'Onaktiewe' Alexkor-trust striem hupstoot vir Namakwaland se
'Onaktiewe' Alexkor-trust striem hupstoot vir Namakwaland se
'Onaktiewe' Alexkor-trust striem hupstoot vir Namakwaland se
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ontdek: die Aarde <strong>se</strong><br />
“tweeling”<br />
DIE bestaan van ‘n verafgeleë buiteplaneet wat so baie met ons<br />
eie planeet ooreenstem dat hy straks byna ‘n tweede Aarde<br />
genoem kan word, is in De<strong>se</strong>mber 2011 aangekondig.<br />
Uit die besonderhede van die aankondiging—deur navor<strong>se</strong>rs van<br />
die Kepler-<strong>se</strong>nding van die Amerikaan<strong>se</strong> ruimteagentskap<br />
NASA—kan afgelei word dat die planeet Kepler-22b ‘n baie<br />
leefbare plek kan wees.<br />
Die planeet is reeds in die middel van 2009 die eerste keer<br />
waargeneem. Teen die einde van 2010, terwyl hy sy derde<br />
omwenteling om sy ster (of son) gemaak het, was die navor<strong>se</strong>rs<br />
<strong>se</strong>ker dat hy ‘n planeet is en boonop een met ‘n besonder<strong>se</strong><br />
ligging.<br />
Die data is stellig met groot ywer verwerk. Dis immers ‘n<br />
opwindende gebeurtenis om ‘n amper<strong>se</strong> ―tweeling‖ van een van<br />
ons bekende binneplanete te vind, wat nog te sê een wat<br />
onmiskenbare ooreenkomste met ons eie Moeder Aarde blyk te<br />
hê.<br />
Kepler-22b wentel om sy eie son in ‘n baie gerieflike baan in wat<br />
die bewoonbare sone genoem word–dit beteken hy beweeg op<br />
só ‘n afstand van sy son af in sy eie sonnestel<strong>se</strong>l dat water daar<br />
vloeibaar behoort te wees. Geleerdes beskou vloeibare water as<br />
‘n voorvereiste <strong>vir</strong> ‘n plek om lewe te kan onderhou.<br />
Maar dan is hy boonop ―net‖ omtrent twee en ‘n halwe keer so<br />
groot as die Aarde, wat in astronomie<strong>se</strong> terme nie so ‘n waffer<strong>se</strong><br />
verskil is nie. Voorts voltooi hy een omwenteling om sy son in ‘n<br />
jaar van 289 dae (nie besonders baie anders as ons jaar nie),<br />
terwyl sy son net ietwat kleiner en kouer as ons eie is.<br />
Indien hy ‘n atmosfeer het wat <strong>vir</strong> ‘n kweekhuis-effek sorg wat<br />
soos dié van die Aarde is, kan Kepler-22b ‘n baie gerieflike<br />
gemiddelde temperatuur van sowat 22 grade Celsius hê. Wat<br />
meer sê, daar is <strong>se</strong>lfs gereken dat daar vastelande en <strong>se</strong>ë kan<br />
wees soos ons dit ken.<br />
Natuurlik is die laasgenoemde egter maar net ‘n bespiegeling oor<br />
die eksoplaneet (die naam <strong>vir</strong> planete buite ons sonnestel<strong>se</strong>l).<br />
Die feit dat dit lig 600 jaar neem om van daar af Aarde toe te<br />
trek, met ‘n dui<strong>se</strong>lingwekkende snelheid van byna 300 000<br />
kilometer per <strong>se</strong>konde, beklemtoon hoe ver Kepler-22b eintlik<br />
van ons af is.<br />
Die span van die Kepler-<strong>se</strong>nding, gerugsteun deur ‘n ruimteteleskoop,<br />
moet maar hul berekeninge doen deur na die ster te<br />
―loer‖ wat Kepler-22b <strong>se</strong> son is. Dan moet hulle waarneem hoe<br />
die ster verdof telkens wanneer die planeet voor hom<br />
verbybeweeg en hom baie effentjies verduister. Uit hierdie<br />
wis<strong>se</strong>linge in die ligsterkte kan allerhande afleidings gemaak<br />
word.<br />
Die doel van die Kepler-<strong>se</strong>nding is om in ons deel van die<br />
Melkweg na Aardagtige planete in of naby bewoonbare sones te<br />
soek Krediet: NASA/Ames/JPL-<br />
Hierdie diagram vergelyk ons eie sonnestel<strong>se</strong>l met die<br />
sonnestel Kepler-22 waarin die eksoplaneet Kepler-22b<br />
voorkom. Die Aarde lê knus in die middel van ons familie van<br />
planete <strong>se</strong> sogenaamde bewoonbare sone, tus<strong>se</strong>n Venus en<br />
Mars. Kepler-22b lê gerieflik binne sy eie sonnestel<strong>se</strong>l <strong>se</strong><br />
bewoonbare sone.<br />
Lemmie <strong>se</strong> ruimte<br />
Ro<strong>se</strong>geur uit die ruimte<br />
DIE bedryf van geure en odeure is maar altyd op soek na nuwe maniere om<br />
klante <strong>se</strong> sinne te vlei en te verbly. Een maatskappy het <strong>se</strong>lfs met die<br />
Amerikaan<strong>se</strong> ruimteagentskap NASA saamgespan om ‘n nuwe geurige<br />
bestanddeel te skep wat letterlik ―hemels‖ is (as daarmee die fisie<strong>se</strong> hemelruim<br />
bokant ons koppe bedoel word).<br />
International Flavors and Fragrances (IFF), Inc. van New York het hierdie nuwe<br />
geur—bekend as die ―ruimteroos‖—ontdek deur ‘n <strong>se</strong>kere miniatuur-roosplant in<br />
die ruimte in te stuur aan boord van NASA <strong>se</strong> pendeltuig Discovery.<br />
Daar is verwag dat die roos <strong>se</strong> geur ietwat sou verander omdat swaartekrag nie<br />
langer die plantolies in die stingel sou laat bly nie. Selfs ‘n piepklein<br />
geurveranderinkie sou dui<strong>se</strong>nd nuwe moontlikhede <strong>vir</strong> die chemie van<br />
geurkombinasies open. Die eindresultaat was egter baie groter as wat die<br />
maatskappy verwag het—die navor<strong>se</strong>rs het ontdek dat die roos ‘n heeltemal<br />
nuwe geur geskep het wat beslis nie van hierdie wêreld is nie.<br />
Die geur is nou ‘n deel van die geure in ‘n parfuum genaamd Zen, wat deur<br />
Shi<strong>se</strong>ido Cosmetics (America), Ltd. ontwikkel is. Foto: NASA<br />
Being defeated is often a temporary<br />
condition. Giving up is what makes 8 it<br />
permanent.<br />
8<br />
10<br />
8