download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

More documents

Recommendations

Info

'Geluckigh die op den VAL-LET' Dat Vallet de oplage van zijn eerste drie titels doorverkocht aan Janssz. zal als reden heb ben gehad dat hij zijn vierde boek wilde uitgeven: de Regia pietas, een monumentaal werk met luitbewerkingen van de 150 psalmen ter dikte van het eerste deel van het Secretum. Het graveren hiervan zal hem een klein fortuin hebben gekost, waarvan hij wellicht een gedeelte financierde uit de verkoop aan Janssz. Tekenend is dat hij het nieuwe boek weer in eigen beheer uitgaf. Een andere bron waaruit hij putte is zeer bijzonder: hij liet zich sponsoren door een aantal vermogende heren uit zijn al eerder genoemde netwerk. Als tegenprestatie nam hij hun wapens op in het boek. Deze werden door niemand minder gegraveerd dan door zijn vriend Michel le Blon, de grote specialist in dit genre. De wapens gingen vergezeld van gedichtjes, waarin de sponsor zich bekend maakte plus het aantal koperen platen dat hij bij droeg. Matthijs van Beek droeg zo tien platen bij, Michiel van Eijck zes, Jacomo Pauw twaalf, Guillaume Bartolot jr zes, Lubbert van Axel acht en Jeronimus Jorisz. Waephelier achttien (afb. 4). Deze actie leverde Vallet dus zestig platen op, ruim een derde van de 169 tabulatuurplaten, plus de zes wapengravures en de titelgravure. Deze laatste, waarop we Vallet de luit zien bespelen te zamen met koning David en enkele tempelmuzikanten, werd overigens niet door Le Blon vervaardigd, maar - evenals de titelgravure van het Secretum - door David Vinckboons, in samenwerking met de graveur P. Serwouters (afb. 5). We kunnen nog twee bronnen van inkomsten traceren die Vallet heeft benut voor zijn uit gaven. Ten eerste de opdrachten van zijn luitboeken: een opdracht werd beloond met een honorarium. Daarbij maakte Vallet handig gebruik van de verschillende versies waarin zijn boeken verschenen. Zo is de Nederlandse uitgave van het eerste deel van het Secretum opge dragen aan Prins Maurits. Een logische keuze, want de stadhouder was zelf het luitspel machtig. Hij had lessen genoten van Joachim van den Hove, die zijn luitboek Delitiae musicae (1612) ook al aan Maurits had opgedragen. De Franse uitgave is behalve aan Maurits ook opgedragen aan de Staten-Generaal: de Staten worden als eerste in grote letters genoemd, Prins Maurits volgt in een aanmerkelijk kleiner corps. Tenslotte is er ook een exemplaar be waard van de Franse uitgave van deel I dat is opgedragen aan een geheel andere instantie: de burgemeesters, schepenen en thesoriers van Amsterdam. Deze opdracht wordt bevestigd door een verzoek van Vallet aan het stadsbestuur, dat bewaard is gebleven. 34 Het minder prestigieuze tweede deel van het Secretum wordt zowel in de Franse als de Nederlandse versie opgedragen aan de Amsterdamse heren Pieter Pauw, Albert vander Burcht, Antoni Coignet en de al bij de Regia pietas genoemde Matthijs van Beeck en Lubbert van Axel. De Regia zelf tenslotte is opgedragen aan niemand minder dan de Engelse koning, Jacobus i, de belang rijkste protestantse vorst in die tijd. Als laatste bron van inkomsten is te noemen Vallets startkapitaal. We hebben al gezien dat hij zijn vader machtigde zijn financiële belangen te behartigen, waaronder begrepen de verkoop van bezittingen en renten. De machtiging dateert van 1613 en het ligt voor de hand te veronderstellen dat Vallet hier zijn bezittingen te gelde maakt om de uitgave van zijn luit boeken te bekostigen. Besluit Wanneer we de levensloop van Nicolaes Vallet bekijken, nemen we in zijn eerste Amster damsejaren, met name in de periode 1615-1620, een koortsachtige activiteit waar, zowel ar- 34 Document V. 280
