Endocrinologie Metabolisme en Diversen - NVKC
Endocrinologie Metabolisme en Diversen - NVKC
Endocrinologie Metabolisme en Diversen - NVKC
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
• CA-19.9 (Cancer Antig<strong>en</strong>) is e<strong>en</strong> marker voor colorectale <strong>en</strong> pancreascarcinom<strong>en</strong>. De expressie<br />
van CA 19.9 is afhankelijk van e<strong>en</strong> product van het Lewis bloedgroep g<strong>en</strong>: bij Le a-b- individu<strong>en</strong> zal<br />
CA19.9 niet gevond<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
- betek<strong>en</strong>is thyreoglobuline (bron: Diagnostisch Kompas 1999/2000): bij gediffer<strong>en</strong>tieerde<br />
schildkliercarcinom<strong>en</strong> (folliculair <strong>en</strong> papillair) is e<strong>en</strong> verhoogde afgifte van thyreoglobuline meetbaar.<br />
Bij verschill<strong>en</strong>de b<strong>en</strong>igne schildklieraando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> (thyreoiditis, M. Graves maar ook bij TRHtoedi<strong>en</strong>ing)<br />
is de thyreoglobulineconc<strong>en</strong>tratie echter ook verhoogd. Thyreoglobuline is dus ge<strong>en</strong><br />
tumormarker, maar e<strong>en</strong> tumorvervolger <strong>en</strong> is ongeschikt voor de diagnostiek van ongediffer<strong>en</strong>tieerd<br />
schildkliercarcinoom.<br />
6.3 KLINISCHE ACHTERGRONDEN (bron: S<strong>en</strong>sible use of tumour markers: A. Fateh-Moghadam and P.Stieber)<br />
- tumor<strong>en</strong>: diagnostiek, therapievervolg, recidief / metastasering<br />
• De diagnostische waarde van e<strong>en</strong> tumormarker neemt toe wanneer deze in specifieke risicogroep<strong>en</strong><br />
wordt gebruikt (e.g. PSA bij mann<strong>en</strong> ouder dan 50 jaar of b<strong>en</strong>igne prostaathypertrofie;<br />
CEA bij patiënt<strong>en</strong> met polyposis coli of AFP bij patiënt<strong>en</strong> met levercirrhose). Indi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> tumor<br />
negatief is voor e<strong>en</strong> bepaalde marker is het niet waarschijnlijk dat deze later positief zal word<strong>en</strong><br />
(uitgezonderd zijn zeer kleine tumor<strong>en</strong>). De prognostische waarde van tumormarkers is doorgaans<br />
gering; uitgezondering<strong>en</strong> zijn CEA, AFP, hCG <strong>en</strong> calcitonine waarbij geldt dat hogere waard<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>gaan met e<strong>en</strong> slechtere prognose.<br />
• De voornaamste indicatie van tumormarkers is voor het monitor<strong>en</strong> van tumorprogressie al dan niet<br />
na therapie. Hierbij is vooral de kinetiek van de tumormarkers van belang <strong>en</strong> niet e<strong>en</strong> individuele<br />
tumormarker-conc<strong>en</strong>tratie. Het vervolg<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele tumormarker is doorgaans voldo<strong>en</strong>de<br />
(uitzondering<strong>en</strong>: mammatumor<strong>en</strong> <strong>en</strong> embryonale tumor<strong>en</strong> waarbij meerdere markers word<strong>en</strong><br />
ingezet). Na chirurgische verwijdering van de tumor zal de conc<strong>en</strong>tratie tumormarker gewoonlijk<br />
dal<strong>en</strong>. Na chemo- of radiotherapie kunn<strong>en</strong> de markers echter tijdelijk stijg<strong>en</strong> als gevolg van<br />
destructie van het tumorweefsel.<br />
• Bij het opspor<strong>en</strong> van recidief of metastasering zijn de meeste tumormarkers beter dan andere –<br />
soms zelfs invasieve- test<strong>en</strong>; recidiev<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> hierdoor doorgaans 6 maand<strong>en</strong> eerder word<strong>en</strong><br />
opgespoord.<br />
38
Change language