You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
24<br />
is daarvoor uitermate geschikt. Ook hier kunn<strong>en</strong> kinder<strong>en</strong> online<br />
sam<strong>en</strong> aan hun pres<strong>en</strong>tatie werk<strong>en</strong>, waarbij iedere<strong>en</strong> tegelijkertijd<br />
elkaar ziet bouw<strong>en</strong>. Prezi werkt als één groot wit ‘doek’, waarbij<br />
ieder team op zijn eig<strong>en</strong> plekje kan werk<strong>en</strong> aan het visualiser<strong>en</strong><br />
van het antwoord op zijn deelvraag. Iedere<strong>en</strong> ziet elkaars pres<strong>en</strong>tatie<br />
daarbij direct ontstaan, wat zeer inspirer<strong>en</strong>d <strong>en</strong> motiver<strong>en</strong>d kan<br />
werk<strong>en</strong>.<br />
• Pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong><br />
Zodra alle deelvrag<strong>en</strong> in de pres<strong>en</strong>tatie verwerkt zijn, pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> de<br />
teams hun deel van de Prezi. De activiteit eindigt zo met e<strong>en</strong> duidelijk<br />
overzicht van de leerw<strong>en</strong>s<strong>en</strong> van de kinder<strong>en</strong> (de mindmap), met e<strong>en</strong><br />
online bibliotheek van bestand<strong>en</strong> <strong>en</strong> hyperlinks over het onderwerp<br />
(Google Docs), e<strong>en</strong> database waarin de antwoord<strong>en</strong> helder <strong>en</strong> overzichtelijk<br />
geformuleerd zijn (de Wiki) <strong>en</strong> e<strong>en</strong> visuele pres<strong>en</strong>tatie van<br />
deze antwoord<strong>en</strong> (Prezi). En dat alles kost helemaal niets.<br />
Kritisch ler<strong>en</strong> kijk<strong>en</strong><br />
Waarom duurt het NOS-Journaal iedere dag precies 23 minut<strong>en</strong>?<br />
Gebeurt er iedere dag precies ev<strong>en</strong>veel nieuws in de wereld dat voor<br />
ons relevant is om te zi<strong>en</strong>? En waarom zit de <strong>en</strong>e politicus soms in zijn<br />
e<strong>en</strong>tje bij Pauw & Witteman, terwijl ze normaliter met vier person<strong>en</strong><br />
aan tafel zitt<strong>en</strong>?<br />
Mediawijsheid gaat over het<br />
vermog<strong>en</strong> kritisch <strong>en</strong> bewust<br />
met mediaboodschapp<strong>en</strong> om<br />
te kunn<strong>en</strong> gaan. Maar voordat<br />
je daarmee aan de slag kunt<br />
moet je beginn<strong>en</strong> bij de vraag:<br />
Wat is e<strong>en</strong> medium?<br />
In de breedste zin van het<br />
woord zou alles e<strong>en</strong> medium<br />
kunn<strong>en</strong> zijn. E<strong>en</strong> televisie, e<strong>en</strong><br />
zak chips, je vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>, ja zelfs<br />
e<strong>en</strong> groepsleider! Alles wat<br />
e<strong>en</strong> boodschap uitz<strong>en</strong>dt is e<strong>en</strong><br />
‘doorgeefluik’, e<strong>en</strong> ‘medium’.<br />
Doel van veel schol<strong>en</strong> <strong>en</strong> bibliothek<strong>en</strong> is om via mediawijze less<strong>en</strong><br />
kinder<strong>en</strong> kritische <strong>en</strong> bewuste mediaconsum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong>. Vaak<br />
wordt ‘mediawijsheid’ daarbij b<strong>en</strong>aderd vanuit specifieke media, zoals<br />
websites, mobieltjes of de televisie.<br />
Ieder medium bestaat uit twee aspect<strong>en</strong>, namelijk mediaspecifieke<br />
zak<strong>en</strong> <strong>en</strong> de inhoud die het medium uitz<strong>en</strong>dt.<br />
In veel less<strong>en</strong> of training<strong>en</strong> over ‘mediawijsheid’ ligt de aandacht vaak<br />
op de mediaspecifieke aspect<strong>en</strong>. Daarbij wordt bijvoorbeeld aandacht<br />
besteed aan de kracht van montage, het gemak waarmee iedere<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> website kan bouw<strong>en</strong> (<strong>en</strong> dus e<strong>en</strong>voudig ook onzin online kan<br />
zett<strong>en</strong>) of de onderdompeling in e<strong>en</strong> game. Dit komt voort uit de<br />
(begrijpelijke) gedachte dat als je maar weet hoe bijvoorbeeld montage<br />
werkt, je daarmee e<strong>en</strong> kritische <strong>en</strong> bewuste kijk op die media<br />
kunt ontwikkel<strong>en</strong>.<br />
Iedere<strong>en</strong> zal zich de beeld<strong>en</strong> herinner<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> juich<strong>en</strong>de m<strong>en</strong>igte<br />
to<strong>en</strong> in april 2003 op het Firdawsplein in Bagdad e<strong>en</strong> bronz<strong>en</strong> beeld<br />
van Saddam Hoessein omver werd getrokk<strong>en</strong>. De camera zoomde in<br />
<strong>en</strong> het beeld werd gevuld met dans<strong>en</strong>de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>. Het volg<strong>en</strong>de shot<br />
liet e<strong>en</strong> overzicht van het gehele plein zi<strong>en</strong>, waarbij bleek dat er eig<strong>en</strong>lijk<br />
alle<strong>en</strong> maar e<strong>en</strong> handje vol mann<strong>en</strong> bij het beeld stond, maar het<br />
