่ ๕ มีนาคม พ.ศ.๒๓๖๗ - ๒๔ กุมภาพันธ์ พ.ศ.
๒๓๖๙ เป็นฝ่ายแพ้สงครามตามสัญญายันดาโบ สูญเสียดินแดนทาง
ด้านตะวันตก รวมทั้งเมืองตะนาวศรี (เมืองท่าที่สำคัญ) ปกครองโดย
ข้าหลวงใหญ่ของอังกฤษที่กัลกัตตา พม่าต้องจ่ายค่าปฏิกรรมสงคราม
รวมเป็นเงิน ๒.๐ ล้านปอนด์ และอังกฤษโดยบริษัทอิสต์-อินเดีย
ตะวันออก (East-India Company) ยังคงมีความขัดแย้งอยู่นำมาสู่
สงครามครั้งใหม่ เรียกว่าสงครามพม่า-อังกฤษ ครั้งที่สอง ระหว่าง
วันที่ ๕ เมษายน - ๒๐ ธันวาคม พ.ศ.๒๓๙๕ อังกฤษยึดได้พม่า
ตอนล่าง (เมาะตะมะ ย่างกุ้ง พะสิม แปร และพะโค เรียกว่า พม่า
ตอนล่าง) เป็นฝ่ายแพ้สงคราม ในสมัยพระเจ้าพุกามแมง (Padan)
กษัตริย์ลำดับที่ ๙ ทรงขึ้นครองราชสมบัติเมื่อวันที่๑๗ พฤศจิกายน
พ.ศ.๒๓๘๙ - ๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๓๙๖
๒. พระเจ้ามินดง (Mindon Min) กับปลายรัชกาล
พระเจ้ามินดง (Mindon) กษัตริย์ลำดับที่ ๑๐ ขึ้นครองราชย์
เมื่อวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๓๙๖ พระชนมายุ ๔๕ พรรษา
พระองค์ทรงปฏิรูปการบริหารประเทศให้มีความทันสมัย (พม่าเหลือ
อาณาเขตเพียงพม่าตอนบน) พม่าเริ่มต้นค่อยกลับมามีความมั่นคง
อีกครั้ง เมื่อเวลาผ่านไป ๑๓ ปี นำมาสู่การเกิดกบฏภายในอาณาจักร
ผู้นำคือพระราชโอรสรวม ๒ พระองค์ (เจ้าชายมินกุน และเจ้าชาย
มินกุนเดง) ไม่สามารถปลงพระชนม์พระเจ้ามินดง (Mindon Min)
เมื่อวันที่ ๒ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๐๙ เจ้าชายทั้ง ๒ พระองค์ หนีไปยัง
เขตปกครองของอังกฤษเกิดความขัดแย้งระหว่างอาณาจักรพม่า
ราชวงศ์อลองพญา (Alaungpaya Dynasty) กับบริษัทอิสต์-อินเดีย
ตะวันออก (East India Company) พระราชโอรสผู้มีสิทธิ์
ในราชบัลลังก์ ประกอบด้วย เจ้าชายเถ่าซา (Prince of Thonze)
พระราชโอรสลำดับที่ ๖ ประสูติ พ.ศ.๒๓๘๖ เจ้าชายยองยาน
(Prince of Nyaungyan) พระราชโอรสลำดับที่๑๑ ประสูติพ.ศ.๒๓๘๘
เจ้าชายเมะคะหย่า (Prince of Mekkhara) พระราชโอรสลำดับที่
๑๒ ประสูติเมื่อ พ.ศ.๒๓๙๐ และเจ้าชายธีบอ (Prince of Thibaw)
พระราชโอรสลำดับที่ ๓๑ ประสูติเมื่อวันที่ ๑ มกราคม พ.ศ.๒๔๐๒
พระเจ้ามินดง (Mindon) ยังไม่ทรงแต่งตั้งให้เจ้าชายพระองค์ใด
ดำรงตำแหน่งอุปราช
๓. บทสรุป
พระเจ้ามินดง (Mindon Min) ราชวงศ์อลองพญา (Alaungpaya
Dynasty) ปฏิรูปประเทศให้มีความทันสมัยในหลายด้านด้วย
วิทยาการสมัยใหม่เพื่อให้อาณาจักรมีความมั่นคง เพราะสูญเสีย
อาณาจักรพม่าตอนล่าง หลังจากแพ้สงครามพม่า-อังกฤษครั้งที่หนึ่ง
และครั้งที่สองเริ่มก้าวหน้าขึ้นซึ่งใช้เวลากว่า ๑๓ ปี เมื่อเกิดกบฏจาก
พระราชโอรส ในปี พ.ศ.๒๔๐๙ นำความขัดแย้งกับบริษัทอิสต์-
อินเดียตะวันออก (East-India Company) แต่อังกฤษยังไม่พร้อม
ที่จะทำสงครามกับพม่ายังติดพันสงครามในอัฟกานิสถาน และพระเจ้า
มินดง (Mindon) ยังไม่ทรงแต่งตั้งอุปราช ความขัดแย้งในราชสำนัก
ยังคงมีอยู่
บรรณานุกรม
๑. en.wikipedia.org/wiki/Second_Angro-Burmese_War
๒. en.wikipedia.org/wiki/First_Angro-Burmese_War
๓. en.wikipedia.org/wiki/Sir_George_Pollock,_St_Baronet
๔. en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Yandabo
๕. en.wikipedia.org/wiki/Mandalay
๖. en.wikipedia.org/wiki/Mindon_Min
๗. en.wikipedia.org/wiki/Kanaung_Min
๘. en.wikipedia.org/wiki/First_Angro-Afghan_War
หลักเมือง มีนาคม ๒๕๖๔
51