Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
personen die hun koers kwijt zijn en niet meer in staat een helder doel voor ogen te houden,<br />
steeds verder hun controle over de toekomst kwijtraken en in een vicieuze cirkel terecht<br />
komen (idem, 36).<br />
Emoties, tijd, en toekomst<br />
Volgens Melges zijn emoties niet zo zeer gekoppeld aan ervaringen in het nu, maar verwijzen<br />
ze naar het toekomstbeeld wat we hebben. De functie van deze emoties (zoals angst, vrees, of<br />
vreugde) zijn het ontladen van de spanning over die toekomstverwachting.<br />
Deze verwachting en emotiekoppeling beginnen volgens Melges in de adolescentie (idem,<br />
19). Bij een kind gaat de ervaring van tijdsduur gelijk op met de emoties. De ervaring van<br />
tijdsduur (snel of langzaam) is gekoppeld aan hoe prettig of onprettig deze emoties zijn.<br />
Door het voorstellen van de toekomstige mogelijkheden wordt de toekomst in het heden<br />
gebracht, waardoor het mogelijk wordt ons gedrag op het verwachte of gewenst beeld af te<br />
stemmen. ‘Futuring’ is een adequate manier om je op de toekomst af te stemmen. In het<br />
menselijk vooruitzien zit vaak een doel, al dan niet expliciet, zoals je een route op een<br />
plattegrond vooruit ziet en verschillende mogelijkheden tegelijkertijd naast elkaar ziet.<br />
Emoties spelen een belangrijke rol bij dit vooruitzien. Emoties worden opgewekt wanneer er<br />
een verschil of wrijving zit tussen het heden en gebeurtenissen of overtuigingen met<br />
betrekking tot de toekomst. Een toekomstvisie van een persoon is samengesteld uit de het<br />
geheel van voorstellen/ visualiseren, plannen maken, en emoties.<br />
Visie op de natuur: grondstofleverancier en nutsbedrijf<br />
Wanneer het gaat om natuurbehoud en toekomst lijkt ons gedrag tamelijk inconsequent.<br />
Milieufilosofen en milieugroeperingen waarschuwen hier al jaren voor, maar toch gaan we<br />
met ons grondstoffenverbruik en de natuur om alsof het nu van ons is en niet op kan. Dit<br />
hangt samen met onze opvattingen over de natuur. In de grondhouding die ontstaan is door de<br />
te eenzijdige nadruk op de lineaire tijdswaarden wordt de natuur gezien als bezit van mensen,<br />
waar men wel verstandig mee om moet gaan vanwege zijn gebruikswaarde als nutsbedrijf,<br />
recreatieplek, grondstofleverancier (idem). We hebben hierin Descartes gevolgd, die de natuur<br />
zag als een geheel van wetmatigheden die we goed moesten leren kennen om die te beheersen<br />
en waarbij het menselijk nut kon dienen voor de bevordering van welvaart en gezondheid van<br />
mensen. De natuur kan objectief bestudeerd worden in de zichtbare vormen, maar heeft in dit<br />
perspectief geen intrinsieke waarde in zichzelf (Zweers, 1995, 26). Op zijn best houdt men in<br />
het gebruik van de natuur en zijn grondstoffen en verschijningsvormen rekening met<br />
toekomstige generaties (Zweers, 1995; Arnolds, 2000).<br />
2.4. Idee over vergankelijkheid en de dood<br />
In de lineaire tijdsopvatting dat alles wat nu is voorbijgaat nooit meer terug zal keren, kunnen<br />
dood en vergankelijkheid moeilijk anders gezien worden dan als het einde van iets, het eind<br />
van ons levensverhaal. Heeft ons leven dan nog méér betekenis dan dat het ooit begonnen is<br />
en weer zal eindigen? Welke consequentie heeft deze opvatting voor ons idee over<br />
vergankelijkheid?<br />
Heidegger<br />
Voor Heidegger moet de zin van het zijn, van het menselijk bestaan, gezocht worden in het<br />
voorbijgaan van de tijd, en dan vooral met het idee dat wat geweest is, nooit meer terugkomt,<br />
met als voorspelbaar einde de eigen dood als absoluut einde (Safranski, 2006, 189). Rüdiger<br />
Safranski wijst er op dat Sein und Zeit geschreven is in de crisisachtige sfeer van de jaren<br />
20
Change language