'Onaktiewe' Alexkor-trust striem hupstoot vir Namakwaland se

Jongmense sukkel
sonder Alexkor-trustgeld
Die trustees van die Alexkor-ontwikkelingstigting (AOS)
verskyn oormôre vir die vierde keer voor die parlement se
portefeuljekomitee oor minerale.
Hulle moet verduidelik waar R18 miljoen trustgeld is en
hoekom slegs die finansiële state vir 1998 tot 2005 ingedien
is.
Talle jongmense is sedert 1993 deur die Alexkorontwikkelingstigting
(AOS) met beurse en lenings gehelp.
Nou gebeur dit nie meer nie en talle afgestudeerde
matrikulante se drome van verdere studie is daarmee heen.
Die Alexkor-maatskappy het jaarliks ‘n persentasie van sy
winste ná belasting aan die stigting betaal.
Kerke, kinderhuise, skole, tehuise, sportliggame, kultuur- en
gemeenskapsorganisasies oor die hele Namakwaland is
geldelik gehelp. Die stigting het nou met Alexkor gebots oor
die uitbetaling van trustfondse.
Die oë het al in 2004 gerek toe bates en geld in die
Namakwaland-ontwikkelingsagentskap (Namda) opgeneem is.
Die gemeenskappe het by die parlement gekla oor die stigting
en ‘n feitesending is daarheen onderneem.
Van die trustees wat moet antwoorde gee, is mnr. Joshua
Losper, huidige speaker van die Nama-Khoi-munisipaliteit op
Springbok.
Joshua en ander trustees is die vorige kere kwaai geroskam
oor hul houding jeens vrae oor die finansiële state.
Groot sakelenings is aan sake-ondernemings toegestaan –
waarvan die grootste bedrag R200 000 in 2004 aan die MDDC
Bpk. van Springbok. Lenings is selfs aan van die trustees
toegestaan. Talle sakeondernemings wat lenings ontvang het,
is nou ―onopspoorbaar‖. Agterstallige lenings beloop
derduisende rande. Uitbetalings aan studielenings het in 2003
en 2004 onderskeidelik R743 139 en R786 592 beloop.
In 2004 het die verliese op R4,81 miljoen te staan gekom.
Me. Melba Bowers, gemeenskapsleier op Okiep, sê
jeugontwikkeling is hier met trustgeld begin, maar die stigting
se hulp is nodig om dit volhoubaar te maak.
―Die hele Namakwaland hou die trustees se sêgoed voor die
parlement met arendsoë dop.‖
Mnr. Daniel Carolus, sentrumbestuurder by die advieskantoor
op Nababeep, sê werkloosheid onder die jeug is baie hoog.
―Die trustgeld sou ons kon help.‖
Mnr. Reginald Muzariri, voorsitter van Alexkor, het by navraag
aan Rapport gesê hulle was nie by die administrasie van die
trust betrokke nie, maar help die parlement met die navrae
daaroor. (Julian Jansen)
◄ Chandre
Fortuin (19) het
pas matriek aan
die Hoërskool
Alexanderbaai
voltooi en wil
wetenskap
studeer. Beide sy
ouers het ‘n
beroep maar geld
vir tersiêre studie
is daar nie.
◄Mnr. Gert Links (65), ‘n
gewese werker by die Alexkormyne:
Die AOS kon my wel
vroeër help dat my dogter
rekenaartegnologie op Worcester
studeer, maar vir nou is ek hoog
en droog gelaat toe ek geld vir
my kleindogter, wat pas matriek
voltooi het, wou leen. Toe het ek
verneem van die parlement se
ondersoeke na die stigting.
George Nicolai van Port
Nolloth Gert Links, Alexanderbaai
15
Cyril van Reenen
Chandre Fortuin (19) van Alexanderbaai is een van honderde Namakwalandse
jongmense met drome om goeie kwalifikasies en werk te kry. Hy is klaar met matriek
en wil wetenskap studeer maar ‘n goeie beurs ontbreek.
Talle jongmense soos hy is sedert 1993 deur die Alexkor ontwikkelingstigting (AOS)
en later die latere Namakwaland ontwikkelingagentskap (NAMDA) met studiebeurse
en lenings gehelp. Alexkor Bpk. het ‘n persentasie van sy winste na belasting in die
stigting-koffers gelaai.
