aprıl 2012 - tojdac.org

The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC April 2012 Volume 2 Issue 2
foto!raflardan çok etkilendim ve sonunda hayatımı bu gelene!i devam ettirmeye adamaya
karar verdim. (James Nachtwey, War photographer, (2001) filminden replik)
1.6. KÖRFEZ (B!R!NC! KÖRFEZ) SAVA"I (1990-1991)
1990'da Irak'ın Kuveyt'i i"gal etmesiyle ba"layan krizin sonucunda gerçekle"en, ABD
öncülü!ünde, Birle"ik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan, Suriye, Mısır gibi 28 devletin askeri
koalisyonuyla, Irak arasında yapılan çok uluslu sava"tır. Vietnam Sava"ında foto!rafın
etkisinin-gücünün farkına varan ABD, bu sefer temkinli davranmı", foto!rafçılara ancak
Basın Bürosundan foto!raf alarak yayın yapılmasına izin vermi"tir. Bu nedenden dolayı bu
sava" ile ilgili olarak, foto!rafın yerini televizyonun aldı!ını söyleyebiliriz. Televizyon
foto!rafa oranla hızı, aynı zamanda da kontrolü, sansür uygulamada daha garantili olmasıyla
ön plana çıkmı"tır. Tu!rul Çakar’ın “Foto!rafın mütevazi ya"amı adlı makalesinde
“…insanların öldürüldü!ü sava" gecelerini, havai fi"ek gösterisi gibi evime sokan
teknoloji…olarak adlandırdı!ı, gecegörü"lü kamera gözünden gösterilen, ye"ilimsi televizyon
ekranlarımızdaki havai fi"ekvari ı"ık ya!murları, belleklerimize kazınmı"tır.
Resim 22. Petrole bulanmı" karabatak görüntüsü
Resim 23. CNN televizyonunun Körfez Sava"ı yayınlarından bir kesit
Komutan onayı olmadan yayın yapamayan CNN’in, yapmı" oldu!u ABD yanlısı yayın ve
foto!raflar, kamuoyu deste!ini sa!lamayı amaçlamı"tır. Bu amaçla 1. Körfez Sava"ı’nın en
akılda kalıcı foto!rafı olarak kabul edilen petrole bulanmı" karabatak görüntüsü için ise Zafer
Arapkirli "unları söylemektedir: “Yine Saddam Hüseyin yönetiminin Körfez kıyılarındaki
petrol tesislerini havaya uçurup denizi “bir daha tarih boyunca temizlenemeyecek düzeyde
kirletti!i” yalanı, müttefik a!ızlarca ortaya atıldı!ı gibi, CNN ba"ta olmak üzere Amerikan
“network”leri petrole bulanmı" zavallı deniz ku"larının filmlerini saatlerce yayınlayarak
“sadece insanlara de!il, hayvanlara bile eziyet eden Saddam” imajını perçinlemeye kalkı"tılar.
Sonradan bu filmlerde görünen ku"ların aslında yıllar önce Exxon -Valdez adlı tankerin
yaptı!ı kaza sonucu (Alaska’da) denize yayılan petrolden kirlenen ku"lar oldu!u ortaya çıktı
ve yine “özür” dilendi. Ku" öyküsü de yalanlandı... “
(http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/110341.asp0m=-305)
Bu sava", gazetecilik terminolojisine yeni bir deyim katmı"tır: “Embedded journalist'
(#li"tirilmi" fotomuhabir). Melih A"ık “Açık Pencere'den 2000'li yıllar-1” adlı kitabında bu
terimi "öyle açıklamı"tır: “Embedded sözcük anlamında 'gömülmü", ili"tirilmi"' demek.
Sava"ı ordunun imkanlarıyla ve ordunun gözüyle izleyen gazeteci anlamına geliyor. Ancak,
'gömülü gazeteci', 'ili"tirilmi" gazeteci ' kula!a pek ho" gelmiyor. ‘Embedded gazeteci'nin en
güzel çevirisini Hasan Pulur yaptı: 'Yamanmı" gazeteci'. (Melih A"ık:115). Sava"ı, askerlerin
tanklarından izleyen ve onların çizdikleri sınırlar dahilinde, yine onların gözünden aktaran
foto!rafçıların, özel sözle"me imzalaması gerekmi"tir.
2. F!LMDEN D!J!TALE GEÇ!"
Foto!raf teknolojisindeki hızlı de!i"im sonunda, 1960'lı yıllarda NASA, analog sinyalleri
dijitale dönü"türme ve casus uydularda kullanmak üzere dijital teknoloji alanında çalı"malar
yapmı", 1972 yılında Texas Instruments, film kullanmayan ilk kameranın patentini almı"tır.
Copyright © The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 84