V - Acehbooks.org

LAND EN VOLK VAN ATJEH VROEGER EN NU
sterkingen en het plaatsen van ambtenaren, gedekt door
eene voldoende macht en voorts naar al, wat de behoorlijke
uitvoering van de gemaakte regeling volkomen kan
verzekeren. Wanneer niettegenstaande de zegepraal onzer
wapenen de Sultan volstrekt ongeneigd blijft tot het sluiten
van de door de Regeering gewenschte overeenkomst,
verklaart de Regeeringscommissaris hem vervallen van
zijne waardigheid en stelt hij, na raadpleging der volksinstellingen,
een anderen Sultan aan of voorziet in het bestuur
van het rijk op zoodanige wijze, als in verband met
de voorschriften van het Opperbestuur door de omstandigheden
noodig zal worden geacht".
24 Januari 1874 wordt de Kraton veroverd.
Enkele dagen daarna sterft de Sultan, die met Panglima
Polem en Teukoe Ba'et naar Loeeng Bata was uitgeweken,
aldaar aan cholera.
31 Januari 1874 proclamatie van den opperbevelhebber,
waarbij het rijk van Atjeh krachtens het recht van overwinning
werd verklaard te zijn het eigendom van het nederlandsch-indisch
Gouvernement. De nederlandsche regeering
trad dus in de plaats van den Sultan, terwijl men
zich voorstelde voorloopig slechts Groot-Atjeh in eigen
beheer te nemen.
En dan breekt de politiek van afwachting aan en toenadering,
wat voor de mannen, die toen hebben moeten
werken, een marteling moet geweest zijn, totdat eindelijk,
om en bij 1900 duidelijker klanken werden
gehoord. De tijden der geconcentreerde linie zullen
lang in onaangename herinnering blijven. Wel werd in
de onderhoorigheden hier en daar opgetreden, werd op
336