Toe die werksaamhede sederdien onverklaarbaar opgedroog het, was Alexkor nie
beindruk met die AOS se fondsbestuur.
Ook nie oor die trustees die stigting bates en fondse in NAMDA opgeneem het.
Toe die Namakwalandse gemeenskappe oor klagtes oor die stigting na die
parlement geneem het is ‘n feitesending hierheen onderneem.
Die AOS se trustees moet verduidelik wat met R18-miljoen se trustgeld gebeur het.
Hulle het slegs die finansiële state vir 1998 tot 2005 ingedien. Die afgelope sewe
jaar se state ontbreek.
Onder hulle is mnr. Joshua Losper, die speaker van die Nama Khoi-munisipaliteit op
Springbok. Losper en sy mede-trusteelede kon steeds nie al die stawende finansiële
state voorlê en is tydens hul vorige drie verskynings deur onder andere die komiteevoorsitter,
mnr. Fred Ghona hieroor geroskam.
Een trusteelid, me. Beverley Vries het by ‘n vorige verskyning aan die komitee gesê
AOS en die Namda funksioneer nie meer?
Die stigting was by kerke, kinderhuise, skole, tehuise, sportliggame, kultuurskoue en
verskeie gemeenskapsorgansisasies regoor Namakwaland betrokke.
Finansiële rekords sedert 2003 toon ‘n val in die geldsake. Groot sakelenings. onder
andere R200 000 aan die MDDC Bpk. in 2004, gemaak.Rapport is in besit van lyste
van leners wat volgens die stigting se prokureur nou ―onopspoorbaar‖ is.
In 2003 en 2004 het studielenings onderskeidelik sowat R743.139 en R786 592
beloop. Lenings is ook aan trustees toegeken. Talle studielenings is steeds
uitstaande. Die stigting se verliese het R4 805 in 2004 beloop.
”Daar is nog baie soos Chandre reg oor Namakwaland, wat tans nie baat kan vind
by Alexkor ontwikkelinstigting se fondse. Dis hartseer. As die trust gedoen het
waarvoor hulle in die lewe geroep is, sou daar minder sosiale euwels in die streek
gewees het. Mense sou beter omstandighede gehad het. Die versugting van
Namakwaland is dat die portefeulje-komitee tot op die been gaan en ‘n forensiese
ondersoek gelas. Die bates moet terug gegee word aan Namakwaland, soos dit in
die eerste plek bedoel was‖.
Me. Melba Bowers, gemeenskapleier op Okiep sê trustsfondse is gebruik om
jeugontwikkeling op die dorp te begin, maar meer is nodig om dit volhoubaar te
maak‖. Mnr. Daniel Carolus, sentrumbestuurder by die advies-kantoor op Nababeep
sê werkloosheid onder die dorp se jeug is baie hoog en sou die AOS- en Namdafondse
die dorp kon red.
Mnr. John Edwards die hoof van die Gaffie Maree Primêr op Alexanderbaai sê slegs
43% van die ouers betaal skoolfonds. Hy soek tans geld vir ‘n ekstra onderwyser en
sê die trust moes hiermee gehelp het.
Volgens ‘n regskenner kan die portefeulje-komiteeverkryging nou oorweeg om ‘n
regsmening te kry. Hulle kan die hof nader om die trustees tot verantwoording te
roep en ‘n forensiese ondersoek gelas.Ander opsies is aanpassings in die
trustvoorwaardes en/of die verwydering van die trustees. ( J.Jansen- Rapport)
◄Mnr. Ralph van Reenen van die
Alexanderbaai
jeugontwikkelingsentrum: Ek baklei
my hande stomp om beurse vir
matrikulante te bekom. Omdat die
trust se sake so deurmekaar is,
vererger dit dinge vir diegene wat
verder wil studeer. Baie dorpe in
die groter-Richtersveld sit reeds
met ‘n groot groep ongemotiveerde
jeug.
Mnr. Joseph (Debs) Cloete
van Alexanderbaai: My seun
het pas matriek geslaag. Ek
is tans werkloos en geld
ontbreek geld om hom verder
te laat studeer. Ek het so staat gemaak
dat Alexkor ontwikkelingstigting en
Namakwaland ontwikkelingsagentskap
(Namda) my sal help. Ons hoop die trust
kom vinnig op sy bene want
Namakwaland het fondse broodnodig.
M o ney is better than poverty, if
o nly for financial reasons." 15
15