download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Betaald werk? Poëzie als ambacht in de 17e eeuw
wy (dit werkje) tot eene vriendelijcke groete, V. E. opofferen ende gheven, tot dat wy met­
ter daedt in conste van ghenesen onsen goede wille ende Liefde bewysen. 47
Maar van die tijd af verandert dat en produceert Viverius de ene vertaling en bewerking
na de andere en bestaat ook zijn meeste eigen poëzie uit lofdichten, berijmde samenvattin­
gen en dergelijke in diezelfde vertalingen en bewerkingen. Speelde hier wellicht de zorg voor
zijn jonge gezin een rol? Het gemiddelde inkomen van een dokter, en zeker van een officieel
aangestelde stadsdokter, was niet slecht - men spreekt van ƒ100,- a ƒ150,- 's jaars 48
maar enige aanvulling, hoe gering ook, zal toch altijd welkom zijn geweest.
Voor zover ik heb weten te achterhalen begint dit in 1602, het jaar van zijn huwelijk 49
,
met een herziening van de verhandeling Het examen of ondersouck der peste van David van
Mauden voor de uitgever Hans Matthijsz. Deze Hans Matthijsz., die evenals Laurens Ja­
cobsz. een leerling was van Cornelis Claesz., stierf het jaar daarop. 50
De volgende uitgave
verschijnt dan ook weer bij Laurens Jacobsz., zij het nu in samenwerking met Cornelis
Claesz. Het betreft twee vertalingen van gedichten van de fel protestantse Engelse koning
Jacobus en twee lofdichten, dat alles opgenomen in een door meerdere vertalers verzorgde
verzamel-editie van diens werken, die in 1603 uitkwam met de titel Een comnglijck ghe-
schenck: ofte, onderwijsingen zijner majesteyt van Engelant; aen zynen zeer beminden zone Henricum
prince.
Dat zelfde jaar stierf echter ook Laurens Jacobsz., die tot dan toe min of meer Viverius'
vaste uitgever was geweest. 51
Enige jaren zien we hem nu publiceren bij verschillende van
diens relaties. In 1604 komt er een vertaling van De vierlinghen (ofwyse leerdichten) van Guy
du Faur de Pybrack uit bij Desiderius de la Tombe, die in elk geval in 1606 een zakelijke
relatie met Cornelis Claesz. zal blijken te hebben. 52
In 1608 volgt er een lijkdicht voor de
Amsterdamse dominee Warner Helmichius bij Jacobsz.' leermeester en veelvuldige associé
Cornelis Claesz. zelf en in 1609 bij deze het reeds uitvoerig besproken geografische Hand-
boeck. En dan, na Claesz.' dood in 1609 53
, bij diens leerling Michiel Colijn een vertaling van
Nathan Chytraeus' Het reys-gheldt van de wterste, of laetste reyse (1610). 54
In diezelfde jaren verschijnen er nogal wat lofdichten van hem in uitgaven bij Laurens
Jacobsz. en bij diens opvolger Jan Evertsz. Cloppenburg en zijn gelijknamige Deventerse
broer. 55
Bij de Amsterdamse Cloppenburg zal hij later, in 1616, ook een eigen gedicht publi­
ceren, Een troostelijckghesangh, van deghelucksalighe doodt der kinderen Godes. Maar ondanks de
aparte titelpagina hoort dit gedicht toch waarschijnlijk bij een andere uitgave van Cloppen-
47 Jacobus Viverius, Den spieghel van de Spaensche tyrannie. Cortelijck in dichteghestelt (Amsterdam: Laurens Jacobsz.,
1601) A2 verso.
48 J.G.W. F. Bik, Vijf eeuwen medisch leven in een Hollandse stad (Diss. UvA; Assen: Van Gorcum, Hak en Prakke, 1955)
210-215. Leo Noordegraaf en Gerrit Valk, De gave Gods. De pest in Holland vanaf de late middeleeuwen (Bergen (NH):
Octavo, 1988) 156-157.
49 Blommaert, Schryvers van Gent, 168.
50 Van Selm, Een menighte treffelijcke Boecken, 336 en M.M. Kleerkooper en W. P. van Stockum, De boekhandel te Amsterdam
voornamelijk in de 17e eeuw (2 dln.j's-Gravenhage: Martinus Nijhoff, 1914-15) I, 405.
51 Moes-Burger, De Amsterdamsche boekdrukkers II, 314.
52 Kleerkooper-Van Stockum, De boekhandel te Amsterdam II, 836.
53 Van Selm, Een menighte treffelijcke Boecken, 225.
54 Van Selm, Een menighte treffelijcke Boecken, 336 en Moes-Burger, De Amsterdamsche boekdrukkers n, 196.
55 NI. in een viertal vertaalde werken van de Engelse piëtist William Perkins (Willem Jan op 't Hof, Engelse piëtistische
geschriften in het Nederlands, 1598-1622 (Diss. RUU; Rotterdam: Lindenberg, 1987) 134, 143, 146 en 153)
en in W. Baudaert, Apophthegmata christiana (Deventer 1605; Van der Haeghen, Bibliotheca Belgica i, 186, B 87).
220
- ,