Download het Technisch Vademecum Recreatieve Infrastructuur

74
Zoals hierboven al aangegeven reageren dieren verschillend op kunstmatig licht. Sommige soorten
worden aangetrokken door de verlichting en andere zullen net weg blijven van zones die verlicht zijn.
De paringstijd, de winterslaap en de trek kan beïnvloed worden door verlichting. De kans bestaat
dat bepaalde lichtgevoelige diersoorten gebieden met verlichting gaan mijden. Zelfs binnen eenzelfde
soortengroep kunnen grote verschillen optreden. Een typisch voorbeeld hiervan zijn vleermuizen,
waarvan sommige soorten een strikte bescherming genieten (zie 5.3.4).
Er werden zowel negatieve, verstorende effecten van licht op het foerageergedrag als op het vliegpatroon
van de Meervleermuis waargenomen. Deze verstorende effecten traden al op bij lage waarden
van lichtintensiteit die slechts iets boven natuurlijke waarden van lichtintensiteit ’s nachts lagen. Dit
suggereert dat Meervleermuizen erg gevoelig zijn voor verhoogde waarden van lichtintensiteit. Ook
van echte bossoorten zoals de Ruige dwergvleermuis en de Grootoorvleermuis is geweten dat zij zich
zeer lichtschuw gedragen. Eveneens Watervleermuizen lijken verlichting systematisch te mijden.
Daarnaast heeft verlichting ook een indirect effect op vleermuizen. Kunstlicht trekt insecten aan, wat
leidt tot een lokale verhoging van het voedselaanbod rondom verlichting. Een aantal vleermuissoorten
profiteren hiervan en worden jagend rondom verlichting waargenomen: o.a. Laatvlieger, Rosse vleermuis
en Bosvleermuis. Voor lichtschuwe vleermuissoorten nemen we hierdoor een negatief indirect
effect waar, aangezien het prooiaanbod voor deze soorten in de donkere zones afneemt.
Nachtactieve roofdiersoorten zoals bunzing, hermelijn en vos, worden door verlichting aangetrokken.
Van amfibieën, in het bijzonder van padden, is bekend dat aantrekking optreedt bij geringe lichtintensiteiten.
Het blijkt dat padden op minstens 200 m van een normale straatlantaarn al worden aangetrokken.
Ter hoogte van de straatlantaarns kan dit een verhoogd risico om aan het verkeer ten slachtoffer
te vallen tot gevolg hebben.
Wat nachtactieve vogelsoorten, zoals uilen, betreft, is het te verwachten dat zij beïnvloed worden door
verlichting. Het effect van wegverlichting op andere vogels of vogelgroepen blijft een leemte in de kennis,
maar hierbij dient wel aangehaald te worden dat het vermijden van verlichting nog steeds de beste
keuze is om effecten op vogels en fauna in het algemeen te voorkomen.
Voor de verschillende diersoorten zijn er aangepaste lampen op de markt, waarmee de schadelijke
effecten geminimaliseerd worden. Elke faunagroep stelt echter wel zijn eigen eisen. Amberkleurige
verlichting heeft zo het voordeel dat het voldoende resolutie en contrast levert voor het menselijk oog
(gevoeligheid menselijk oog voor de golflengte is voldoende groot) en tegelijk door vleermuizen veel
minder goed wordt waargenomen (gevoeligheid vleermuisoog voor de golflengte is laag). Maar dergelijke
verlichting is dan weer niet aangepast aan nachtvogels en omgekeerd. Er zal dus altijd iets of
iemand benadeeld worden. Is het niet de mens, dan zijn het wel één of meerdere faunagroepen. Het
komt er dus op aan om per gebied de verschillende doelgroepen te bekijken en op basis daarvan het
type verlichting te kiezen. Maar stel eerst de vraag of verlichting wel nodig is.
Op planten is de invloed van kunstlicht waarschijnlijk zeer beperkt vanwege het grote verschil tussen
de verlichtingssterkte overdag – 100.000 lux in volle zon - en bij kunstlicht – max. 40 lux (en 0,25 lux
bij volle maan).