Reformatie en volkscultuur in het achterland van Deventer 1597 ...

van een predikant, voornamelijk vanwege een geschil met de classis rondom
zijn collatierechten. Zie hierover: P.H.A.M. Abels en A.P.F. Wouters, 'Willem
Ripperda, Jacobus Cuchlinus en de reformatie te Hengelo' in: 't Inschrien
13 (1981) p. 23-26.
93. Res. R&S7 juni 1633.
94. AC 15 maart 1603.
95. R& V V, p. 257; Synode te Deventer 15/16 juni 1602.
96. Idem; p. 235; Syndode te Kampen 22/25 juni 1596.
97. AC 14 sept. 1619. Over Borne: R.E. Hattink, 'De Reformatie te Borne' in:
BGO 6 (1880) p. 321-332; Abels, o.c., p. 56 en 59. De reformatie te Borne verdient
nog eens een afzonderlijk artikel aangezien de huiskroniek van Sweder
Schele alsmede andere archivalia nog niet zijn verwerkt in de bestaande literatuur.
98. RAO Statenarchief 4830; rekest van de Bornese richter Rammelman en enkele
andere lidmaten aan de gedeputeerden van R&S 19 maart 1625.
99. A.C.F. Koch, 'De kerk in het geding' in: B.H. Slicher van Bath e.a., Geschiedenis
van Overijssel (Zwolle, 1979), p. 173.
100. In 1615 verzocht de Synode de Landdag 'dattet voorlesen der Paepschen postillen,
waerdoor veele huyslieden uyt de kerke gehouden werde, sowel de eedellieden
als andere werden verboden'; RVV, p.296. In 1618 werd op verzoek
van de classis Deventer een gravamen opgesteld voor de Nationale Synode
betreffende de invloed van de Jezuïeten en het houden van conventikelen,
'daerdoor sooveel van edeluyden als andere die ingesetene der kerspelen vant
gehoor worden afgehouden'. AC 12 sept. 1618; RV V, p. 309. In 1627 klaagde
de classis bij de synode dat 'die meeste meyeren die op der heren goederen
woonen paeps gesint syn'; AC 5 april 1627. S.W. Verstegen concludeerde dat
op de oostelijke Veluwe de aanwezigheid van een katholieke adellijke elite
een stempel drukte op de godsdienstige samenstelling van de bevolking. S.W.
Verstegen, 'Overherigheid en bevindelijkheid in het Veluwse verleden. Over
de vermeende feodale wortels van een verzuilde samenleving' in: Bijdragen en
mededelingen Gelre, LXXXII (1991), p. 28-38.
101. AC 20/21 april 1602.
102. AC 22 okt. 1633; 22 april 1634.
103. AC22 april 1634.
104. AC 4 mei 1647 en 11 april 1648.
105. AC 18 juli en 10/11 okt.1620; 27/28 febr. 1621 (in de kerk van Holten).
106. AC 19 april 1653.
107. AC 25 april 1620; hieruit blijkt overigens dat het lijkprediken niet in alle kerken
gebruikelijk was.
108. AC 8 juni1620.
109. AC 10 en 11 oktober 1620. Jaren later was het gebruik in het graafschap
Zutphen nog in zwang. AC 4 sept. 1621; 3 mei 1625.
110. AC 5 april 1627. De kapelaan, Robert ten Ham, hield in zijn huis de mis en
doopte er de kinderen. In 1628 moest Havenberg in verband met het Interim
van Rozendaal weer het veld ruimen. In 1633 werd op last van Ridderschap en
Steden de kerk van Ootmarsum vooreerst gesloten.
111. AC 20 en 21 april 1602. Op 15 maart 1603 wordt ook 'den growel des bloethuyskens
tot MarckeI' genoemd.
112. AC 1/2 mei 1621; 4 sept. 1621.
113. AC (acta deputatorum) 25/26 maart 1621. Synodale Acta Overijssel (voortaan:
SAO) 15-25 juli 1621.
114. AC7/8 sept. 1624; 3 mei 1625.
115. AC 5 sept. 1626; 5 april 1627; 5 sept. 1627; 29 april 1628.
116. Op de kaart in de Algemene Geschiedenis der Nederlanden (editie 1982) deel
IV p. 406 komt Markelo niet voor, in tegenstelling tot Hasselt.
117. J. van Herwaarden. Opgelegde bedevaarten. Een studie over de praktijk van
opleggen van bedevaarten (ca. 1300-1550) (Assen, 1978).
84