De formule van Euler in reguliere polytopen - KNAW Onderwijsprijs
De formule van Euler in reguliere polytopen - KNAW Onderwijsprijs
De formule van Euler in reguliere polytopen - KNAW Onderwijsprijs
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
(1) Alle ribben <strong>van</strong> de polychoron zijn gelijk.<br />
(2) Elk <strong>van</strong> de hoeken tussen aangrenzende grenshypervlakken is gelijk.<br />
(3) Alle <strong>reguliere</strong> vertexfiguren zijn gelijk.<br />
§7.5 Het aantal <strong>reguliere</strong> polychora<br />
Om te bepalen welke convexe <strong>reguliere</strong> polychora er voorkomen <strong>in</strong> 4 dimensies kunnen we<br />
bestuderen op welke manieren <strong>reguliere</strong> polyhedra om een ribbe te plaatsen zijn, net zoals het<br />
mogelijk is om te bepalen welke convexe <strong>reguliere</strong> polychora er voorkomen <strong>in</strong> 3 dimensies door te<br />
bestuderen op welke manieren <strong>reguliere</strong> polygonen om een punt te plaatsen zijn. We zijn natuurlijk<br />
op zoek naar een manier waarbij het totaal <strong>van</strong> alle hoeken <strong>in</strong> de polyhedra (tussen aangrenzende<br />
vlakken) m<strong>in</strong>der is dan 360 , omdat de polyhedra als het ware <strong>in</strong> elkaar gevouwen moeten kunnen<br />
worden. Dit is te vergelijken met het tweedimensionale geval, waarbij de som <strong>van</strong> alle hoeken <strong>in</strong> de<br />
aangrenzende polygonen aan een punt kle<strong>in</strong>er moet zijn dan 360 , omdat de polygonen anders niet<br />
<strong>in</strong> drie dimensies <strong>in</strong> elkaar gevouwen kunnen worden. Er zijn, net als <strong>in</strong> twee dimensies, ten m<strong>in</strong>ste 3<br />
polyhedra per vertex nodig, omdat er anders nooit een gesloten figuur gevormd kan worden.<br />
Bij kubussen is er tussen twee aangrenzende vlakken een hoek <strong>van</strong> 90 , dus is het <strong>in</strong> 4 dimensies<br />
mogelijk om 3 kubussen rond elke ribbe te plaatsen. Een kubus heeft het Schläfli-symbool {4,3}, dus<br />
levert deze methode een polychoron op met het Schläfli-symbool {4,3,3}, wat de hyperkubus (of de<br />
tesseract) is.<br />
Bij tetrahedra is er tussen twee aangrenzende vlakken een hoek <strong>van</strong> bijna 71 , dus is het <strong>in</strong> 4<br />
dimensies mogelijk om 3, 4 of 5 tetrahedra rond elke ribbe te plaatsen. Een tetrahedron heeft het<br />
Schläfli-symbool {3,3}, dus levert deze methodes polychora op met het respectievelijk de Schläflisymbolen<br />
{3,3,3}, {3,3,4} en {3,3,5}. <strong>De</strong>ze polychora worden, <strong>in</strong> de genoemde volgorde, de<br />
pentachoron (of de 4-simplex), de hexadecachoron (of de 4-kruispolytoop) en de 600-cel.<br />
Zowel de octahedron als de dodecahedron hebben een hoek tussen aangrenzende vlakken <strong>van</strong><br />
tussen de 90 en de 120 , dus is het voor beide <strong>in</strong> 4 dimensies mogelijk om er 3 rond elke ribbe te<br />
plaatsen. Dit levert de 24-cel, met Schläfli-symbool {3,4,3}, en de 120-cel, met Schläfli-symbool<br />
{5,3,3} op.<br />
Aangezien de icosahedron een hoek tussen aangrenzende vlakken heeft <strong>van</strong> meer dan 120 , is het<br />
niet mogelijk om een polychoron te construeren met behulp <strong>van</strong> deze polyhedron. In totaal zijn er<br />
dus 6 convexe <strong>reguliere</strong> <strong>polytopen</strong> <strong>in</strong> 4 dimensies. 24<br />
§7.6 Polytopen <strong>in</strong> dimensie n<br />
Uit de eigenschappen <strong>van</strong> convexe polygonen, polyhedra en polychora kunnen we algemene<br />
eigenschappen afleiden die gelden voor <strong>polytopen</strong> <strong>in</strong> elke gehele dimensie n. Een polytoop <strong>van</strong><br />
dimensie n wordt genoteerd als .<br />
(1) <strong>De</strong> <strong>in</strong>wendige n-ruimte <strong>van</strong> de polytoop wordt begrenst door (een gesloten verzamel<strong>in</strong>g<br />
<strong>van</strong>) (n-1)-<strong>polytopen</strong> of (n-1)-deelruimten. <strong>De</strong>ze (n-1)-<strong>polytopen</strong> worden ook wel de cellen <strong>van</strong><br />
de polytoop genoemd.<br />
(2) Elke (n-2)-deelpolytoop is gemeenschappelijk aan twee (n-1)-deel<strong>polytopen</strong>.<br />
(3) Geen <strong>van</strong> de begrenzende (n-1)-deelruimten snijdt de <strong>in</strong>wendige n-ruimte.<br />
24 Dit bewijs is gebaseerd op het bewijs gegeven <strong>in</strong> Coxeter, Introduction to geometry, blz. 400<br />
Hoofdstuk 7: Polytopen <strong>in</strong> 4 en hogere dimensie s<br />
39