Welstandsnota gemeente Deventer

4.4 Het jonge ontginningenlandschap
In deze paragraaf wordt een beschrijving gegeven van het gebied
(paragraaf 4.4.1), wordt beschreven hoe bebouwing landschappelijk
kan worden ingepast (paragraaf 4.4.2) en worden de criteria voor
gebouwen benoemd (paragraaf 4.4.3).
4.4.1 Gebiedsbeschrijving
Ligging en ontstaan
Het jonge ontginningenlandschap bestaat uit heide- en
broekontginningen. Dit zijn de meest recente ontginningen in
het buitengebied van Deventer. Veelal zijn deze ontginningen
gelegen in de dekzandvlakte in het oosten van het buitengebied
van Deventer. Incidenteel zijn er jonge ontginningen te vinden
in de natte laagtes van het oude cultuurlandschap. Aangezien
het buitengebied van Deventer bestaat uit een mozaïek van
landschapstypen komen rondom de heide- en broekontginningen
ook open enken voor. Natte laagtes komen hier amper voor
aangezien het landschap vrij egaal is. Landgoederen zijn van een
recentere datum in vergelijking met de landgoederen uit het oude
cultuurlandschap. Deze hebben veelal een rationelere opzet.
Landschapskenmerken
In deze paragraaf staan enkel richtlijnen en (specifieke) criteria
beschreven voor de heide- en broekontginningen. Voor de open
enken en natte laagtes gelden de richtlijnen die beschreven staan
onder het oude cultuurlandschap.
64 Welstandsnota gemeente Deventer - 10 mei 2011
De erven
De Sallandse erven hebben veelal een traditionele indeling
in voor-, zij- en achterf. Hier geldt een heldere scheiding in
gebouwen en gebruik van het voorerf (nutstuin, moestuin,
siertuin en fruitgaard) en het achtererf (functionaliteit). In het
jonge ontginningenlandschap is deze zonering van het erf goed
waarneembaar door het rationele karakter. Veelal is de woonzone
met daarbij behorende woonfuncties en recreatieve functies
direct aan de weg gelegen (de ontginningsas), met daarachter de
bedrijfskavel. Veelal is er sprake van gescheiden inritten: één inrit
voor de woonkavel en één inrit voor de bedrijfskavel.
Gebouwkenmerken
De erven in dit deelgebied zijn gemiddeld vrij jong en zijn meer
‘rechtlijnig’ van opzet en hebben veelal minder bijgebouwen dan
oudere erven. Veelal worden de jongere erven begrensd door
strakke singels en erfbossen, waardoor deze minder ‘rafelig’ ogen
dan de oudere erven. Op deze erven komt veelal bebouwing voor
met een rechthoekige vorm en een zadeldak. De dakbedekking
bestaat meestal uit een pannen. Het erf heeft een strakke,
functionele indeling, waarbij bijgebouwen veelal bestaan uit
een enkele grote stal. Nieuwe burgerwoningen bevatten veelal
stijlkenmerken van de streekeigen Sallandse boerderijtypen.
Oudere erven zijn veelal rondom open enken gelegen en worden
gekenmerkt door het hallehuis-boerderijtype of het T-huis/L-vorm
boerderijtype (zie paragraaf 4.5.3). De bebouwingen op oudere
erven hebben een kenmerkende kap, met vaak een wolfseind voor
en een dakschild achter. De dakbedekking bestaat meestal uit
pannen of riet, of een combinatie daarvan. De schoorsteen zit vaak
in het linker dakvlak. Veelal komen gepleisterde gevels voor met de
voordeur vaak links in de voorgevel. Bij het hallehuis-boerderijtype
komen vaak kleinere bijgebouwen voor op het erf (waaronder
hooibergen). Bij T-huizen is meestal sprake van een aangebouwde
varkensschuur en zijn architectonische details veelal sober.