IV.3.2 Remisiones desde el comentario de la Historia ... - InterClassica
IV.3.2 Remisiones desde el comentario de la Historia ... - InterClassica
IV.3.2 Remisiones desde el comentario de la Historia ... - InterClassica
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
La disertación sobre <strong>de</strong> nomine trino es muy amplia, pues frente a trino Heinsius prefería leer<br />
con otros manuscritos utroque, lectura que su<strong>el</strong>en mantener ediciones mo<strong>de</strong>rnas, al pensar<br />
que se estaba tratando sólo d<strong>el</strong> Padre y d<strong>el</strong> Hijo. Partiendo y discutiendo los juicios <strong>de</strong><br />
Barthius, ofrecía nuestro Arévalo una erudita nota con <strong>la</strong>s opiniones <strong>de</strong> diversos autores y con<br />
un aporte sustancioso <strong>de</strong> textos en apoyo <strong>de</strong> su "trino" 40 , información que, naturalmente, no<br />
podía repetir por poco pertinente en su nota a Juvenco, en que se trataba sólo <strong>de</strong> mostrar cómo<br />
Juvenco hacía como Pru<strong>de</strong>ncio al utilizar una preposición que no era necesaria.<br />
Tampoco es necesaria <strong>la</strong> preposición sub en sub nomine d<strong>el</strong> verso 536; es redundante -<br />
dice- como lo era también en un verso <strong>de</strong> Pru<strong>de</strong>ncio, adv. Symm. II 102, a cuyo <strong>comentario</strong><br />
remite 41 .<br />
En su nota al mencionado verso pru<strong>de</strong>nciano (vimque fatigatae mentis sub pectore<br />
parvo), aparte <strong>de</strong> <strong>la</strong> redundancia <strong>de</strong> sub, le interesaba <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>r su lectura sub pectore parvo,<br />
que otros para justificar <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> esta preposición, leen, sin embargo, sub tempore parvo 42 .<br />
40 Reproducimos <strong>la</strong> nota, <strong>de</strong> nuevo como ejemplo d<strong>el</strong> modus operandi arevaliano: In not. ad praef. Apoth. vers.<br />
31 dixi "<strong>de</strong>" Pru<strong>de</strong>ntio aliisque Latinis scriptoribus saepe esse superfluum; a<strong>de</strong>oque i<strong>de</strong>m est <strong>de</strong> nomine trino, ac<br />
nomine trino. Heinsius legit <strong>de</strong> nomine utroque cum suis, Egm., Bonon. et Pal.: quia, inquit, <strong>de</strong> Deo Patre et<br />
Filio tantum agit. Barthius lib. L Advers., cap. 11, reperit eam<strong>de</strong>m lectionem in cod. membr. vetusto, sed conjicit<br />
legendum te nomine trino, v<strong>el</strong> potius te numine trino. Unum, ait, Deum nomine tantum trinum dicere ego non<br />
satis pium existimo, neque consonum iis quae eo tempore Augustinus, Hi<strong>la</strong>rius, Athanasius, Cyrillus,<br />
Hieronymus et alii infiniti <strong>de</strong> eo<strong>de</strong>m mysterio scripserunt, quorum sane nullus ita loquatur . . . Si quis autem<br />
scriptor circumspectus in mysteriis fi<strong>de</strong>i, is sane, etiamsi poeta, quod genus licent a majore uti dicitur, est<br />
Pru<strong>de</strong>ntius noster, eo etiam nomine omnium commendatione dignissimus. Verum illud Barthius errat, quod putet<br />
alios SS. Patres, Pru<strong>de</strong>ntii aequales, Deum nomine trino nunquam dixisse: quod enim addit, non esse satis pium<br />
dicere, Deum esse nomine tantum trino, non repugno; sed adverbium tantum <strong>de</strong> suo ille adjunxit, quod in<br />
Pru<strong>de</strong>ntio non legitur. S. Gregorius Nazianzenus in tractatu <strong>de</strong> Fi<strong>de</strong>, post initium: Tria, ait, nomina, et tres<br />
personas unius esse essentiae, unius majestatis, atque potentiae credimus. S. Paulinus Natali 9: Sic animas<br />
steriles in nomine gratia trino, Ignorat; et ibid. iterum: Fassus enim est unum trino sub nomine regem. Et<br />
episto<strong>la</strong> 12 ad Severum: Ecce v<strong>el</strong>ut trino colit unam nomine mentem. Sic trinum sancta mole sacravit opus. In<br />
versibus qui C<strong>la</strong>udiani nomine circumferuntur, sed, ut alibi monui, adjudicandi sunt Merobaudi Scho<strong>la</strong>stico<br />
Hispano: Tu solus Patrisque comes, et Spiritus insons, Et toties unus triplicique in nomine simplex. Sequiori<br />
etiam tempore similis locutio erat in usu. Drepanius Florus, poeta supra suum saeculum, in carmine <strong>de</strong> cereo<br />
paschali: Unum quae trino c<strong>el</strong>ebrant sub nomine numen, ubi imitatus vi<strong>de</strong>tur Pru<strong>de</strong>ntium. Instrumentum<br />
concessionis Ordonii III anno 955, tom. XXXIV Hispaniae sacrae. pag. 459, ita incipit: In nomine triplo, simplo,<br />
divino, ego Ordonius nutu Dei rex, etc. Alia, quae huc adduci possent, attuli supra Cathem. hymn. 3, vers. 20, et<br />
praefat. Apotheos, vers. 1, ubi similes loquendi formu<strong>la</strong>s contra Hincmarum <strong>de</strong>fendi. Porro habent <strong>de</strong> nomine<br />
trino codd. Vatt., C, D, F, G, L, R, O, BB. In cod. Vat. 2, utroque a prima manu, supra trino. In Alex., utroque.<br />
Viennens., Mariet., Rat., Ald., Gis., Weitz. et veteres editi, trino, quod Chamil<strong>la</strong>rdus praetulit. C<strong>el</strong><strong>la</strong>rius, Heinsii<br />
auctoritate permotus, utroque edidit, quod tenuit etiam Teolius. Confer Petrum Constantium in Vindiciis<br />
veterum codicum confirmatis, qui Gottescalcum contra Hincmarum tuetur, et Lamium <strong>de</strong> recta Nicaenorum<br />
Patrum Fi<strong>de</strong> cap. 33. num. 10, qui in Missali edito a card. Thomasio trina veritas in interrogationibus ad<br />
baptizatos dici observat, Berniniumque ref<strong>el</strong>lit, quod Histor. saeculi VIII cap. 7 asseruerit, Gottescalcum<br />
<strong>de</strong>fendisse hanc locutionem triplex <strong>de</strong>itas: nam Lamius trina <strong>de</strong>itas dici posse ait, triplex <strong>de</strong>itas negat. Cf. PL 60,<br />
19-20.<br />
41 Redundat sub in Iuvenco sub nomine, ut saepe apud Dracontium, in cuius indice verborum plura loco notata<br />
sunt verbo sub. Confer etiam Comment. ad Pru<strong>de</strong>nt. l. II contra Symmach. v. 102.<br />
376