V - Acehbooks.org

HET ATJEHSCHE GEZIN
den niet aan de algeheele minachting van hunne medemenschen
en de gevolgen daarvan blootstaan. In Gajo
geldt dit eveneens, wanneer de partijen tot een verschillende
familiegroep behooren. Gebeurt dit in dezelfde blah,
dan is het bloedschande, waarop volgens gewoonte de
wurgdood stond en wellicht nog zou staan, indien het
europeesch bestuur dit niet verbood.
Bij alle indische volken geldt dit vergrijp, evenals overspel,
als een zeer ernstig feit. In Borneo zag ik indertijd
persoonlijk hoe eene vrouw, die zich daaraan had schuldig
gemaakt, in een hok onder een huis midden in het dorp,
werd ingebouwd, tot openlijke schande, waar iedereen
haar kon beschimpen en bespugen.
Hoe is de positie van de vrouw in Atjeh en Gajo?
Wij, westerlingen, zijn zoo gauw geneigd aan te nemen,
dat deze vrouwen het slecht hebben en afgebeuld worden.
En al is het leven van de atjehsche vrouw voor haar huwelijk
niet rooskleurig, na. haar huwelijk neemt ze een
vrij zelfstandige positie in als „meesteres van het huis".
Sterft de vader, dan verandert de positie der kinderen weinig;
anders bij overlijden der moeder, dan bekommert niemand
zich om de kinderen. Een volksgezegde luidt: „als de
pure rijst, als het zuivere water, zoo zijn de atjehsche
vrouwen".
De positie van de vrouw bij de Gajo's is vrij gunstig.
Wel is theoretisch alles — tot vrouw en kinderen toe —
bezit van den man, maar de praktijk is heel wat milder,
evenals er bij ons een gunstig verschil is tusschen de positie
der vrouwen volgens de voorschriften der wetboeken
en volgens de praktijk. In vele opzichten wordt de vrouw
in Gajo gelijkgesteld met het hoofd en mag zij volgens
91