Welstandsnota gemeente Deventer

4.5 Achtergrondinformatie
4.5.1 Zonering van het erf
In de afgelopen decennia is de betekenis van het (agrarisch cultuur)
landschap voor de stedeling toegenomen. Dit komt tot uiting in de
woonfunctie die in veel voormalige boerderijen is ondergebracht,
maar ook in het recreatieve gebruik van wandel-, fiets- en
kanoroutes, paardenbakken, rijhallen en mini-campings. Anderzijds
is door de schaalvergroting in de landbouw het boerenerf veranderd
van een hallehuis, met alle functies onder één dak, tot een
functioneel conglomeraat van bedrijfsbebouwing, stallen, schuren,
bergingen, mest- en voedersilo’s, mestvergistingsinstallaties,
kuilvoer, et cetera. Deze ontwikkelingen vragen, naast een
algehele visie op beleid en beleving van het buitengebied, om een
herschikking en ordening op de agrarische bouwkavels. Als richtlijn
geven wij dan ook de volgende ordening van het erf mee:
- Een woonzone, met daarin de bedrijfswoning en de
recreatieve functies gekoppeld aan de routestructuren.
- Een bedrijfskavel met bedrijfsgebouwen en eigen
functionele indeling.
De woonzone heeft als doel afstand te creëren tussen de
ontsluitingsweg en de bedrijfskavel, een voorgrond te creëren
waardoor massieve elementen (bedrijfsgebouwen) minder
beeldbepalend zijn en het erf als geheel overzichtlijk te maken.
In het oude cultuurlandschap is door de grillige kavelvorm niet
altijd een duidelijk onderscheid te maken tussen een woonzone en
een bedrijfskavel. Hier geldt dan ook de richtlijn om het voorerf,
waarop de bedrijfswoning gesitueerd is, een representatieve
zijde van het erf te laten zijn. Rondom het voorerf staan meestal
monumentale bomen waardoor deze een fraaie, groene uitstraling
heeft. Belangrijk is dat bedrijfsgebouwen afstand houden ten
opzicht van het woonerf. Dit dient te voorkomen dat het voorerf
wordt omsloten door de bedrijfskavel (bedrijfsgebouwen),
waardoor deze zijn uitstraling richting het landschap verliest. In
het oude cultuurlandschap is er veelal sprake van een gezamenlijke
ontsluiting van de woonzone en de bedrijfskavel.
72 Welstandsnota gemeente Deventer - 10 mei 2011
4.5.2 Uitstraling (bedrijfs)bebouwing
In het buitengebied vindt men een grote diversiteit aan bebouwing.
Elk gebouw heeft zijn eigen maatvoering, vorm, materialisering,
kleurgebruik en mate van detaillering. Ondanks de verschillen in
deze elementen bestaat er toch een stereotype bebouwing voor
het buitengebied. Bebouwingen die een goede balans vinden met
het omringende landschap en daardoor een aangename uitstraling
hebben. Deze bebouwingen hebben een beeldbepalend dakvlak en
een lage goothoogte. Deze bebouwing functioneert als de goede
standaard.
de goede standaard: beeldbepalend dakvlak door een lage goothoogte
Vanwege schaalvergroting en de daarbij behorende grotere
maatvoering van bedrijfsgebouwen dreigt deze aangename
uitstraling verloren te gaan. Vanwege functionele eisen zijn
goothoogten hoger. Dit verandert de verhouding tussen de gevel en
het dakvlak. Het dakvlak wordt minder beeldbepalend doordat de
gevel dominanter wordt.
dominante gevel door een hoge goothoogte
Nieuwe stalvormen, zoals foliestallen en zaagtandstallen, kunnen
de betekenis van het dakvlak sterk verminderen en geven daardoor
een onrustig beeld in het landschap.
nieuwe stalvorm: foliestal
Door aandacht te besteden aan de vormgeving van
bedrijfsgebouwen, waarbij de gewenste dak-gevelverhouding van
2:1 niet wenselijk is (vanwege functionele eisen), kan men het
dakvlak alsnog beeldbepalend maken.
dakverlenging zorgt voor een
beeldbepalend dakvlak
dakverlenging over de gevel
Per deelgebied dient te worden gekeken of het landschappelijk
raamwerk robuust genoeg is om bebouwingen, die afwijken van
de gewenste dak-gevelverhouding (2:1), op te vangen. In het oude
hoevenlandschap heeft bijvoorbeeld een foliestal minder impact op
de omgeving, dan op een open enk.
Voor elk erf geldt maatwerk. Op erfniveau, maar ook op
bebouwingsniveau. De beschreven richtlijnen voor de zonering van
het erf en de uitstraling van de bebouwing gelden als hulpmiddelen
voor een goede landschappelijke inpassing van het erf.