Reformatie en volkscultuur in het achterland van Deventer 1597 ...

voor de receptie van de reformatie op het platteland. Zie P. Blickle, Gemeindereformation.
Die Menschen des 16. Jahrhunderts auf dem Weg zum Heil
(München, 1985); idem, 'Communal Reformation and Peasant Piety: The Peasant
Reformation and Its Late Medieval Origins', in: Central European History
20 (1987) p. 216-228.
3. F. van der Pol geeft in zijn De Reformatie te Kampen (Kampen, 1991) een betrouwbare
gedetailleerde beschrijving, doch mist de aansluiting bij het probleem
in de Duitse historiografie betreffende 'Stad en Reformatie', waarbij
ook de Hanzesteden reeds voorwerp van onderzoek zijn geweest. Voor een
overzicht tot 1977 van de door Bern Moeller in 1962 aangezwengelde discussie:
Hans-Christoph Rublack, 'Forschungsbericht Stadt und Reformation', in:
Bernd Moeller (ed.), Stad und Kirche im 16. Jahrhundert (Gütersloh, 1978), p.
9-26. Zie voorts Kaspar von Greyerz, 'Stadt und Reformation: Stad und Aufgaben
der Forschung', in: Archiv für Reformationsgeschichte 76 (1985), p. 6-
63; R Po-Chia Hsai, 'The Myth of the Commune: Recent Historiography on
City and Reformation in Germany', in: Central European History 20 (1987), p.
203-215.
4. Alois Schroër, Die Reformation in Westfalen. Der Glaubenskampf einer Landschaft
2 delen (Münster, 1979-1983).
5. Voor de eontra-reformatie in Westfalen opnieuw Alois Schoër, Die Kirch in
Westfalen im Zeichen der Erneuerung (1555-1648) 2 delen (Münster, 1986-
1987). Van protestantse zijde: H. Voort (ed.), Reformiertes Bekenntnis in der
Grafschaft Bentheim 1588-1988. Hierin is de 16e-eeuwse reformatie beschreven
door J.F.G. Goeters, maar blijft merkwaardig genoeg de gehele 17e eeuw
onbehandeld.
6. Deze noties zijn ontleend aan Willem Frijhoff, die recent vanuit historisch-antropologisch
perspectief uitleg gaf aan het begrip 'volkscultuur', Zie zijn inleiding
op Cultuur en maatschappij in Nederland 1500-1850 (Peter te Boekhorst,
Peter Burke en Willem Frijhoff red.) (Meppel, 1992), p. 28-29.
7. RAO Resoluties Ridderschap en Steden (voortaan: Res. R&S) 17 mei 1583.
8. J. Reitsma en S.D. van Veen, Acta der Provinciale en Particuliere Synoden
(voortaan R& V; Groningen, 1896), deel V p. xvii. VgL Acta Synode Overijssel
(voortaan ASO) 1-5 juni 1624.
9. P.H.A.M. Abels, De broederen van Twenthe. Een studie van de eerste Twentse
dominees (1597-1678) (Hengelo, 1984), p.S.
10. Idem, p. 232.
11. Reitsma en Van Veen, o.c. p.243.
12. Idem, p. 253.
13. A.c. Duke, 'The Reformation of the Backwoods: The Struggle for a Calvinist
and Presbyterian Church Order in the Countryside of South Holland and
Utrecht before 1620', in: idem, Reformation and Revolt in the Low Countries
(Londen/Ronceverte, 1990), p. 231.
14. J. Reitsma/S.D. van Veen, Acta der Provinciale en Particuliere Synoden, gehouden
in de noordelijke Nedertanden gedurende de jaren 1572-1620 deel I
(Groningen, 1892), p. 1.
15. G. van der Zee, Acta van de classis Neder- Veluwe (Harderwijk) van 1592-1620
(Goes, s.d.), p. 5-16.
16. R&V V, p. 224 (Syn. Kampen 14-18 mei 1593). Op de synode te Deventer
(28 mei 1594), te Zwolle (21-23 okt. 1595) en die te Kampen (22-25 juni
1596) stelde men opnieuw remonstranties aan de overheid op om de 'reformatie
der papen' op het platteland te bevorderen. Zie R&V V, p. 227, 232 en
235.
17. Res. R&S 23 okt. 1597. De Twentse drost Johan van Voorst schreef op 22 jan.
1598 aan de Deventer magistraat dat hij de plakkaten, diendende tot reformatie
der kerken, acht dagen tevoren had rondgezonden en dat deze overal in de
kerspels waren aangeplakt. Hij ging ervan uit dat de priesters geen dienst
meer zouden doen. De kerspellieden vreesden er echter voor ook hun kerkal-
80