XX. mendeko euskal literatura - Etxepare, Euskal Institutua
XX. mendeko euskal literatura - Etxepare, Euskal Institutua
XX. mendeko euskal literatura - Etxepare, Euskal Institutua
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
52 bait poetek herrialdean bertan jarraitu zuten beren<br />
lanarekin, hala nola Salbatore Mitxelenak, Nemesio<br />
Etxanizek, Juan San Martin Otsalarek eta J. I. Goikoetxea<br />
Gazteluk penintsulako <strong>Euskal</strong> Herriaren kasuan.<br />
Kontinenteko <strong>Euskal</strong> Herrian, J. Diharce Iratzeder eta<br />
M. Erdozaintzi-Etxart dira aipagarri. Testuinguru horretan<br />
sortu zen Parisen Jon Mirande heterodoxoa.<br />
Azpimarratu behar da Monzon, Otsalar eta Mirande<br />
izan ezik, gerra ondorengo errepresio giroan <strong>euskal</strong><br />
poesiaren garrari eutsi zioten idazle gehienak elizgizonak<br />
zirela. Beraz, oso nabarmenak dira ikuspegi eta gai<br />
erlijiosoak beren lanetan.<br />
Egan, Euzko-Gogoa eta Igela aldizkarien bidez ezagutzera<br />
eman zen Jon Miranderen (Paris, 1925-<br />
Jon Mirande<br />
1972) lana. 1950 eta 1952 urte bitartean Ihun-Argi<br />
izeneko bilduma argitaratu nahi izan zuen, baina<br />
proiektua ez zen aurrera atera. Egilea hil ondoren<br />
haren lanaren hainbat argitalpen egin dira: Orhoituz<br />
(1976), A. Eguzkitzak egindakoa; Ene jainko<br />
eidol zaharra, lur! (1984), X. Olarrarena; Poemak<br />
(1950-1966) (1984), Txomin Larrearena eta, azkena,<br />
Ilhun-Argiak. Claroscuros (EHU, 1993), I. Aldekoak<br />
eta E. Gil Berak atondua. Muturretara (prostituzioa,<br />
alkohola, pedofilia, homosexualitatea...) eta<br />
utopiara jotzen du Miranderen lanak. Poeren eta<br />
Baudelaireren erromantizismo intelektualetik gertu<br />
kokatu du Sarrionandiak Miranderen poesia; poesia<br />
horrek adimena, kalkulua eta metodoa lehenesten<br />
ditu, baina aske uzten du irudimena, ametsak eta<br />
misterioak adierazteko. Sarrionandiaren iritziz, moralismoaren<br />
eta didaktismoaren aurka altxatu zen<br />
Mirande. Edertasuna bilatzen du haren poesiak,<br />
ez egia. Haren poesiak ez du errealitatea interpretatzen;<br />
aitzitik, ihes egiten du errealitatetik, haren<br />
aurka dago.<br />
Mirandek landutako sinbolismo baudelairetarrak ez<br />
zuen jarraitzailerik izan garai hartako <strong>euskal</strong> <strong>literatura</strong>n;<br />
hala ere, nolabaiteko arrastoa utzi zuen Gabriel<br />
Arestiren lehen poemetan zein Mikel Lasaren (Getaria,<br />
1938) poesian, Poema bilduma (1971) lanean jaso-