GAZİANTEP ZEUGMA MOZAİK MÜZESİ

50
SARNIÇTAKİ
MEDUSA
BAŞLARI
Tarihi miraslar açısından etkileyici bir yelpazeye ve zenginliğe
sahip olan ülkemizde, Medusa ya da Gorgon başları olarak bilinen
figürlerden iki tanesi de İstanbul’da, Yerebatan Sarnıcı’nda
bulunuyor. Roma Çağı’na ait iki Medusa başı, sarnıçtaki iki
sütunun altında kaide olarak kullanılmış. IV. yüzyıla ait bu
başların hangi yapıtlardan alındığı meçhul ama araştırmacıların
tahmini, antik bir yapıdan sökülerek getirildiği ve sarnıcın inşası
sırasında, sütunların kısa gelen gövdelerini yükseltmek amacıyla
sütun kaidesine ihtiyaç duyulduğu için kullanıldığı yönünde. Eski
Bizans’ta, kılıç kabzalarında ve sütun kaidelerinde ters ve yan
olarak kullanılan Medusa başlarının kötülükleri uzak tutacağına
inanılırmış. Bunun örneğini Yerebatan Sarnıcı’ndaki sütun
kaidelerine biri ters diğeri ise yan olarak yerleştirilen iki Medusa
başında görmek mümkün.
MEDUSA HEADS
AT THE SUNKEN
CISTERN
Two illustrious examples of the figures known as Gorgon or Medusa heads
are located at the Sunken (Basilica) Cistern near the Hagia Sophia in
İstanbul. Located in the northwest corner of the cistern the bases of two
columns reuse blocks carved with the visage of Medusa. The origin of the
two heads dated to the IVth century AD, is unknown, though it is believed
that the heads were brought to the cistern after being removed from a
building of the late Roman period. There is no written evidence which
suggests that they were used as column pedestals previously. Tradition has
it that the blocks are oriented sideways and inverted in order to negate the
power of the Gorgons’ gaze. However it is also supposed that they were
placed sideways and upside down only to be the proper size to support
their columns. On the other hand, it is said that many Byzantium era
sword handles and columns were engraved with her head upside down in
connection with her believed protective power.