Afb. 5. Titelgravure van Regia pietas (1620). 'Geluckigh die op den VAL-LET' tistiek, sociaal als economisch. In deze tijd produceert en financiert hij vier prachtige tabula- tuurboeken. Hij maakt daarbij gebruik van zijn netwerk: jonge Amsterdamse kooplieden die tot zijn cliëntèle behoorden en die hij wellicht ook via schermmeester Thibault kende, alsmede artistieke stadgenoten van zuidelijke afkomst, in het bijzonder Michel le Blon. Het aanzien dat hij met zijn uitgave van het Secretum zal hebben verworven, kwam goed te pas bij de realisatie van de monumentale Regia pietas. Toch hebben de prestigieuze uitgaven niet de weg voor een glanzende carrière geplaveid. Alle tekenen die wijzen op deelname aan het circuit dateren van 1620 of eerder: de omgang met Le Blon en Thibault, de compositie voor Van Valckenburgh. Na die tijd vernemen we alleen nog hoe Vallet de kost verdiende met zijn ensemble - bestaande uit buitenlanders, met name Engelsen - op bruiloften en partijen, en met zijn dansschool. Het gemis aan een vast patronaat werd enigszins ondervangen door een systeem van onderlinge verzekeringen: de musici steunden elkaar financieel in geval van ziekte en bij tegenvallende inkomsten. Daartegenover stond dan de eis van exclusiviteit. Ongetwijfeld heeft Vallet naast deze activiteiten ook privélessen gegeven - de Instructie uit het Secretum wijst in die richting - maar daarover ontbreken feitelijke gegevens. Hoe Val lets financiële nood uit 1633 moet worden verklaard is niet geheel duidelijk. Wellicht was zijn kapitaal geheel opgegaan aan de uitgave van de luitboeken en vielen de opbrengsten 281
Page 1 and 2:
23e jaargang nummer 4/5 Kunst in op
Page 3 and 4:
J.W.J. Burgers, P.G.M. Diebeis, P.
Page 5 and 6:
Marten Jan Bok en Gary Schwartz Sch
Page 7 and 8:
Schilderen in opdracht in Holland i
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Visies op kunst in Holland daartuss
Page 21 and 22:
Visies op kunst in Holland Voor de
Page 23 and 24:
Visies op kunst in Holland als wel
Page 25 and 26:
Visies op kunst in Holland Afb. 3.
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Enige literatuur Overzichtswerken:
Page 33 and 34:
Betaald werk? Poëzie als ambacht i
Page 35 and 36:
ft^jbiniöe ban £et öioote much b
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Ivrusbeo» «Ml «SOfte ÖJltpfcftJ
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
P.J. Verkruijsse Holland 'gededicee
Page 49 and 50:
" D E E ^ G E P O O R T E , ••
Page 51 and 52: Holland 'gedediceerd'. Boekopdracht
Page 57 and 58: t&zzry SiNT 3wFcaTNATES%C^»" Holla
Page 59 and 60: Bijlage 1 Holland 'gedediceerd'. Bo
Page 65 and 66: Rudolf Rasch Om den armen dienst te
Page 67 and 68: Om den armen dienst te doen min spe
Page 69 and 70: Om den armen dienst te doen geduren
Page 71 and 72: Om den armen dienst te doen ? 7 -
Page 73 and 74: Om den armen dienst te doen aanzien
Page 75 and 76: Om den armen dienst te doen Afb. 2.
Page 77 and 78: Om den armen dienst te doen 1684-16
Page 79 and 80: Om den armen dienst te doen den met
Page 81 and 82: Om den armen dienst te doen der Sch
Page 83 and 84: Om den armen dienst te doen De voor
Page 85 and 86: Om den armen dienst te doen rond de
Page 87 and 88: Om den armen dienst te doen Als men
Page 89 and 90: Om den armen dienst te doen Seizoen
Page 91 and 92: 'Geluckigh die op den VAL-LET' de k
Page 93 and 94: 'Geluckigh die op den VAL-LET' zich
Page 95 and 96: 'Geluckigh die op den VAL-LET' dans
Page 97 and 98: 'Geluckigh die op den VAL-LET' Afb.
Page 99 and 100: 'Geluckigh die op den VAL-LET' is h
Page 101: 'Geluckigh die op den VAL-LET' Afb.
Page 105 and 106: Museumnieuws Helden van Het Vaderla
Page 107 and 108: viermaal jaarlijks 1200 gulden. De
Page 109 and 110: Boekennieuws Boeken in het kort Hol
Page 111 and 112: mag toch opvallend heten dat het st
Page 113 and 114: het voetlicht en gepresenteerd als
Page 115: Inhoud 23e jaargang nr. 4/5, septem
show all

download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?