Voorstellen tot werkelijkheid - Sjoerd van Tuinen

JAPAn
rené Ten BOs
Raakt een Japanner in een onvoorziene
situatie terecht, verliest hij met andere
woorden zijn vorm dan bezigt hij een standaarduitdrukking:
als de forens op een haar
na de metro mist hoor je hem of haar verzuchten
shikata ga nai, er is geen (nai) vorm
(kata), er is niets aan te doen.
Henk Oosterling
Zijlijnen en gehoorstenen
Japan is vis. Hoe langer ik in de atlas kijk, hoe meer ik er van overtuigd raak
dat Japan vis is. Hokkaido is een pijlstaartrog en Honsai een franjehaai.
kijk in een willekeurige atlas en je ziet hoe de rog achter de haai aan zit en
hoe de haai zelf allerlei grote en kleine brokken najaagt die ergens uitwaaieren
tot ver in de tropische wateren waar de fossiele kat van Iriomote loert
om alles, inclusief haai en rog, op te vreten. Hap, en alle vissen zijn weg.
Een vis heeft geen tympanum. niets roffelt of trommelt op het vlies.
Toch kan de vis horen. Op twee manieren: via de zijlijn en de gehoorstenen.
Wie goed kijkt naar een vis, ziet ergens in het schubbenlandschap
een dunne streep die bestaat uit speciale schubben met een kleine opening
erin. Onder die opening zit een kanaaltje. Alle kanaaltjes monden uit in een
breder kanaal dat tussen schubben en spieren in ligt. die spieren zijn voorzien
van trilhaartjes. door geluidstrillingen in de omgeving wordt water
door het onderhuidse kanalensysteem geduwd, eerst in de kleine kanaaltjes,
dan in het grote kanaal. de haartjes komen met het water in aanraking,
gaan trillen en zenden een boodschap naar de spieren. de vis, ook een
blinde vis, schiet plotsklaps naar links en vangt met zijn bek een prooi.
de gehoorstenen of otolieten zijn geïsoleerde kraakbeendeeltjes die
in een soort gelatineachtig vocht drijven dat in het binnenoor van de vis