ARGUS fotoJAARboek 2012

| 66 maar. ‘Roetfilters hebben weinig impact op de totale massa van het fijn stof. De fractie roet in de totale massa is heel klein, het gaat om slechts enkele
procenten. Dieselroetfilters helpen dus maar weinig om de huidige fijnstofnormen, die massanormen zijn, te halen. Gesloten roetfilters, die 90% van
de roetuitstoot verminderen, hebben wel een positief effect op de gezondheid, want die roetfractie is schadelijker dan andere componenten. Er wordt
daarom door meer en meer landen gepleit om naast de totale massa fijn stof, ook specifiek (diesel)roet te reguleren. In België wordt nu al op bijna
twintig meetplaatsen ook “Black Carbon”, een onderdeel van fijn stof en een maat voor het gevaarlijke dieselroet, gemeten.’
Een andere bedenkelijke beleidsbeslissing vanuit het oogpunt van de bevordering van de luchtkwaliteit waren de premies bij de aankoop van zogenaamd
groene wagens, waarbij enkel werd gekeken naar de CO 2 -uitstoot en niet naar NO x of fijn stof. ‘Zo kreeg de verdieseling nog een extra stimulans, want
dieselauto’s verbruiken minder en stoten dus minder CO 2 per km uit,’ zegt Fierens. ‘Een beetje waanzinnig, want de energie-inhoud van diesel is groter.
Met 1 liter diesel breng je meer CO 2 , meer NO x en meer fijn stof in de atmosfeer dan met 1 liter benzine. En zeggen dat dat allemaal het gevolg is van
de verlaging van de accijns op diesel tijdens de eerste oliecrisis veertig jaar geleden, om de transportsector te steunen. Alleen reden er toen bijna geen
personenwagens op diesel.’
België slaagt er niet in de Europese norm te halen voor stikstofdioxide (NO x ). ‘We hadden de norm moeten halen in 2010, maar hebben uitstel gevraagd
tot 2015,’ zegt Frans Fierens. ‘Gelet op de blijvende verdieseling is het nog maar de vraag of het dan wel in orde zal zijn. ‘
De luchtverontreiniging, in het bijzonder rond de grote verkeersassen, stelt de sportieve mens voor een dilemma. Sporten is gezond, daar zijn we het
allemaal over eens. Maar is het dat ook nog als je loopt of fietst vlak bij een drukke verkeersader? Frans Fierens pleit voor gezond verstand. ‘Ik zou
mensen zeker niet aanraden om niet meer of permanent binnen te sporten. Uit metingen blijkt dat de kwaliteit van de binnenlucht vaak nog slechter is
dan die van de buitenlucht. Probeer drukke verkeersassen te vermijden bij het sporten. Sport niet tijdens de spits. Het beste moment om te sporten
is, afgaande op de gemiddelde resultaten van ons meetnetwerk, voor de ochtendspits of ‘s avonds na de spits. Op smogdagen raden we mensen die
gevoelig zijn voor luchtvervuiling aan om niet te sporten.’
Die smogdagen bewijzen overigens dat er een heel eenvoudige remedie bestaat om minder fijne deeltjes in de atmosfeer te laten belanden: trager
rijden. Bij fijnstofsmog (of wintersmog) wordt de snelheid op de autowegen verlaagd en treedt een spectaculaire daling op van het fijn stof in de onmiddellijke
omgeving van de snelwegen waar de snelheid wordt verlaagd. ‘De roetfractie daalt dan inderdaad langs de snelwegen. Een maximumsnelheid
van 90 of 100 km/u en 70 km/u op de gewestwegen is wat mij betreft een heel slimme en eenvoudige maatregel, die op ons kleine wegennet trouwens
nauwelijks tijdverlies oplevert. Van 120 naar 90 km/u zorgt voor ongeveer 25% minder uitstoot van roet, voor minder verbruik én minder CO 2 -uitstoot
per km. Bovendien wordt het verkeer zo ook veiliger. Ik vind het dan ook onbegrijpelijk dat Nederland onlangs de maximumsnelheid heeft opgetrokken
naar 130 km/u.’
Landbouw
Het verkeer is niet de enige boosdoener voor de luchtkwaliteit. ‘De industrie heeft grote inspanningen gedaan, maar er zullen er nog moeten worden
geleverd,’ zegt Frans Fierens. ‘Het blijft natuurlijk schipperen tussen wat de overheid wil realiseren en hoe ver de industrie kan gaan zonder zijn concurrentievermogen
kwijt te spelen.’
Voor de landbouw is een verdere emissiedaling van ammoniak een werkpunt. Ammoniakemissies dragen bij tot de vorming van fijnstof en tot bodemverzuring.
Ammoniakreductie ligt moeilijk omdat de problematiek verweven is met de manier van landbouw bedrijven in Vlaanderen. Met name de
niet-grondgebonden intensieve veeteelt is een belangrijke bron. Volgens het jaaremissieverslag van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) is de veeteelt