GAZİANTEP ZEUGMA MOZAİK MÜZESİ

Ziyaretçileri Athena karşılıyor
Zeugma Mozaik Müzesi’nin tasarımı sırasında, Antik Zeugma’nın,
Gaziantep’in tam ortasında canlandırılması amaçlanmış. Müzenin
girişinde, kentin koruyucusu olan Tanrıça Athena’nın dev mermer bir
heykeli yer alıyor. Akıl, sanat, bilgelik ve barış tanrıçası Athena’nın heykeli
önünden geçip ana binaya giren konukları, Herakles ve Helios betimli
anlaşma stelleri karşılıyor. Kommagene Kralı Antiokhos’un, Doğu ile
Batı arasında yürüttüğü denge siyasetini anlatan stellerinin ardından,
ziyaretçileri muhteşem bir tablo karşılıyor; Eros ve Psyche mozayiği! Aşkı
anlatan bu eserin kenarında, Kointus Kalpornius isimli Zeugmalı mozaik
sanatçısının imzası göze çarpıyor. Müzenin giriş katında, kentin adını 2
bin yıl sonra tekrar dünyaya duyuran Poseidon ve Euphrates villaları tüm
güzelliğiyle gözler önüne seriliyor. Bu iki villa avluları, odaları, mozaikleri
ve freskleri ile birlikte bu müzenin içinde yeniden hayat buluyor. Her biri
en az yarım milyon parçadan oluşan mozaik panolarda, Denizler Tanrısı
Poseidon, mitolojik kahraman Perseus yeniden can buluyor. Mitoloji
ve gerçek, 21’nci yüzyıl ile Antik Dönem birbiri içinde kayboluyor. Bu
görkemli manzarayı da duvarlara asılan Zeugma fotoğrafları tamamlıyor.
Ziyaretçiler bu sayede villaların nasıl bir arazi içinde konumlandığını
ve dışarıdan bakıldığında nasıl göründüğünü daha iyi anlama fırsatına
kavuşuyor.
Talanın fotoğrafı!
Ön salondan sağa doğru devam edildiğinde ise, Zeugma Mozaik
Müzesi’nin ziyaretçilerini, bir yandan hayranlık öte yandan da üzüntü
yaratan bir tablo karşılıyor; Dionsysos’un Düğünü mozayiği!
Bölgede kazılar devam ederken, korunmak üzere demir kafesle çevrilen
bu muhteşem mozaik, ne yazık ki tüm önlemlere rağmen talandan kurtarılamamış.
Bir tünel kazıp demir kafesi aşmayı başaran hırsızlar, tablonun
önemli bir bölümünü çalarak kayıplara karışmış. Yürüyüş güzergahı,
Nehir Tanrıları’nın anne ve babası Okeanos ve Tethys’in resimlerinin yer
aldığı geometrik desenli mozaiklerle devam ediyor.
Adalet, akıl ya da aşk... Tıpkı bugün olduğu gibi, Roma döneminde de
bütün bunlar ‘gölgede’ kalıyordu. Neyin gölgesi mi? Elbette, savaşın!
Bir çift göz, savaşı hatırlatıyor. Hatırlatmakla da kalmıyor, sanki hemen
peşinizde olduğunu söylüyor. Sözünü etitğimiz gözler, Mars Heykeli’nin
altın ve gümüşten yapılmış gözleri. Savaş Tanrısı’nın 1.45 metre boyundaki
bronz heykeli, müzenin bodrum katındaki bir sütun üzerine yerleştirilmiş.
Müzenin her yanından rahatça görülebilen heykelde, Mars bir
elinde mızrak, diğer elinde ise çiçek tutuyor. Bu kompozisyonla, heykel
benzersiz. Çünkü Mars, ilk kez ‘bereket’ ve ‘savaş’ simgeleriyle birlikte
sunuluyor. Yine de, çiçeğe aldanmamak gerekiyor. Ne de olsa heykelin
yüzündeki öfke dolu ifade, sanki “Kazanan mızrak olacak” diyor!
Biraz ilerdeki Aşk Tanrıçası ise öfkeyi unutturuyor. Afrodit’in Taçlandırılması
isimli mozaiğin kenarında Samsath Zosimos isimli Antik Dönem
mozaik sanatçısının imzası okunuyor.
‘İkiz Villalar’dan detaylar (sol sayfada),
Poseidon Mozaiği (altta).
Details from the Twin Villas’ (left page),
Poseidon Mosaic (below)
Athena greets the guests
Zeugma Mosaics Museum was so designed as to resurrect Zeugma
in the middle of Gaziantep. A huge marble statue of the goddess of
wisdom and crafts, Athena, protecting goddess of the city, is placed
directly at the entrance to the museum. Steles inscribed with treaties
and decorated with Herakles and Helios figures, reflecting the skilled
diplomacy of King Antiochos of Commagene, followed by the
magnificent mosaic describing the love story of ‘Eros and Psyche’
and bearing the signature of mosaic artist Kointus Kalpornius meet
the visitors upon their entry in the main building after passing by the
Athena sculpture. The ground floor is home to the Poseidon and
Euphrates houses, uncovered in 2000, reconstructed here with their
courtyards, their rooms whose floors are covered with splendid
mosaic pavements and walls adorned with magnificent colourful
frescoes and with mosaic panels depicting the God of the Seas,
Poseidon and the mythological hero Perseus; each of these panels
being composed of at least half a million tiny mosaic parts. Zeugma
photographs hang on the museum walls in order to give visitors the
opportunity to see the original environment where the villas were
discovered.
Picture of the plundering
Proceeding from the front hall to the right, the visitor is met by
the mosaic depicting the marriage of Dionysos, god of wine and
grapes, to Ariadne. Sadly, six of the ten figures portrayed in
this mosaic were stolen in 1998 through a trench dug by
antiquity hunters, although it was protected by an iron
cage during the excavation labour. Following the
itinerary, one arrives at the geometrically designed
mosaics depicting Okeanos, the progenitor of river
gods with his sister and wife Tethys, mother of
the rivers of the world.
A pair of eyes, the eyes made of gold and
silver of the 1,45 m. tall bronze statue of
Mars, the God of War, placed on a column
at the basement of the museum,
43