Download het Technisch Vademecum Recreatieve Infrastructuur

3.10.4.2 Hybride verlichting
Deze verlichting is niet aangesloten op een netwerk, maar kan in principe zelfstandig branden met
behulp van zonne- en/of windenergie. Lichtmasten met een zonnepaneel bestaan al langer. Het zonnepaneel
alleen levert echter niet voldoende energie. Daarom zit op de nieuwste lichtmasten ook een
windmolen, die al gaat draaien bij een windsnelheid van 2 meter per seconde (windkracht 2 Beaufort).
Een accu slaat de stroom op. Een volle accu levert tot 5 dagen licht. Berekeningen geven aan dat de
windmolen ruim voldoende energie opwekt zodat bij een regelmatige wind een zonnepaneel mogelijk
niet eens nodig is.
Wanneer toch aansluiting op het stroomnetwerk aanwezig is, kan het overschot energie worden terug
geleverd aan de energiemaatschappij of aan andere projecten in de buurt.
Deze lampen zijn (nog) erg duur in aankoop, maar verbruiken geen energie en kunnen onafhankelijk
van het netwerk geplaatst worden. Dit kan een belangrijk voordeel bieden in groengebieden. Er hoeven
ook geen extra graafwerkzaamheden gebeuren voor de aanleg van kabels.
3.10.4.3 Bewegingssensor – lichtsensor
LED-lantaarns kunnen voorzien worden van bewegingsensoren en ook draadloos met elkaar in verbinding
staan. De lampen gaan aan of branden harder wanneer er iemand passeert en gaan daarna weer
uit of dimmen. De hoeveelheid licht hangt dus af van de mate van activiteit op de paden. Door het
toepassen van deze slimme verlichting kan het energieverbruik tot 50% dalen.
3.10.5 Lichtkleur
De lichtkleur van lichtbronnen voor functionele openbare verlichting kan variëren tussen oranje, geel,
wit en groen. Dit is enerzijds afhankelijk van het type lichtbron. Een natriumlamp geeft oranje-geel licht
terwijl een LED-lamp klassiek feller wit licht geeft. De kleurherkenning door de mens in de omgeving
van een lamp met wit licht is veel beter dan bij geel licht. Voor de verkeersveiligheid wordt dus bij
voorkeur gekozen voor wit licht. Een witte lamp heeft dan weer meer impact op de natuur dan lampen
met een warme kleur. Vogels en vleermuizen zijn de meest gevoelige soorten. In de omgeving van
voortplantingsgebieden van vogels wordt bij voorkeur gewerkt met groen licht. In foerageergebied van
vleermuizen en langs vliegroutes wordt met amberkleurig licht gewerkt. Omdat verschillende diersoorten
zoals vogels, vleermuizen of insecten een verschillende kleurgevoeligheid hebben, is het niet
mogelijk een kleurenspectrum te maken dat voor alle soorten minder impact oplevert.
Een interessante invalshoek is de ‘ecodynamische verlichting’. Dit is een vrij nieuw concept om verlichting
zodanig toe te passen dat die lichtkleuren heeft vergelijkbaar met het licht dat op dat moment
in de natuur voorkomt. Dat is warm zonlicht bij zonsondergang (rood, geel, paars licht), in de nacht
de lichtkleur van maanlicht (koel wit licht) en tot slot de vergelijkbare lichtkleuren van zonlicht bij
zonsopkomst.
3.10.6 Beheer
Lichtmasten zijn de drager voor de lamp en het armatuur. Vaak zijn deze nog uitgevoerd in metaal. Als
gevolg van de invloed van o.a. weer en wind, maar ook verkeerstrillingen, strooizout en hondenurine
worden deze aangetast en vormen deze na verloop van tijd een gevaar voor voertuigen en personen.
Door middel van visuele controles kunnen gebreken opgespoord worden. Ook bestaat de mogelijkheid
om met behulp van 3D-metingen te inspecteren. Regelmatige controles zijn aan te raden omwille van
de aansprakelijkheid als (weg)beheerder. Controle of lampen naar behoren werken, dient ook regelmatig
te gebeuren. Om energie te besparen kunnen deze controles ‘s avonds gebeuren.
Ontwerp en beheer van recreatieve zones
77