INTERVIEW | RÖPORTAJ 90 dakika boyunca sahnede performans sergileyecek noktaya geldiğiniz andan itibaren özgünlüğe yönelebilirsiniz You can turn to originality only after the moment that coming to the point of performing on the stage for 90 minutes 98
RÖPORTAJ | INTERVIEW You have to both make your own music and reflect modern images to your art Hem kendi müziğinizi yapmalı hem de modern imgeleri sanatınıza yansıtmalısınız helps you when you are composing. You will be free from the moment that you started playing every piece. But the thing that I most like is create to something from zero. Also, I really like making a reference to today from history. I enjoy building bridges between past and today, take lessons and present these outcomes to the audience in both visual and musical sense. Do you consider playing an existing piece and composing a new piece as different abilities, or one must consider those two as a whole? An artist does not have to do both. For example, Beethoven never felt this obligation and always played his own pieces. As of the 20th century, Western music market has been created. And yes, of course, Western music is very important, but it is not enough its own. Consequently, you do not play a piece in a different form in classical music. Because you have to play the piece by considering the rules of that particular period. Academy draws the lines for you and you can only move in it. You cannot play Mozart or Beethoven pieces as you wish. You have to play with the artist’s rules. There can be some parts in pieces that you can interpret, but these are limited also. If we want to be civil, we must know Mozart and Chopin but on the other hand, we must try to make our own way. It is like Rumi said: “Everything about yesterday has gone with yesterday. Today, it is needed to say new things.” In Symphony Turk, you brought something new in Turkish Classical Music by using Turkish musical instruments and piano together. And you started giving your concerts in historical places and this is a first also. How did you come to this point? I think that one should not bore the listeners. There are manners in a concert hall that you should follow. Even coughing is not allowed and you should not exaggerate bowing. We are in the 21st century, there should be no such restrictions anymore. If the artist wants he can be able to exaggerate the bow or the listener can be able to express his feeling with the person next to him during the concert. For example, I take a really long bow on the stage and I recommend this to the young ones who want to do this from the heart. I say to them: “ Bow to the sides, you get calm while you’re bowing to sides”. Bowing is beautiful; it means peace, it means Islam. If you increase the bow, the aggression will definitely decrease. With these reasons, I wanted to move my concerts out of the concert halls. And it was a first for me to give concerts in Mount Nemrut, Cathedral of the Holy Cross, Hittite Hattusa or Piazza San Marco. In my concerts in Europe during the 1990s, I have used space images, and this was a first for me also. During the concert, the images were flowing. Space means infinity. And our infinity is in our çalmak sizin tekniğinizi geliştirir ve bu kendi eserlerinizi yazarken de size kolaylık sağlar. Piyano ile her eseri çalmaya başladığınız andan itibaren özgür olursunuz. İşin en sevdiğim kısmı, sıfırdan bir eser üretmektir. Ayrıca tarihten bugüne göndermeler yapmayı çok seviyorum. Geçmişten bugüne köprüler kurmaktan, dersler çıkarmaktan ve bu çıktıları hem görsel hem de müzikal anlamda seyirciye sunmaktan keyif alıyorum. Mevcut bir eser seslendirmek ile ortaya yeni bir eser çıkarmayı farklı kabiliyetler olarak mı değerlendiriyorsunuz yoksa her iki özelliği bir bütün olarak mı görmek lazım? Bir sanatçı, bahsettiğiniz iki yeteneğe sahip olmak ya da bu kabiliyetlerini bir arada kullanmak zorunda değil. Mesela Beethoven, hiç böyle bir zorunluluk hissetmedi ve hep kendi eserlerini çaldı. 20. yüzyıl itibarıyla Batı müziği piyasası oluştu. Tamam, Batı müziği çok önemli tabii; ama tek başına yeterli değil. Neticede klasik müzikte eseri farklı bir biçimde yorumlamış olmuyorsunuz. Çünkü eseri, o dönemin kurallarını dikkate alarak yorumlamanız gerekiyor. Akademi, size sınırlar çizer ve ancak orada hareket edebilirsiniz. Bir Beethoven’ı ya da Mozart’ı kendi özgür iradenizle yorumlayamazsınız. Sanatçının kurallarına riayet etmeniz gerekir. Eserde birtakım boşluklar olabilir, o zaman yorum katabilirsiniz; ama bunlar da sınırlıdır. Medeni olmak istiyorsak Mozart’ı ve Chopin’i bilip diğer yandan da kendi yolumuzu çizmeye gayret etmeliyiz. Mevlana’nın da dediği gibi: “Dün dünde kaldı cancağızım, bugün yeni şeyler söylemek lazım.” Senfoni Türk’te; mehter takımı, Türk müziği enstrümanları ve piyanoyu bir arada kullanarak Türk Klasik Müziği’nde bir ilke imza attınız. Aynı zamanda konserlerinizi tarihî mekânlarda yapmaya başladınız ve bu da bir ilk. Bu noktaya nasıl geldiniz? Ben dinleyici sıkmamak gerektiğini düşünüyorum. Konser salonunda adabımuaşeret kaideleri var. Öksürmek bile yasak ya da selam vermeyi abartmaman gerekir. 21. yüzyıldayız, böyle kısıtlamalar olmamalı. Sanatçı isterse selamı abartabilmeli ya da dinleyici yanındakiyle konser esnasında hislerini paylaşabilmeli. Mesela ben çok uzun selam veririm sahnede ve bunu, bu işi gönülden isteyen gençlere de tavsiye ederim. Onlara diyorum ki “Yönlere selam verin, yönlere selam verirken sakinleşirsiniz.” Selam, güzeldir; barış demektir, İslam demektir. Selamı arttırdıkça agresiflik mutlaka azalacaktır. Bu nedenlerle ben konserlerimi konser salonlarının dışına taşımak istedim. Bu bağlamda Nemrut Dağı’nda, Akdamar Kilisesi’nde, Hitit Hattuşa’da ya da San Marco Meydanı’nda konser <strong>AUGUST</strong>-SEPTEMBER / AĞUSTOS-EYLÜL <strong>2019</strong> 99
Change language