Full text - Igitur

kwaliteiten gevraagd worden als meegaan met wat zich voordoet, tot rust komen,
verbondenheid en vertrouwen; kortom kwaliteiten die cyclisch van aard zijn. Wij zijn
onderdeel van een cultuur die meer gericht is op het lineaire dan het cyclische omgaan met het
leven. Maar we kunnen de kwaliteiten van het cyclisch denken niet missen in onze mens- en
wereldbeschouwing. Het zoeken naar de betekenis van het cyclische is een
levensbeschouwelijke onderzoeksvraag ten dienste van de humanistisch geestelijk begeleiding
In het onderzoeksprogramma van de Universiteit voor Humanistiek is een van de punten
zingeving, zinervaring, en beleving en het scheppen van voorwaarden daarvoor
(Onderzoeksprogramma van de Universiteit voor Humanistiek 2005-2010).
Deze scriptie sluit aan bij de theorievorming over zingeving omdat een belangrijk deel van de
zinervaring het ordenen van de tijd is van de levenservaringen. En omdat tijdelijkheid een
grote invloed heeft op hoe wij omgaan met dingen en ons daarover voelen.
Het ervaren en zien van het eigen leven in een voortgaande kringloop en het ervaren van de
dagelijkse zelfzorg als zinvol en passend, geeft een beeld van het eigen leven in een breder
perspectief dan de doelgerichtheid die in onze westerse cultuur vanzelfsprekend is geworden.
In de verschillende vormen van hulpverlening waar ik werkzaam ben geweest, merkte ik dat
het besef van verbondenheid met het cyclische mijzelf niet alleen een basis gaf, maar ook
doorwerkte naar mijn begrip van levensvragen van anderen. Het rationeel weten dat
verbondenheid nodig is, is niet hetzelfde als het vertrouwen op de stroom van het leven in de
afstemming op het innerlijk en de natuur en natuurlijke ritmen, of als een innerlijk besef dat
deze natuurlijke ritmen hoe dan ook doorgaan. Deze cyclische zienswijze geeft ons een
bredere en reëlere basis in ons mens- en wereldbeeld dan wanneer de lineaire kwaliteiten
worden vervormd in alles onder controle willen houden en ons als mens boven de natuur
verheven willen voelen.
0.4. Opbouw scriptie
Het zoeken naar de betekenis van het cyclische geschiedt hier door het cyclische naast het
lineaire te leggen en beide te vergelijken, in het bijzonder met betrekking tot tijdsopvattingen.
In hoofdstuk 1 wordt gezocht naar een omschrijving van de genoemde tijdsbegrippen. Hierbij
wordt in de laatste paragraaf duidelijk hoe vanzelfsprekend niet alleen het lineair tijdsbegrip
voor ons is geworden, maar ook dat het besef van kloktijd een grote plaats heeft gekregen in
onze hedendaagse cultuur.
Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 gekeken hoe de lineaire tijdsopvatting doorwerkt in hoe wij
ons leven vorm geven en inrichten. Dit wordt uitgewerkt in vier thema’s: ons dagelijks leven,
identiteit, ons denken over de toekomst en ons idee over dood en eindigheid. Dan wordt al
zichtbaar dat het humanisme en de lineaire tijdsopvattingen veel overeenkomsten laten zien.
In hoofdstuk 3 wordt gezocht naar een antwoord op de vraag waardoor de nadruk is komen te
liggen in onze cultuur op de lineaire tijdswaarden.
In hoofdstuk 4 komen dezelfde thema’s als in hoofdstuk 2 terug, nu uitgewerkt vanuit het
cyclische denken.
In het laatste hoofdstuk komt de hoofdvraag terug: kan uit bovenstaande vragen en
bevindingen een aanzet gegeven worden wat vanuit het cyclische denken de humanistische
existentialistische levensvisie zou kunnen zijn?
7