ARGUS fotoJAARboek 2012

| 12 geworden is en bij de andere bereik. Sommige vleermuizen, zoals de hoefijzervleermuis, roepen altijd op dezelfde, constante frequentie. Daardoor
kunnen zij goed inschatten hoe snel hun prooi is, maar zij krijgen niet veel informatie over de afstand tot objecten en hun details. Andere
vleermuisgeslachten beschikken over een breed bereik. Zij kunnen beter de afstand tot hun prooi inschatten, maar niet hoe snel ze vliegt.
De meeste vleermuizen gebruiken een mix van constante en aanpasbare frequenties. Een van de twee is daarbij dominant, afhankelijk van de
informatie die ze nodig hebben in hun specifieke leefmilieu. Echolocatie is trouwens een erg energieverslindende bezigheid. Waar mogelijk zal
de vleermuis erop bezuinigen. In omgevingen die een vleermuis goed kent, zoals haar woongrot of de zolder waar ze de winter doorbrengt,
kan ze zelfs blind vliegen.
Een jachtpartij verloopt bij de meeste vleermuizen als volgt. Tijdens de zoekfase worden signalen uitgezonden met een traag ritme. Die signalen
dienen voor de oriëntatie in de ruimte en de lokalisering van obstakels en prooien. Eens de prooi is gelokaliseerd, verhoogt het ritme van de
signalen, om bij de aanval op te lopen tot veertig impulsen per seconde. Opvallend is dat meerdere vleermuizen perfect tegelijk in dezelfde
omgeving kunnen jagen. In dat geval gebruiken ze elk een eigen frequentie en richten ze zich enkel op hun eigen echo. Vleermuizen zijn niet
de enigen die ultrasone geluiden kunnen horen. Ook gaasvliegen en sommige nachtvlinders doen aan echolocatie. Deze potentiële prooien
hebben strategieën ontwikkeld om te ontsnappen aan vleermuizen. Ze vluchten, vliegen onregelmatig, of verstoren de sonar van hun aanvaller
met hun eigen ultrasone geluiden.
Zintuig zes, zeven en acht
Nog meer tot de verbeelding sprekend dan dieren die andere klank- en lichtspectra kunnen horen en zien dan wij mensen, zijn zintuigen die wij
als zodanig niet kennen. Welkom in de wondere wereld van het temperatuurzintuig, het elektrisch zintuig en het magnetisch zintuig.
Het temperatuurzintuig is het minst precieze zintuig van de mens. We merken wel of het warm of koud is, maar zonder thermometer kunnen
we nooit precies zeggen welke temperatuur het is. Sommige slangen daarentegen kunnen minuscule temperatuurverschillen registreren. De
koningspython gebruikt haar temperatuurzintuig om in het donker warmbloedige prooien op te sporen. Hetzelfde zintuig helpt de thermometervogel
om zijn nest drie maanden lang op een constante temperatuur van 33°C te houden. Anders worden de eieren niet uitgebroed.
Iets wat we helemaal niet kennen als mens, is het elektrisch zintuig. Nu produceren alle levende wezens, de mens incluis, wel een klein beetje
stroom. Deze erg zwakke bio-elektriciteit wordt vooral veroorzaakt door de activiteit van spieren en zenuwcellen. Bij sommige vissen mag
dat wat meer zijn. Water geleidt elektriciteit veel beter dan lucht en daar maken vissen zoals de bruine katvis, de toonhaai, de gemarmerde
sidderrog handig gebruik van. Een sidderaal, een zoetwatervis die voorkomt in het Amazonegebied, kan elektrische schokken produceren van
zeshonderd volt. De ontladingen, die dodelijk kunnen zijn voor mensen, gebruikt deze vis om zijn prooien te verdoven en om belagers af te
schrikken.
Met een magnetisch zintuig, dat werkt als een inwendig kompas, beschikken sommige dieren over een ingebouwde gps, die bovendien niet
van satellieten afhankelijk is, maar van het magnetisch veld van de aarde. Zo kunnen bosmuizen hun weg vinden naar en in hun ondergrondse
gangen en zeeschildpadden terugzwemmen naar hun geboortestrand om er eieren te leggen. Een zwaluw vindt probleemloos zijn nest terug
na een overwintering in Afrika.
Het is aanlokkelijk te denken dat we de speciale eigenschappen van sommige dieren als mens kunnen gebruiken om ons leven en onze technologie
te verbeteren. Sommigen dromen misschien al van bio-batterijen en een in ons brein ingebouwde gps. Niemand zegt dat die er nooit