BUSINESS DIPLOMACY ISSUE 3 / AUGUST - SEPTEMPER 2019

RÖPORTAJ | INTERVIEW
You have to both make
your own music and reflect
modern images to your art
Hem kendi müziğinizi yapmalı
hem de modern imgeleri
sanatınıza yansıtmalısınız
helps you when you are composing. You will be free from
the moment that you started playing every piece. But the
thing that I most like is create to something from zero. Also,
I really like making a reference to today from history. I enjoy
building bridges between past and today, take lessons and
present these outcomes to the audience in both visual and
musical sense.
Do you consider playing an existing piece and
composing a new piece as different abilities, or
one must consider those two as a whole?
An artist does not have to do both. For example, Beethoven
never felt this obligation and always played his own
pieces. As of the 20th century, Western music market has
been created. And yes, of course, Western music is very
important, but it is not enough its own. Consequently, you
do not play a piece in a different form in classical music.
Because you have to play the piece by considering the
rules of that particular period. Academy draws the lines for
you and you can only move in it. You cannot play Mozart or
Beethoven pieces as you wish. You have to play with the
artist’s rules. There can be some parts in pieces that you
can interpret, but these are limited also.
If we want to be civil, we must know Mozart and Chopin but
on the other hand, we must try to make our own way. It is
like Rumi said: “Everything about yesterday has gone with
yesterday. Today, it is needed to say new things.”
In Symphony Turk, you brought something new in
Turkish Classical Music by using Turkish musical
instruments and piano together. And you started
giving your concerts in historical places and this
is a first also. How did you come to this point?
I think that one should not bore the listeners. There are manners
in a concert hall that you should follow. Even coughing
is not allowed and you should not exaggerate bowing. We
are in the 21st century, there should be no such restrictions
anymore. If the artist wants he can be able to exaggerate the
bow or the listener can be able to express his feeling with
the person next to him during the concert. For example, I
take a really long bow on the stage and I recommend this
to the young ones who want to do this from the heart. I
say to them: “ Bow to the sides, you get calm while you’re
bowing to sides”. Bowing is beautiful; it means peace, it
means Islam. If you increase the bow, the aggression will
definitely decrease. With these reasons, I wanted to move
my concerts out of the concert halls. And it was a first for
me to give concerts in Mount Nemrut, Cathedral of the Holy
Cross, Hittite Hattusa or Piazza San Marco. In my concerts
in Europe during the 1990s, I have used space images, and
this was a first for me also. During the concert, the images
were flowing. Space means infinity. And our infinity is in our
çalmak sizin tekniğinizi geliştirir ve bu kendi eserlerinizi
yazarken de size kolaylık sağlar. Piyano ile her eseri çalmaya
başladığınız andan itibaren özgür olursunuz. İşin en
sevdiğim kısmı, sıfırdan bir eser üretmektir. Ayrıca tarihten
bugüne göndermeler yapmayı çok seviyorum. Geçmişten
bugüne köprüler kurmaktan, dersler çıkarmaktan ve bu
çıktıları hem görsel hem de müzikal anlamda seyirciye
sunmaktan keyif alıyorum.
Mevcut bir eser seslendirmek ile ortaya yeni
bir eser çıkarmayı farklı kabiliyetler olarak mı
değerlendiriyorsunuz yoksa her iki özelliği bir
bütün olarak mı görmek lazım?
Bir sanatçı, bahsettiğiniz iki yeteneğe sahip olmak ya
da bu kabiliyetlerini bir arada kullanmak zorunda değil.
Mesela Beethoven, hiç böyle bir zorunluluk hissetmedi ve
hep kendi eserlerini çaldı. 20. yüzyıl itibarıyla Batı müziği
piyasası oluştu. Tamam, Batı müziği çok önemli tabii; ama
tek başına yeterli değil. Neticede klasik müzikte eseri farklı
bir biçimde yorumlamış olmuyorsunuz. Çünkü eseri, o
dönemin kurallarını dikkate alarak yorumlamanız gerekiyor.
Akademi, size sınırlar çizer ve ancak orada hareket
edebilirsiniz. Bir Beethoven’ı ya da Mozart’ı kendi özgür
iradenizle yorumlayamazsınız. Sanatçının kurallarına riayet
etmeniz gerekir. Eserde birtakım boşluklar olabilir, o zaman
yorum katabilirsiniz; ama bunlar da sınırlıdır.
Medeni olmak istiyorsak Mozart’ı ve Chopin’i bilip diğer
yandan da kendi yolumuzu çizmeye gayret etmeliyiz.
Mevlana’nın da dediği gibi: “Dün dünde kaldı cancağızım,
bugün yeni şeyler söylemek lazım.”
Senfoni Türk’te; mehter takımı, Türk müziği
enstrümanları ve piyanoyu bir arada kullanarak
Türk Klasik Müziği’nde bir ilke imza attınız.
Aynı zamanda konserlerinizi tarihî mekânlarda
yapmaya başladınız ve bu da bir ilk. Bu noktaya
nasıl geldiniz?
Ben dinleyici sıkmamak gerektiğini düşünüyorum. Konser
salonunda adabımuaşeret kaideleri var. Öksürmek
bile yasak ya da selam vermeyi abartmaman gerekir. 21.
yüzyıldayız, böyle kısıtlamalar olmamalı. Sanatçı isterse
selamı abartabilmeli ya da dinleyici yanındakiyle konser
esnasında hislerini paylaşabilmeli. Mesela ben çok uzun
selam veririm sahnede ve bunu, bu işi gönülden isteyen
gençlere de tavsiye ederim. Onlara diyorum ki “Yönlere
selam verin, yönlere selam verirken sakinleşirsiniz.”
Selam, güzeldir; barış demektir, İslam demektir. Selamı
arttırdıkça agresiflik mutlaka azalacaktır. Bu nedenlerle ben
konserlerimi konser salonlarının dışına taşımak istedim.
Bu bağlamda Nemrut Dağı’nda, Akdamar Kilisesi’nde,
Hitit Hattuşa’da ya da San Marco Meydanı’nda konser
AUGUST-SEPTEMBER / AĞUSTOS-EYLÜL 2019 99