Full text - Igitur

menselijk leven alle smaak en alle vitaliteit ontnemen.’ (Arendt, 1994, 120). Alles wat wij
doen is niet alleen gericht op het in leven houden van onszelf, maar ook op het voortbestaan
van de soort.
Mensen scheppen voortdurend hun condities: ‘mensen scheppen voortdurend hun door hen
zelf in het leven geroepen voorwaarden, die, ondanks hun menselijke oorsprong en hun
veranderlijkheid, dezelfde macht bezitten als natuurlijke dingen.’(idem, 21). Wanneer deze
condities steeds meer betekenis op zichzelf krijgen, lijkt echter de verbondenheid met de
oorspronkelijke zingeving zoek te raken (Arendt, 1994, 130; Irigaray, 1990, 123; Achterhuis,
1984).
In een cyclische visie op ons dagelijks leven en gezondheidszorg, zoals in de Chinese
geneeskunde, is eenvoudige goede zelfzorg een vanzelfsprekend onderdeel van ons dagelijks
bestaan. Daartoe behoren een gezonde regelmatige nachtrust en voeding-, en bewegingsgewoonten
en een evenwicht tussen werk en rust (Capra, 1982, 325).
Taylor: de dagelijkse routine krijgt betekenis wanneer het ingebed is in een groter geheel
‘De dagelijkse routine van gedisciplineerd werk in de loop der jaren, zelfs in de loop van hele
levens, de uitdrukkingen van vernuft, scheppingsdrang, vernieuwingsdrift en natievorming
krijgen door hun plaats in het meer omvattende verhaal een grotere betekenis. Stel dat ik een
toegewijde arts, ingenieur, wetenschapper of landbouwkundige ben. Mijn leven is gevuld met
gedisciplineerde routinehandelingen. Maar via deze routinehandelingen draag ik ertoe bij een
beschaving op te bouwen en in stand te houden waarin het menselijk welzijn zal worden
gediend (…)’ (Taylor; 2010, 934).
Met de dagelijkse handelingen wordt bijgedragen aan een betere toekomst. Hoe klein het
effect ook mag zijn. ‘Misschien zullen de kleine ontdekkingen die ik doe of de vernieuwingen
die ik kan invoeren ervoor zorgen dat ik dezelfde taak op een iets hoger niveau aan mijn
opvolgers kan overdragen. De betekenis van deze routinehandelingen, die ze werkelijk de
moeite waard maakt, berust op dit meeromvattende beeld, dat zich uitstrekt in de ruimte, maar
ook in de tijd.’ (idem).
Deze betekenis van cycliciteit is niet dezelfde als cycliciteit in de zin van vertrouwen in de
kringloop van de natuur of krachten die de gewone tijd overstijgen, of in de zin van
vertrouwen ingebed te zijn in een groter geheel. De bovengenoemde vorm van de herhaalde
kringloop in het dagelijks werk heeft direct te maken met het belang van ons eigen handelen.
Dat is iets anders dan het vertrouwen dat we ingebed zijn in een groter geheel. Taylor:
‘Wanneer de gedisciplineerde routinehandelingen van het dagelijkse leven niet meer worden
ondersteund door een geloofwaardig verhaal of door andere, vroegere opvattingen van orde,
worden ze hoogst problematisch. Enerzijds kunnen ze een gevangenis gaan lijken die ons
opsluit in zinloze herhaling en die alles wat een bron van betekenis zou kunnen zijn
vermorzelt en doet afsterven. (…) Of anders slagen deze routinehandelingen zelf er niet in ons
leven tot een geheel te maken, hetzij omdat we eruit verdreven zijn, er niet toegelaten worden
of ervan buitengesloten blijven- door werkloosheid, gedwongen nietsdoen of onvermogen of
onwil de discipline op ons te nemen. Maar dan loopt het patroon van de alledaagse tijd, het
patroon van de tijd hier, gevaar te verdwijnen. De tijd desintegreert, verliest elk verband,
wordt grauw en eindeloos.’ (Taylor, 2010, 937).
4.2. Identiteit
De samenhang tussen de lineaire tijdsopvatting en identiteit lijkt duidelijker dan die van de
cyclische. Immers: bij identiteit gaat het om de vraag ‘wie ben ik?’ vanuit het beeld waar
iemand vandaan komt (levensverhaal), wat iemand nu is en belangrijk vindt, en de doelen of
verwachtingen voor de toekomst. Dat beeld hangt samen met de cultuur, omgeving en het
33