IV.3.2 Remisiones desde el comentario de la Historia ... - InterClassica
IV.3.2 Remisiones desde el comentario de la Historia ... - InterClassica
IV.3.2 Remisiones desde el comentario de la Historia ... - InterClassica
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vincu<strong>la</strong> lo utiliza Juvenco para referirse al "calzado" en I 375 (cuius vinc<strong>la</strong> pedum non<br />
sum contingere dignus); Arévalo recuerda que también lo hacía, entre otros, Pru<strong>de</strong>ncio, d<strong>el</strong><br />
que se cita, como paral<strong>el</strong>o, <strong>el</strong> verso <strong>de</strong> Cath. V 35 (iussus nexa pedum vincu<strong>la</strong> solvere); <strong>la</strong><br />
nota al verso <strong>de</strong> Pru<strong>de</strong>ncio se limita a <strong>de</strong>cir que B. Balduino en su obra sobre <strong>el</strong> calzado <strong>de</strong> los<br />
antiguos probaba que los poetas se servían d<strong>el</strong> término vincu<strong>la</strong> para referirse a cualquier c<strong>la</strong>se<br />
<strong>de</strong> calzado, pero sobre todo a <strong>la</strong>s sandalias (soleae) 6 . Amplísima es <strong>la</strong> nota que ofrece a<br />
Juvenco, <strong>de</strong> <strong>la</strong> que trataremos infra como ejemplo <strong>de</strong> realia.<br />
Populus es -recuerda Arévalo- término equivalente a multitudo, turba; lo es, en <strong>el</strong> caso<br />
<strong>de</strong> Juvenco, en <strong>la</strong> expresión in populo, que aparece en <strong>el</strong> verso I 322 (quum puer in populo<br />
comitis vestigia matris/ <strong>de</strong>seruit), que Arévalo ve semejante a in multitudine, in turba,<br />
remitiendo a lo que dijo en su edición pru<strong>de</strong>nciana 7 al comentar "tantos iustorum populos" <strong>de</strong><br />
Perist. XI 5 8 , partiendo <strong>de</strong> <strong>la</strong> información <strong>de</strong> Barthius. Aña<strong>de</strong> ahora que Omeis 9 no acierta al<br />
pensar que in populo es semejante al in comitatu d<strong>el</strong> evang<strong>el</strong>ista 10 .<br />
Maculosus textus, que se lee en 468 (marinis/ insidias gregibus maculoso innectere<br />
textu) es lo mismo que macu<strong>la</strong>e, que en cast<strong>el</strong><strong>la</strong>no, como observó Nebrija, se dice "mal<strong>la</strong>s" o<br />
"red"; para una información más amplia remite a lo dicho en su nota a Pru<strong>de</strong>ncio, cathem. III<br />
42 11 , en don<strong>de</strong> aparecen <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Cicerón, que se sirvió d<strong>el</strong> termino macu<strong>la</strong>e, o<br />
Nebrija que fue quien ofreció <strong>la</strong> equivalencia cast<strong>el</strong><strong>la</strong>na; no <strong>de</strong>ja, sin embargo, <strong>de</strong> notar que<br />
nadie había utilizado maculosus con este sentido 12 .<br />
Mostramos a continuación aqu<strong>el</strong>los lugares en que se <strong>de</strong>fien<strong>de</strong> <strong>la</strong> lectura d<strong>el</strong><br />
manuscrito frente a una conjetura. Es <strong>el</strong> caso d<strong>el</strong> adjetivo tener, como calificativo <strong>de</strong> aura, en<br />
vez <strong>de</strong> tenuis. En <strong>el</strong> verso I 77 (Haec ait, et sese teneris immiscuit auris) <strong>la</strong> expresión teneris<br />
auris tiene su corr<strong>el</strong>ato, como Arévalo conoce, en Pru<strong>de</strong>ncio Psych. vers. 122 (Per teneros<br />
6<br />
Benedictus Balduinus <strong>de</strong> Calceo antiquo cap. 11 probat, vincu<strong>la</strong> apud poetas pro quovis calceo usurpari, sed<br />
praecipue pro soleis.<br />
7<br />
Hanc enim significationem habet etiam populus, ut ostendi ad Pru<strong>de</strong>nt. hymn. XI Peristeph. vers. 5.<br />
8<br />
Populus quamvis multitudinem significat. Observavit id Barthius, qui lib. IV Advers., cap. 13, et lib. XLI, cap.<br />
3, fere totum hunc hymnum notis illustrat. I<strong>de</strong>m Pru<strong>de</strong>ntius Cath. hymn. v. vers. 135, Umbrarum populus.<br />
Psychom. vers. 798, Virtutum populus. Apuleius lib. V Metam., Sive il<strong>la</strong> <strong>de</strong> nympharum populo.<br />
9<br />
Omeisius minus apte haec verba in populo refert ad Evang<strong>el</strong>istae verba in comitatu.<br />
10<br />
Cf. Lc. 42-51.<br />
11<br />
Macu<strong>la</strong>e sunt foramina retis, Hispanice mal<strong>la</strong>s, ut explicui ad Pru<strong>de</strong>nt. hymn. 3 Cathem., v. 42. Hinc<br />
maculosus textus pro maculis, seu reti: quo tamen sensu non invenio, quisnam alius maculosus dixerit.<br />
12<br />
Macu<strong>la</strong>s pro retis foraminibus usurpavit Cicero: hinc Hispani mal<strong>la</strong>s dicunt quod Nebr. observavit. Pro reti<br />
aliquando sumitur, ut apud Varronem lib. III <strong>de</strong> Re rustica, cap. 11, et hoc loco apud Pru<strong>de</strong>ntium<br />
370