05.09.2013 Views

De formule van Euler in reguliere polytopen - KNAW Onderwijsprijs

De formule van Euler in reguliere polytopen - KNAW Onderwijsprijs

De formule van Euler in reguliere polytopen - KNAW Onderwijsprijs

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

(1) Alle ribben <strong>van</strong> de polychoron zijn gelijk.<br />

(2) Elk <strong>van</strong> de hoeken tussen aangrenzende grenshypervlakken is gelijk.<br />

(3) Alle <strong>reguliere</strong> vertexfiguren zijn gelijk.<br />

§7.5 Het aantal <strong>reguliere</strong> polychora<br />

Om te bepalen welke convexe <strong>reguliere</strong> polychora er voorkomen <strong>in</strong> 4 dimensies kunnen we<br />

bestuderen op welke manieren <strong>reguliere</strong> polyhedra om een ribbe te plaatsen zijn, net zoals het<br />

mogelijk is om te bepalen welke convexe <strong>reguliere</strong> polychora er voorkomen <strong>in</strong> 3 dimensies door te<br />

bestuderen op welke manieren <strong>reguliere</strong> polygonen om een punt te plaatsen zijn. We zijn natuurlijk<br />

op zoek naar een manier waarbij het totaal <strong>van</strong> alle hoeken <strong>in</strong> de polyhedra (tussen aangrenzende<br />

vlakken) m<strong>in</strong>der is dan 360 , omdat de polyhedra als het ware <strong>in</strong> elkaar gevouwen moeten kunnen<br />

worden. Dit is te vergelijken met het tweedimensionale geval, waarbij de som <strong>van</strong> alle hoeken <strong>in</strong> de<br />

aangrenzende polygonen aan een punt kle<strong>in</strong>er moet zijn dan 360 , omdat de polygonen anders niet<br />

<strong>in</strong> drie dimensies <strong>in</strong> elkaar gevouwen kunnen worden. Er zijn, net als <strong>in</strong> twee dimensies, ten m<strong>in</strong>ste 3<br />

polyhedra per vertex nodig, omdat er anders nooit een gesloten figuur gevormd kan worden.<br />

Bij kubussen is er tussen twee aangrenzende vlakken een hoek <strong>van</strong> 90 , dus is het <strong>in</strong> 4 dimensies<br />

mogelijk om 3 kubussen rond elke ribbe te plaatsen. Een kubus heeft het Schläfli-symbool {4,3}, dus<br />

levert deze methode een polychoron op met het Schläfli-symbool {4,3,3}, wat de hyperkubus (of de<br />

tesseract) is.<br />

Bij tetrahedra is er tussen twee aangrenzende vlakken een hoek <strong>van</strong> bijna 71 , dus is het <strong>in</strong> 4<br />

dimensies mogelijk om 3, 4 of 5 tetrahedra rond elke ribbe te plaatsen. Een tetrahedron heeft het<br />

Schläfli-symbool {3,3}, dus levert deze methodes polychora op met het respectievelijk de Schläflisymbolen<br />

{3,3,3}, {3,3,4} en {3,3,5}. <strong>De</strong>ze polychora worden, <strong>in</strong> de genoemde volgorde, de<br />

pentachoron (of de 4-simplex), de hexadecachoron (of de 4-kruispolytoop) en de 600-cel.<br />

Zowel de octahedron als de dodecahedron hebben een hoek tussen aangrenzende vlakken <strong>van</strong><br />

tussen de 90 en de 120 , dus is het voor beide <strong>in</strong> 4 dimensies mogelijk om er 3 rond elke ribbe te<br />

plaatsen. Dit levert de 24-cel, met Schläfli-symbool {3,4,3}, en de 120-cel, met Schläfli-symbool<br />

{5,3,3} op.<br />

Aangezien de icosahedron een hoek tussen aangrenzende vlakken heeft <strong>van</strong> meer dan 120 , is het<br />

niet mogelijk om een polychoron te construeren met behulp <strong>van</strong> deze polyhedron. In totaal zijn er<br />

dus 6 convexe <strong>reguliere</strong> <strong>polytopen</strong> <strong>in</strong> 4 dimensies. 24<br />

§7.6 Polytopen <strong>in</strong> dimensie n<br />

Uit de eigenschappen <strong>van</strong> convexe polygonen, polyhedra en polychora kunnen we algemene<br />

eigenschappen afleiden die gelden voor <strong>polytopen</strong> <strong>in</strong> elke gehele dimensie n. Een polytoop <strong>van</strong><br />

dimensie n wordt genoteerd als .<br />

(1) <strong>De</strong> <strong>in</strong>wendige n-ruimte <strong>van</strong> de polytoop wordt begrenst door (een gesloten verzamel<strong>in</strong>g<br />

<strong>van</strong>) (n-1)-<strong>polytopen</strong> of (n-1)-deelruimten. <strong>De</strong>ze (n-1)-<strong>polytopen</strong> worden ook wel de cellen <strong>van</strong><br />

de polytoop genoemd.<br />

(2) Elke (n-2)-deelpolytoop is gemeenschappelijk aan twee (n-1)-deel<strong>polytopen</strong>.<br />

(3) Geen <strong>van</strong> de begrenzende (n-1)-deelruimten snijdt de <strong>in</strong>wendige n-ruimte.<br />

24 Dit bewijs is gebaseerd op het bewijs gegeven <strong>in</strong> Coxeter, Introduction to geometry, blz. 400<br />

Hoofdstuk 7: Polytopen <strong>in</strong> 4 en hogere dimensie s<br />

39

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!