8Τὶς Ἑλληνικὲς ἐπιγραφὲς διακρίνουμε σὲ «προευκλείδειες» καὶ «μετευκλείδειες», μὲὅριο τὸ 403 π.Χ. Τότε ἔγινε ἡ ἀλλαγὴ τοῦ Ἀττικοῦ ἀλφαβήτου σὲ Ἰωνικό, μὲ τὰ 24 γράμματαποὺ ἔκτοτε χρησιμοποιοῦμε˙ «…τοὺς δὲ Ἀθηναίους ἔπεισε χρῆσθαι τοῖς τῶν Ἰώνωνγράμμασιν Ἀρχίνος ὁ Ἀθηναῖος ἐπὶ ἄρχοντος Εὐκλείδου». Προηγουμένως, ἐπὶ Περικλέουςτὸ Ἀττικὸ ἀλφάβητο εἶχε 21 γράμματα, ἐπὶ Σόλωνος εἶχε 22 (μὲ τὸ F), πρὸ Σόλωνος εἶχε 23(μὲ τὸ Q). Δὲν διέθετε τὰ Ξ, Ψ καὶ Ω, ποὺ γράφονταν ΧΣ, ΦΣ, ἐνῶ τὸ μακρὸν ο (Ω) ὑπῆρχεμόνο στὸ Ἰωνικό. Τὸ Η στὸ Ἀττικὸ ἀλφάβητο ἀντιπροσώπευε τὸ δασὺ πνεῦμα, ἐνῶ στὸἸωνικὸ ἐξαρχῆς παρίστανε τὸ μακρὸν ε. Τὸ Ε ἦταν τὸ βραχὺ ε καὶ ὁ δίφθογγος ει. Τὸ Ο ἦταντὸ βραχὺ καὶ τὸ μακρὸν ο, καθὼς καὶ ὁ δίφθογγος ου.Τὸ Ἰωνικὸ ἀλφάβητο εἶχε 24 γράμματα˙ ἐξαρχῆς δὲν εἶχε δασὺ πνεῦμα, οὔτε διέθετετὰ γράμματα F (βαῦ) καὶ Q (κόππα). Τὸ Κορινθιακό (Δωρικό) καὶ τὸ Χαλκιδικό (Αἰολικό)ἀλφάβητο εἶχαν 25 γράμματα. Σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ Ἰωνικό, δὲν εἶχαν τὸ Ω, ἐνῶ διέθεταν τὸδασὺ πνεῦμα Η˙ διέθεταν ἐπίσης τὸ F καὶ τὸ Q. Τὰ δύο αὐτὰ γράμματα διατηρήθηκαν στὰἀλφάβητα αὐτά, προερχόμενα ἀπὸ τὶς Συλλαβικὲς ἑλληνικὲς γραφές. Στὴ ΓΓΒ π.χ, ὑπῆρχανδιακριτὰ τὰ συλλαβογράμματα ΒΑ, FA καθὼς καὶ τὰ ΚΑ, QA. Τὸ Λατινικὸ ἀλφάβητο διαθέτειτὰ F καὶ Q, ἐπειδὴ ἀκριβῶς τὰ παρέλαβε ἀπὸ τὸ Χαλκιδικό.Ἕνα χρήσιμο παράδειγμα ἀναγραφῆς τῆς ἴδιας λέξεως μὲ διαφορετικὰ Ἀλφάβηταδίδουμε, τὴ λέξη «Ἀθηνᾶ»˙ προφερόταν Ἀθεενάὰ, καὶ γραφόταν ὡς: ΑΘΗΝΑ , μὲ τὸ μετευκλείδειο ἀλφάβητο τοῦ Ἀρχίνου. ATHENA , μὲ τὸ προευκλείδειο νησιωτικὸ ἀλφάβητο. ΑΘΕΝΑ , μὲ τὸ προσολώνειο Ἀττικὸ ἀλφάβητο. ΑΘΗΝΗ , μὲ τὸ Ἰωνικὸ ἀλφάβητο (ἔ μακρὸν καὶ ἄ μακρὸν γραφόταν ὡς Η). ΑΘΑΝΑ , μὲ Δωρικὸ ἀλφάβητο (ἡ Δωρικὴ γραμματικὴ ἦταν ἡ ἀρχαιότερη). , (a-ta-na) μὲ ΓΓΒ.Προκύπτει ὅθεν, ὅτι τὸ μακρόν ε, τὸ ὁποῖο γραφόταν στὴ ΓΓΒ, κατὰ τὴμετάβαση στὴ φθογγικὴ γραφὴ ἔλαβε τὸ σχῆμα Α (καὶ τὴν ὀνομασία ἄλφα) μὲ ἀξία α καὶ εμακρόν. Ἐνῶ τὸ βραχὺ ε, καθὼς καὶ τὸ ει, κατὰ τὴ μετάβαση δηλώθηκε μὲ τὸ Ε.Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ὀνόμαζαν τὰ 24 Γράμματα τοῦ Ἀλφαβήτου ὡς ἑξῆς (Ἀπ.Ἀρβανιτόπουλος, Ἐπιγραφική):ἄλφα, βῆτα, γάμμα, δέλτα, εἶ, ζῆτα, ἦτα, θῆτα,ἰῶτα, κάππα, λάβδα, μῦ, νῦ, ξεῖ, οὖ, πεῖ,ῥῶ, σῖγμα, ταῦ, ὗ, φεῖ, χεῖ, ψεῖ, ὦ.
9Τέσσαρα τῶν γραμμάτων αὐτῶν μετονομάστηκαν ἔπειτα πρὸς τὸ σαφέστερονὑπ’ ἀρχαίων Γραμματικῶν:Ἒ ψιλὸν τὸ εἶ, ὄ μικρὸν τὸ οὗ, ὗ ψιλὸν τὸ ὗ, ὦ μέγα τὸ ὦ.Εἰκόνα 4. Ἀττικὸ ἈλφάβητοΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝΔίδουμε κάποια χαρακτηριστικὰ παραδείγματαἀλφαβητικῶν ἐπιγραφῶν, ὡς καὶ χαρακτηριστικὰ παραδείγματα ἑλληνικῶν συλλαβικῶνἐπιγραφῶν:ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΕΚΣΑΝΟΡ (ΡΗΞΗΝΩΡ) – ΑΡΧΑΓΕΤΑΣ (ΑΡΧΗΓΕΤΗΣ)ΠΡΟΚΛΗΣ – ΚΛΕΑΓΟΡΑΣ – ΠΕΡΑΙΕΥΣΕἰκόνα 5. Ἀλφάβητο ΘήραςΑRISTEIΔΕS (ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ) LYSΙΜΑΧΟ (ΛΥΣΙΜΑΧΟΥ)Εἰκόνα 6. Ἀλφάβητο ἈθήναςΕΥΘΥΔΙΚΑ (ΕΥΘΥΔΙΚΗ) – ΕΥQΟΛΙΣ (ΕΥΠΟΛΙΣ)QΟΡΙΝΘΙΟΣ (ΚΟΡΙΝΘΙΟΣ)
Change language