plein verder helemaal verlat<strong>en</strong> was. De indruk door het eerste beeld<br />
M E N S E N K I N D E R E N 127 mei 2011<br />
werd gewekt dat heel Irak uitgelop<strong>en</strong> was om de val van Saddam te<br />
vier<strong>en</strong>. Maar het tweede beeld liet iets heel anders zi<strong>en</strong>. Hoe kon dat?<br />
En waarom war<strong>en</strong> bijvoorbeeld alle<strong>en</strong> deze mann<strong>en</strong> daar aanwezig?<br />
De vraag is of alle<strong>en</strong> k<strong>en</strong>nis van mediaspecifieke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> hier voldo<strong>en</strong>de<br />
is. E<strong>en</strong> geschied<strong>en</strong>isgroepsleider die goed bek<strong>en</strong>d is met de<br />
historie van Irak <strong>en</strong> de regio, die weet welke groep<strong>en</strong> wel <strong>en</strong> niet<br />
profiter<strong>en</strong> van de val van Saddam, die weet hoe de relatie tuss<strong>en</strong><br />
de verschill<strong>en</strong>de stamm<strong>en</strong> in Irak zit, zal zich e<strong>en</strong> veel g<strong>en</strong>uanceerder<br />
beeld kunn<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> van de situatie dan iemand die alle<strong>en</strong> het<br />
omvertrekk<strong>en</strong> van het standbeeld ziet. Met andere woord<strong>en</strong>: k<strong>en</strong>nis<br />
van mediaspecifieke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> is handig om ‘mediawijs’ te word<strong>en</strong>,<br />
maar vakinhoudelijke k<strong>en</strong>nis is onmisbaar om mediaboodschapp<strong>en</strong> in<br />
e<strong>en</strong> juiste context te kunn<strong>en</strong> plaats<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> interessante activiteit voor mediawijsheid is vanuit e<strong>en</strong> journalistieke<br />
invalshoek bijvoorbeeld e<strong>en</strong> journaalitem op televisie te analyser<strong>en</strong><br />
op jouw vakgebied. Stel hierbij de vijf ‘W-vrag<strong>en</strong>’ die e<strong>en</strong><br />
journalist ook stelt: Wat, Wie, Waar, Wanneer, Waarom? Probeer<br />
deze vrag<strong>en</strong> zo goed mogelijk te beantwoord<strong>en</strong>, <strong>en</strong> bepaal dan hoeveel<br />
informatie over de gebeurt<strong>en</strong>is je nu feitelijk hebt. Vergelijk dit<br />
met bijvoorbeeld de informatie die kinder<strong>en</strong> uit hun methode krijg<strong>en</strong>:<br />
wat zijn de verschill<strong>en</strong> <strong>en</strong> overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de televisie <strong>en</strong> de<br />
methode?<br />
E<strong>en</strong> ander e<strong>en</strong>voudig te realiser<strong>en</strong><br />
activiteit gaat over<br />
de invloed van media op<br />
het nieuws zelf. In de kring<br />
fluistert e<strong>en</strong> kind e<strong>en</strong> kort<br />
nieuwsbericht in het oor van<br />
zijn buurman. Die fluistert het<br />
weer in het oor van zijn buurman.<br />
Zodra je bij de laatste<br />
persoon in de kring b<strong>en</strong>t blijkt<br />
het e<strong>en</strong> heel ander ‘nieuwsbericht’<br />
te zijn geword<strong>en</strong>.<br />
Dit toont kinder<strong>en</strong> direct hoe<br />
iedere schakel in onze nieuwsvoorzi<strong>en</strong>ing invloed heeft op de uiteindelijke<br />
boodschap die we in onze huiskamers lez<strong>en</strong>, hor<strong>en</strong> of zi<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> volg<strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s in teams e<strong>en</strong> week lang het nieuws alle<strong>en</strong><br />
vanuit één specifieke z<strong>en</strong>der. Het is h<strong>en</strong> in die week ‘verbod<strong>en</strong>’ om<br />
naar andere z<strong>en</strong>ders te kijk<strong>en</strong> of te luister<strong>en</strong>. Verdeel onder de teams<br />
bijvoorbeeld het Jeugdjournaal, de BBC <strong>en</strong> www.nu.nl. Kinder<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong><br />
aan het einde van de week wat zij de meest interessante<br />
bericht<strong>en</strong> vond<strong>en</strong> <strong>en</strong> op welke manier die door hun ‘z<strong>en</strong>der’ werd<strong>en</strong><br />
gebracht. De verschill<strong>en</strong> <strong>en</strong> overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de berichtgeving<br />
is aanleiding voor e<strong>en</strong> discussie over wat ‘nieuws’ eig<strong>en</strong>lijk is <strong>en</strong> wat je<br />
nodig hebt om e<strong>en</strong> nieuwsbericht goed te kunn<strong>en</strong> begrijp<strong>en</strong>.<br />
Zo zijn er oneindig veel mogelijkhed<strong>en</strong> om met behulp van nieuwe<br />
media ler<strong>en</strong> te stimuler<strong>en</strong> <strong>en</strong> ieders tal<strong>en</strong>t<strong>en</strong> maximaal te ontwikkel<strong>en</strong>.<br />
Sander van Acht is mede-oprichter van<br />
SPONS Learning Company.<br />
SPONS ondersteunt schol<strong>en</strong> bij het lesgev<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> met nieuwe media.<br />
Voor meer informatie zie www.spons.nl<br />
Fotografie: Sander van Acht <strong>en</strong> Felix Meijer
Change language