Welstandsnota gemeente Deventer

Dorpskern Okkenbroek
Okkenbroek ligt in de uiterste noordoost punt van de gemeente
Diepenveen, op de grens met de gemeenten Holten en Raalte.
Veel grond was in de vorige en begin deze eeuw in handen van
grootgrondbezitters. Dit waren bos- en heidegebieden en lager
gelegen natte gronden waarin verspreid enkele boerderijen lagen
op de rand van kleine, hoger gelegen enken.
Vanaf ongeveer het midden van de vorige eeuw na opheffing van
de Gooiermarke, werd steeds meer grond ontgonnen. Van een dorp
Okkenbroek was toen nog geen sprake.
Eén van de grootgrondbezitters was Adam IJssel de Schepper,
een huzaren luitenant uit Deventer. Zijn vader was burgemeester
geweest in die stad. Hij besloot omstreeks 1850 een kerk, een
molen en een smederij te bouwen. De molen en de smederij
kwamen er al in 1852, voor de kerk stelde hij grond en een
bedrag beschikbaar, maar vond dat ook anderen een financiële
bijdrage moesten leveren. Het zou nog tot 1904 duren voor
de kerk met pastorie gebouwd werd. De kerk is in 1998 op de
rijksmonumentenlijst geplaatst.
Genoemde gebouwen vormen de kern waaromheen het dorp
Okkenbroek ontstond. Door ontginningen kwamen er steeds meer
mensen te wonen in de directe omgeving.
Al snel werd ten behoeve van de kerkgangers naast de kerk een
winkel met bakkerij en stalling gebouwd. In 1923 kwam er een
eigen school en in 1928 werd de begraafplaats geopend.
In de jaren ‘30 opende het jeugdgebouw ‘De Ark’ haar poorten. Dit
is in 1967 vervangen door ‘Ons Centrum’.
De ontstaansgeschiedenis van het dorp is direct rond de kerk nog
duidelijk herkenbaar.
De kerk met pastorie ligt op een kleine afstand van de Oerdijk
aan een, rond een grasveld met bomen en heesters lopend, pad.
De bomen op het grasveld en in de parkeerstrook daarvoor aan
de Oerdijk zijn jong. Links en rechts wordt het kerkelijk terrein
begrensd door een beukenhaag, rechts naast de pastorie staat een
monumentale amerikaanse linde en links van de kerk op de grens
van het kerkelijk terrein naast de beukenhaag een rij grote eiken
en een acacia.
Tegenover de kerk ligt aan de Oerdijk een aardige kleine boerderij
met bakhuisje dat van omstreeks de eeuwwisseling dateert, schuin
links voor het pandje staat een grote eik, aan de andere kant van
de boerderij staat het bakhuisje en daarnaast iets terugliggend een
nieuwbouw woning. Aan weerszijden van deze bebouwing ligt een
weitje.
Rechts naast de kerk staat de winkel die begin deze eeuw in
opdracht van het kerkbestuur werd gebouwd, er was toen ook
een stalling bij. Links van de kerk is een smederij, niet de
oorspronkelijke uit 1852 die elders stond, maar de opvolger
daarvan uit 1916. Voor de winkel staat een monumentale eik, voor
de smidse een monumentale linde (?).
Beeldbepalende objecten/elementen
- N.H. kerk (rijksmonument) met pastorie 1904,
- boerderij met bakhuisje tegenover de kerk (ca. !900) en
het open gebied aan weerszijden daarvan, tegenover
smederij en winkel,
- de smederij uit 1916 en de winkel uit begin 20e eeuw,
- het gebied tussen deze gebouwen met, halfrond grasveld
met bomen en toegangsweg naar de kerk, beukenhagen
links en rechts van de kerk en diverse monumentale bo
men: amerikaanse linde naast de pastorie, links van de
kerk een rij beuken met een acacia, voor de smederij een
linde, schuin voor het boerderijtje een eik en voor de
winkel een eik.
Begrenzing
- achtergrens kerkelijk terrein doorgetrokken naar twee lijnen
haaks op de Oerdijk langs oostkant smederij en westkant winkel,
tot deze begrenzings lijnen de noordoost grens snijden die gevormd
wordt door een lijn achter langs het boerderijtje evenwijdig aan de
Oerdijk.
Waardering
De kern van Okkenbroek, direct rond de kerk is van
stedenbouwkundig, architectuur- en cultuurhistorisch belang:
- als oorsprong en kern van het dorp Okkenbroek;
- vanwege de beeldbepalende ligging van kerk met pastorie,
winkel, smederij en het boerderijtje met bakhuis
daartegenover;
- vanwege de inrichting van het gebied en de diverse
monumentale bomen;
- vanwege de monumentale en beeldbepalende bebouwing
waarvan de kerk op de rijksmonumentenlijst staat;
- vanwege de geschiedenis van het gebied.