Full text - Igitur

Bronnen van diepere betekenis
Ieder mens heeft behoefte aan de verbinding met bovengenoemde volheid of diepere zin van
het leven. Taylor vraagt zich af wat bronnen van diepere zin kunnen zijn in een seculiere
maatschappij, waar de zingeving niet buiten de begrenzing van het zelf (het transcendente)
gevonden kunnen worden. Hij geeft vier mogelijke zingevingbronnen:
- we moeten ons bezinnen op hoe we hoe leven we willen leven en omgaan met lijden
en het kwaad;
- we kunnen ons verdiepen in onze rijkdom aan kunst, muziek, natuur, de kracht en
voldoening van de liefde;
- we kunnen ons bewust zijn dat we onze geliefden kunnen verliezen, en daarmee
beseffen hoe belangrijk zij nu zijn;
- we kunnen een bredere betekenis van tijd in ons leven zoeken.
Dit laatste punt is voor de onderzoeksvraag van deze scriptie interessant. In deze andere
betekenis van tijd betwijfelt Taylor of in de beleving de tijd zo leeg wordt ervaren als de
strakke ordening van ons dagelijks leven doet vermoeden. Wij mensen hebben behoefte aan
markering en bundeling in de tijd, zegt hij. We delen ongemerkt de tijd in met de routine,
waar we niet zonder zouden kunnen: de vaste terugkerende cycli van maanden, jaren,
seizoenen, vakanties ( 931). Een andere vorm is het verhaal, zegt Taylor, want hierin zijn
verschillende momenten van elkaar te onderscheiden in betekenis. Zowel het persoonlijke
verhaal, als het begrijpen van onze geschiedenis, als het herdenken. Want ook verhalen
markeren de tijd. In het herdenken van gebeurtenissen blijven de verhalen leven: door het met
enige regelmaat te herhalen krijgt het een cyclische betekenis (Bevrijdingsdag, jaarlijks op 5
mei). ‘Herhaalbare cycli verbinden ons in een vorm van continuïteit en weven zo hun
specifieke elementen in de loop van de tijd samen tot één enkel, omvangrijker patroon.(….)
Deze continuïteit vanuit herhaalbare levenscycli is essentieel om een leven betekenis te
geven’ ( 936). Anders zou tijd een grauwe eindeloosheid vertegenwoordigen.
Korte samenvatting
In de wens het aardse bestaan te verbeteren en het lijden te verlichten is de wetenschap steeds
verder ontwikkeld. In het bestuderen van mens en natuur is innerlijk afstand genomen van de
cyclische natuur. Langzamerhand leek datgene wat rationeel bedacht en onderzocht was, meer
geldigheidswaarde te krijgen dan onze ervaringen en ons handelen naar inzicht van deze
ervaringen. Lichamelijkheid werd ondergeschikt. De verbondenheid met het cyclische werd
impliciet gezien als achterhaald en niet meer relevant.
De mens heeft de mogelijkheid afstand te nemen en naar zichzelf en zijn handelen te kijken,
iets dat voor planten en dieren niet mogelijk is. Het blijft belangrijk te beseffen dat wij deel
blijven uitmaken van deze natuur in ons geïncarneerd-zijn, ons belichaamd-zijn.
De invloed van de wetenschappelijke ontdekkingen kwam in een tijdsperiode dat er door
allerlei lijnen in de geschiedenis al een geleidelijke verandering gaande was. Men voelde zich
geen transparant onderdeel van een groter geheel als in een overwegend cyclisch perspectief,
maar wist zich in staat zelf vorm te geven aan het leven, waarbij controle via tijdsplanning
belangrijker werd dan de betekenisgeving van de cyclische tijd. Angst voor de dood en angst
voor het laatste oordeel speelden een belangrijke rol in de inspanningen op een juiste manier
te leven.
30