01.05.2013 Views

'Onaktiewe' Alexkor-trust striem hupstoot vir Namakwaland se

'Onaktiewe' Alexkor-trust striem hupstoot vir Namakwaland se

'Onaktiewe' Alexkor-trust striem hupstoot vir Namakwaland se

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Ontdek: die Aarde <strong>se</strong><br />

“tweeling”<br />

DIE bestaan van ‘n verafgeleë buiteplaneet wat so baie met ons<br />

eie planeet ooreenstem dat hy straks byna ‘n tweede Aarde<br />

genoem kan word, is in De<strong>se</strong>mber 2011 aangekondig.<br />

Uit die besonderhede van die aankondiging—deur navor<strong>se</strong>rs van<br />

die Kepler-<strong>se</strong>nding van die Amerikaan<strong>se</strong> ruimteagentskap<br />

NASA—kan afgelei word dat die planeet Kepler-22b ‘n baie<br />

leefbare plek kan wees.<br />

Die planeet is reeds in die middel van 2009 die eerste keer<br />

waargeneem. Teen die einde van 2010, terwyl hy sy derde<br />

omwenteling om sy ster (of son) gemaak het, was die navor<strong>se</strong>rs<br />

<strong>se</strong>ker dat hy ‘n planeet is en boonop een met ‘n besonder<strong>se</strong><br />

ligging.<br />

Die data is stellig met groot ywer verwerk. Dis immers ‘n<br />

opwindende gebeurtenis om ‘n amper<strong>se</strong> ―tweeling‖ van een van<br />

ons bekende binneplanete te vind, wat nog te sê een wat<br />

onmiskenbare ooreenkomste met ons eie Moeder Aarde blyk te<br />

hê.<br />

Kepler-22b wentel om sy eie son in ‘n baie gerieflike baan in wat<br />

die bewoonbare sone genoem word–dit beteken hy beweeg op<br />

só ‘n afstand van sy son af in sy eie sonnestel<strong>se</strong>l dat water daar<br />

vloeibaar behoort te wees. Geleerdes beskou vloeibare water as<br />

‘n voorvereiste <strong>vir</strong> ‘n plek om lewe te kan onderhou.<br />

Maar dan is hy boonop ―net‖ omtrent twee en ‘n halwe keer so<br />

groot as die Aarde, wat in astronomie<strong>se</strong> terme nie so ‘n waffer<strong>se</strong><br />

verskil is nie. Voorts voltooi hy een omwenteling om sy son in ‘n<br />

jaar van 289 dae (nie besonders baie anders as ons jaar nie),<br />

terwyl sy son net ietwat kleiner en kouer as ons eie is.<br />

Indien hy ‘n atmosfeer het wat <strong>vir</strong> ‘n kweekhuis-effek sorg wat<br />

soos dié van die Aarde is, kan Kepler-22b ‘n baie gerieflike<br />

gemiddelde temperatuur van sowat 22 grade Celsius hê. Wat<br />

meer sê, daar is <strong>se</strong>lfs gereken dat daar vastelande en <strong>se</strong>ë kan<br />

wees soos ons dit ken.<br />

Natuurlik is die laasgenoemde egter maar net ‘n bespiegeling oor<br />

die eksoplaneet (die naam <strong>vir</strong> planete buite ons sonnestel<strong>se</strong>l).<br />

Die feit dat dit lig 600 jaar neem om van daar af Aarde toe te<br />

trek, met ‘n dui<strong>se</strong>lingwekkende snelheid van byna 300 000<br />

kilometer per <strong>se</strong>konde, beklemtoon hoe ver Kepler-22b eintlik<br />

van ons af is.<br />

Die span van die Kepler-<strong>se</strong>nding, gerugsteun deur ‘n ruimteteleskoop,<br />

moet maar hul berekeninge doen deur na die ster te<br />

―loer‖ wat Kepler-22b <strong>se</strong> son is. Dan moet hulle waarneem hoe<br />

die ster verdof telkens wanneer die planeet voor hom<br />

verbybeweeg en hom baie effentjies verduister. Uit hierdie<br />

wis<strong>se</strong>linge in die ligsterkte kan allerhande afleidings gemaak<br />

word.<br />

Die doel van die Kepler-<strong>se</strong>nding is om in ons deel van die<br />

Melkweg na Aardagtige planete in of naby bewoonbare sones te<br />

soek Krediet: NASA/Ames/JPL-<br />

Hierdie diagram vergelyk ons eie sonnestel<strong>se</strong>l met die<br />

sonnestel Kepler-22 waarin die eksoplaneet Kepler-22b<br />

voorkom. Die Aarde lê knus in die middel van ons familie van<br />

planete <strong>se</strong> sogenaamde bewoonbare sone, tus<strong>se</strong>n Venus en<br />

Mars. Kepler-22b lê gerieflik binne sy eie sonnestel<strong>se</strong>l <strong>se</strong><br />

bewoonbare sone.<br />

Lemmie <strong>se</strong> ruimte<br />

Ro<strong>se</strong>geur uit die ruimte<br />

DIE bedryf van geure en odeure is maar altyd op soek na nuwe maniere om<br />

klante <strong>se</strong> sinne te vlei en te verbly. Een maatskappy het <strong>se</strong>lfs met die<br />

Amerikaan<strong>se</strong> ruimteagentskap NASA saamgespan om ‘n nuwe geurige<br />

bestanddeel te skep wat letterlik ―hemels‖ is (as daarmee die fisie<strong>se</strong> hemelruim<br />

bokant ons koppe bedoel word).<br />

International Flavors and Fragrances (IFF), Inc. van New York het hierdie nuwe<br />

geur—bekend as die ―ruimteroos‖—ontdek deur ‘n <strong>se</strong>kere miniatuur-roosplant in<br />

die ruimte in te stuur aan boord van NASA <strong>se</strong> pendeltuig Discovery.<br />

Daar is verwag dat die roos <strong>se</strong> geur ietwat sou verander omdat swaartekrag nie<br />

langer die plantolies in die stingel sou laat bly nie. Selfs ‘n piepklein<br />

geurveranderinkie sou dui<strong>se</strong>nd nuwe moontlikhede <strong>vir</strong> die chemie van<br />

geurkombinasies open. Die eindresultaat was egter baie groter as wat die<br />

maatskappy verwag het—die navor<strong>se</strong>rs het ontdek dat die roos ‘n heeltemal<br />

nuwe geur geskep het wat beslis nie van hierdie wêreld is nie.<br />

Die geur is nou ‘n deel van die geure in ‘n parfuum genaamd Zen, wat deur<br />

Shi<strong>se</strong>ido Cosmetics (America), Ltd. ontwikkel is. Foto: NASA<br />

Being defeated is often a temporary<br />

condition. Giving up is what makes 8 it<br />

permanent.<br />

8<br />

10<br />

8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!