aprıl 2012 - tojdac.org

The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC April 2012 Volume 2 Issue 2
%39,3’ünde geni! bant internet (ADSL, kablolu ve kablosuz sabit ba"lantılar ile 3G ba"lantı)
eri!im imkânı bulunmaktadır. ADSL, %34,5 ile tüm haneler, %80,2 ile internet kullanılan
haneler arasında internet eri!im imkanı sa"larken, 3G ba"lantı, tüm hanelerin %5,3’ünde,
internet kullanılan hanelerin ise %12,2’sinde internet eri!im imkanı vermektedir.
Video için geli!tirilen yeni eri!im noktaları (internet, telefon…), televizyon ve internet
arasındaki yönde!me, streaming ve download da Dijital Haklar Düzenlemesi (Digital Rights
Management/DRM) çözümlerine fırsat verilmesi ve teslim çözümlerinin geli!imi (streaming,
peer-to-peer/P2P gibi) konusundaki ilerlemeler (Ulrich,2010:295) sinema sektörü açısından
interneti bir çekim alanı haline getirmi!tir. Da"ıtımda etkili olan stüdyolar, web’te nasıl etkili
olacaklarını ara!tırmakta; a"da markala!ma ve video on demand’da iddialı olmak için
çalı!malar yürütülmektedir. VoD sisteminde kullanıcı, hizmet veren siteye üye olarak veya
belli bir ücret kar!ılı"ında, do"rudan bilgisayarına aktararak ya da stream denilen yöntemle
bilgisayarına dahi aktarmadan filmleri izleyebilmektedir. Youtube ve Hulu jenarasyonu;
çabuk, hızlı streaming ve VOD’un ortaya çıkması; iPod ve iPhone’da video uygulamaları;
uygulanabilir güvenli DRM teknolojilerinin hayata geçirilmesi ve pazarlamayı yüksek hızlı
internet eri!imine uyarlama (Ulrich,2010:292-293) becerileri sinema sektörünün internete
yönelmesindeki önemli faktörler olarak belirmektedir. Bu dinamiklerle geleneksel da"ıtım,
dijital devrim tarafından tehdit edilmekte, downloads ve VoD gibi online ve yeni medya
uygulamaları sinema ve televizyonda tarihsel olarak dramatik etki ve de"i!iklikler
yapmaktadır. Bu alandaki yeni çalı!malar Yeni Medya #! Modeli (Finney,2010:183) olarak
de"erlendirilmektedir. #nternet da"ıtımının güçlü yanları olarak kitlesel izleyici, küresel
eri!im, hedef odaklı, dü!ük maliyet, hızlı da"ıtım, uluslararası da"ıtım, yayılma potansiyeli
(Gregory, vd., 2007:305) saptanmı!tır. 90’lardan itibaren yeni enformasyon teknolojilerinin
bilgisayar a"ları ile birle!mi! medya yaratarak, sayısalla!tırılmı! içeriklerin da"ıtımını
olanaklı kılması sonucu internet üzerinden filmi pazarlamak mümkün hale gelmi!tir. #nternet
üzerinden yalnızca da"ıtım ve gösterim açısından yararlanılmamakta, filmlerin tanıtımı ve
promosyonu içinde internet oldukça etkin bir ortam olarak kullanılmaktadır. Hemen hemen
her filmin, yapımevinin resmi bir web sayfası olmakta ve genel bilgiler ile fragmanlar
buradan servis edilmektedir. #nternet üzerinden gösterim için iyi bir örnek te!kil eden Hulu,
ücretsiz ve yasal olarak online tv ve film, belgesel izleme olana"ı sunan bir platformdur. ABD
ve Japonya’da hizmet veren Hulu, reklam ve üyelik gelirlerinden yıllık 500 milyon dolar
kazanmaktadır.1 milyon kayıtlı kullanıcıya ula!an Hulu’nun ortakları arasında eski medya
devleri News Corporation, Comcast Corporation ve Walt Disney de bulunmaktadır
(www.hulu.com). Hulu’nun geliri internet üzerinden da"ıtım ve gösterimin boyutlarını
içermektedir. #nternet üzerinden da"ıtım ve gösterim için en büyük sorun korsan olgusu
olarak belirmektedir. Korsan DVD’nin yanı sıra yasal olmayan indirme ve içerik payla!ımı
ciddi bir gelir kaybı olarak nitelendirilmektedir. Film endüstrisi de dijital korsanın etkilerini
ya!amaktadır. Örne"in Wolverine adlı filmin ön gösterim kopyaları Nisan 2009’da bunların
internete sızmasını takip eden 24 saat içinde 100,000 kez. indirilmi!tir. 2008 yılında Batman:
Dark Knight adlı filmin yedi milyon kopyası BitTorrent üzerinden indirilmi!tir. Bunun
endüstri çapında, yatırım ve i!ler üzerinde dalgalanma etkisi bulunmaktadır. Film stüdyolarını
temsil eden The Motion Picture Association/MPA, yasa dı!ı streaming ve dosya indirmenin
!u an miktar anlamında korsan probleminin %40$ına kar!ılık geldi"ini tahmin etmektedir
(IFPI Dijital Müzik Raporu 2010).
4. BELGESEL S!NEMA VE D!J!TAL DEVR!M
Belgesel sinema tarihi boyunca da"ıtım ve gösterim kanalları açısından sürekli bir arayı!
içinde olmu!tur. Da"ıtım ve gösterim bir yana üretim için finansal kayna"ı bulma konusunda
dar bir alana sıkı!mı! olan belgesel sinema için televizyon yeni bir ya!am alanı yaratmı!tır.
Belgesellerin bir kanal olarak televizyonu kullanması finans, üretim, da"ıtım ve gösterim
zincirini büyük ölçüde de"i!ime u"ratmı!tır. Yapımların finanse edilmesi ve geni! bir izleyici
kitlesine ula!ması açısından televizyon ilk zamanlarda bir kurtarıcı olmu!tur; ancak
televizyonun ticari yapısı nedeniyle belgesel filmlerin anlatı ve biçemlerinde farklıla!ma
Copyright © The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 12