Koop anno 2012.

5.2 Wat houdt de onderzoeksplicht in?
Pagina 20 van 54 / V4
Zoals gezegd zal een koper in beginsel mogen afgaan op hetgeen de verkoper hem over het
verkochte heeft meegedeeld. Met name als de verkoper heeft verklaard dat het verkochte
een bepaalde hoedanigheid bezit, mag de koper op deze verklaring vertrouwen 39. Toch
kan van koper gevergd worden dat hij eventuele geruststellende mededelingen van
verkoper alsnog nader -actief- onderzoekt, met name indien de mededelingen gaan over
voor koper essentiële eigenschappen van het gekochte. Immers, indien lopende of na
afloop van het onderzoek aan koper blijkt dat het gekochte niet voldoet aan de
gerechtvaardigde verwachtingen (en hij dus een gebrek/tekortkoming bemerkt), kan de
koper zich daarop tegenover verkoper beroepen. Anderzijds, een koper kan zich niet
beroepen op het feit dat een gebrek hem onbekend was, indien het gebrek toch duidelijk
aan hem bekend was of had moeten zijn (eventueel zelfs zonder onderzoek 40).
5.2.1 Aspecten van de onderzoeksplicht, per type verkoper/koper, per product.
De koper, ook de consumentkoper, heeft dus onomstreden ook een eigen
verantwoordelijkheid. De omvang van die verantwoordelijkheid hangt mede af van 1) de
aard en de prijs van de verkochte zaak, 2) de omstandigheden van het geval, zoals de
mededelingen van verkoper, de hoedanigheid van partijen 3) de ingewikkeldheid van het
onderzoek en de medewerking van derden daarbij, 4) de aard en ernst van de
tekortkoming en 5) de mate waarin de belangen zijn geschaad, naast 6) alle overige
relevante omstandigheden van het geval. Aldus zijn deze criteria geformuleerd door de
rechtspraak. 41
Ad 1. Afhankelijk van de aard van het gekochte ontstaat een meer of minder vergaande
onderzoeksplicht. Bijvoorbeeld bestaat bij de koop van huis wél een onderzoeksplicht
(artikel 7:5 BW), in beginsel ook voor de consumentkoper. Dat daarmee een mogelijk
opvolgend beroep op non-conformiteit zal slagen, geldt niet voor alle gevallen. Zo bleek in
het arrest van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch van 8 november 2011 LJN: BU3855 dat
zelfs de vaststelling zijdens de koper na aankoop van een woning dat (mogelijk) sprake
39
Bijvoorbeeld bij verkoop woning garandeert de verkoper de geschiktheid voor normaal gebruik als woonhuis (zie bijv. HR 13
juni 2003, LJN: AF7883), zoals dat vaak in NVM-akten voorkomt.
40
Zie lid 5 van artikel 7:17 BW, welk lid ter implementatie is opgenomen uit de Richtlijn consumentenkoop en garanties 99/44/EG,
maar ook geldt voor niet-consumentenkoop. Vgl. HR 21 mei 2010, LJN: BL8295, NJ 2010, 275 (Fuelsavers) waarin de
omstandigheid dat koper bekend was of redelijkerwijs bekend had moeten zijn met de afwezigheid van een bepaalde eigenschap
mede bepalend is voor de vraag welke eigenschappen een koper op grond van de overeenkomst ‘mocht verwachten’ (7:17 BW).
41
O.a. in het hierboven behandelde arrest Ploum/Smeets II zijn deze criteria opgesomd.