12.05.2013 Views

UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID - Biblioteca de la ...

UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID - Biblioteca de la ...

UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID - Biblioteca de la ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

I. La red <strong>de</strong> ciuda<strong>de</strong>s<br />

que el grueso <strong>de</strong> sus datos fueron tomados <strong>de</strong> fuentes <strong>de</strong> tipo administrativo,<br />

seguramente <strong>de</strong>l mapa <strong>de</strong> Agripa y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s formu<strong>la</strong>e provinciarum, que en todo<br />

caso reflejan <strong>la</strong> situación <strong>de</strong> mediados <strong>de</strong>l principado <strong>de</strong> Augusto 40; a esta<br />

información básica, Plinio sólo añadió escasas actualizaciones 41.<br />

En su <strong>de</strong>scripción <strong>de</strong> <strong>la</strong> estructura administrativa <strong>de</strong> Hispania, Plinio 42<br />

organizó los datos por provincias y conventus, ofreciendo en primer lugar el<br />

cómputo total <strong>de</strong> ciuda<strong>de</strong>s, <strong>de</strong>sglosado a continuación por estatutos jurídicos<br />

para terminar con el nombre <strong>de</strong> algunas <strong>de</strong> esas ciuda<strong>de</strong>s. El área <strong>de</strong> <strong>la</strong> Meseta<br />

Norte se incluye casi al completo en <strong>la</strong> provincia Hispania citerior, so<strong>la</strong>mente una<br />

pequeña parte <strong>de</strong>l sur y suroeste, <strong>la</strong> ocupada por los vettones, <strong>de</strong>pendía <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

provincia Lusitania. De los siete conventus que formaban <strong>la</strong> provincia Hispania<br />

citerior 43, una gran parte <strong>de</strong>l Cluniensis y también <strong>de</strong>l Asturum contenían<br />

territorios <strong>de</strong> <strong>la</strong> Meseta Norte.<br />

De mayor a menor tamaño, comencemos en primer lugar por el conventus<br />

Cluniensis, en cuya <strong>de</strong>scripción <strong>la</strong>s ciuda<strong>de</strong>s aparecen agrupadas por pueblos:<br />

várdulos, vacceos, autrigones, cántabros, carietes y vennenses, turmódigos,<br />

pelendones y arévacos, resultando un total <strong>de</strong> 69 ciuda<strong>de</strong>s/civitates 44. Puesto<br />

que <strong>la</strong> extensión territorial <strong>de</strong>l conventus excedía <strong>la</strong> Meseta Norte, llegando a <strong>la</strong><br />

costa <strong>de</strong>l mar Cantábrico, <strong>de</strong>jo fuera <strong>de</strong> este estudio el territorio <strong>de</strong> várdulos,<br />

40 Sobre <strong>la</strong>s fuentes <strong>de</strong> Plinio, resumen <strong>de</strong> <strong>la</strong> bibliografía en G. ALFÖLDY, 1987, p. 16 nota 7<br />

y F. BELTRÁN, 1999, pp. 250-251. En <strong>de</strong>fensa <strong>de</strong> unos datos más próximos a su tiempo, A.<br />

CANTO, 1996, pp. 213-217.<br />

41 Para Hispania, por ejemplo Nat., 4.110: Amanum portus, ubi nunc F<strong>la</strong>viobrica colonia.<br />

42 He seguido <strong>la</strong> edición <strong>de</strong> C. MAYHOFF, 1906.<br />

43 Cfr. Nat. 3.18: Citerioris Hispaniae .... nunc universa provincia dividitur in conventus VII,<br />

Carthaginiensem, Tarra conensem, Caesaraugustanum, Cluniensem, Asturum, Lucensem, Bracarum.<br />

44 Nat., 3.26-27: In Cluniensem conventum Varduli ducunt populos XIIII, ex quibus A<strong>la</strong>banenses<br />

tantum nominare libeat, Turmodigi IIII, in quibus Segisamonenses et Segisamaiulienses. in eun<strong>de</strong>m<br />

conventum Carietes et Vennenses V civitatibus vadunt, quarum sunt Velienses. eo<strong>de</strong>m Pelendones<br />

Celtiberum IIII populis, quorum Numantini fuere c<strong>la</strong>ri, sicut in Vaccaeorum XVII civitatibus<br />

Intercatienses, Pa<strong>la</strong>ntini, Lacobrigenses, Caucenses. (27) nam in Cantabricis VIIII populis Iuliobriga so<strong>la</strong><br />

memoretur, in Autrigonum X civitatibus Tritium et Virovesca. Arevacis nomen <strong>de</strong>dit fluvius Areva.<br />

horum VI oppida, Secontia et Vxama, quae nomina crebro aliis in locis usurpantur, praeterea Segovia et<br />

Nova Augusta, Termes ipsaque Clunia, Celtiberiae finis. ad oceanum reliqua vergunt Vardulique ex<br />

praedictis et Cantabri.<br />

David Martino García Las ciuda<strong>de</strong>s romanas <strong>de</strong> <strong>la</strong> Meseta Norte <strong>de</strong> <strong>la</strong> Penínsu<strong>la</strong> Ibérica<br />

31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!