ARGUS fotoJAARboek 2012

| 98 Aandacht voor biodiversiteit is van vitaal belang voor stedelijke omgevingen, zegt Marc Peeters. ‘In de vroegere visie had je enerzijds natuurbehoud en
daarnaast economie, landbouw, visserij. We dachten dat de beste manier om biodiversiteit te behouden erin bestond een aantal ongerepte stukken natuur
onder een stolp te steken. Die relictplaatsen blijven belangrijk en moeten zo goed mogelijk bewaard worden. Maar alleen een paar eilandjes van biodiversiteit
zullen niet volstaan om de ecosysteemdiensten te leveren om de planeet draaiend en gezond te houden. Omdat de wereldbevolking blijft groeien, moeten
we zorgen voor een verweving tussen ecologie en economie. Natuurbehoud moet in elk domein geïntegreerd worden, ook in de stad. Als we de natuur niet
integreren in de stad, blijft er alleen beton over en wordt het leven op termijn onmogelijk. De ecodiensten die de natuur levert zijn essentieel voor het welzijn
en het welbevinden van de mensen: zuivering van water en lucht, productie van zuurstof en tegengaan van overstromingen.’
De op het platteland zo bedreigde bijenpopulatie vormt een mooi voorbeeld van hoe de stad een rol kan spelen bij het bieden van kansen aan soorten.
‘Omdat in steden minder pesticiden worden gebruikt dan op het platteland en omdat er in de parken en de tuinen geen monocultuur van gewassen heerst,
blijken bijen het goed te doen in de stad én produceren ze er zelfs lekkerdere honing,’ zegt Peeters.
Als laagste besturingsniveau staan steden dicht bij de mensen en kunnen ze snel initiatieven ontplooien om biodiversiteit te bevorderen, stelt Marc Peeters.
‘De stad kan ervoor zorgen dat er voldoende natuur in de stad is. Gemeentebesturen kunnen hun bevolking sensibiliseren door ze te informeren en zelf het
goede voorbeeld te geven, bijvoorbeeld door pesticidengebruik verder te bannen en aan ecologisch bermbeheer te doen. Helaas staat zorgen voor meer
biodiversiteit en groen in de stad nog altijd onder druk van onder andere de immobiliënsector die open ruimte liever volbouwt met huizen en appartementsgebouwen.’
Oases van groen
Het internationaal jaar van de biodiversiteit (2010) zet zich voort in het decennium van de biodiversiteit (2011-2021). Biodiversiteit is in het leerplan van het
secundair onderwijs opgenomen. Langzaam maar zeker geraakt iedereen doordrongen van het belang van de biodiversiteit, maar dat belet niet dat er nieuwe
bedreigingen bijkomen, zegt Marc Peeters. ‘De klimaatwijziging, waarvan we in België nog niet veel hinder ondervinden, zorgt toch al voor extra druk op
bepaalde soorten en voor het voorkomen van vreemde soorten die voor nieuwe onevenwichten zorgen.’
‘De stad vormt een concentratie van alle bedreigingen voor de biodiversiteit,’ zegt Marc Peeters. ‘Minder natuur, versnippering, verontreiniging, het voorkomen
van exoten. Wereldwijd zijn exoten de tweede belangrijkste oorzaak van de achteruitgang van de biodiversiteit. Grote opportunisten zoals de parkiet,
de Japanse duizendknoop en het Aziatisch lieveheersbeestje ondervinden bij ons zo weinig weerstand dat ze een plaag kunnen vormen. Het exotenprobleem
stelt zich als soorten hier ideale leefomstandigheden vinden en de plaats innemen van inheemse soorten, waarbij ze zorgen voor een verder onevenwicht van
het systeem. Maar exoten zijn niet noodzakelijk slecht. Veel exoten passeren ongemerkt, kunnen zich niet voortplanten of overleven de winter niet. Slechts
één procent kan zich echt vestigen en een probleem worden.’
Hoe kunnen we biodiversiteit in de stad bevorderen? Marc Peeters houdt een warm pleidooi voor meer groen en meer braakliggende grond in de stad.
Plekken waar de natuur ongestoord door de mens zijn gang kan gaan. ‘Braakland, dat zijn de laatste oases in de woestijn. Er zijn zelfs nog enkele plekken in
Brussel waar orchideeën bloeien.’ In Brussel wordt bovendien werk gemaakt van groene corridors langs waar dieren zich doorheen de stad kunnen verplaatsen
van de ene groenzone naar de andere.
De natuur is een dynamisch gegeven. Heel wat dieren hebben zich door de jaren heen aangepast aan het leven in de stad. Sommigen, zoals duiven, meeuwen
en halsbandparkieten gedijen zelfs zo goed dat ze voor overlast zorgen en een probleem vormen voor andere soorten. Wat is daaraan te doen? ‘Als de
populatieregulerende mechanismen zoals predatoren en parasieten weg zijn, ontstaat er een onevenwicht,’ zegt Marc Peeters. ‘Dat vossen terug opduiken in