download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Om den armen dienst te doen
gedurende de behandelde periode. Samenvattend kan men de gemiddelde kosten per uitvoe­
ring aan speellonen op ƒ75 stellen.
Musici kregen wat minder betaald. Rond 1680 ontving Pieter Picard als aanvoerder van
de musici/2 per speelavond, de meeste musici ƒ 1:5. Andere lonen zijn doorgaans in de orde
van grootte van ƒ 1. Dat maakt tesamen de overige personele kosten op rond ƒ 25 per speela­
vond en daarmee de totale personele kosten per speelavond op rond ƒ 100.
Materiële kosten betreffen in de eerste plaats costuums en decors en daarmee verbonden
zaken (zoals spelden, gouddraad, timmerwerk, enzovoorts) en verder kaarsen, bier, en een
grote menigte diverse en niet gespecificeerde kosten. Als men de bedragen per speelperiode
of seizoen deelt door het aantal speeldagen, vindt men een grof gemiddelde van rond ƒ50
in deze categorie. Daarmee komen de totale kosten per speelavond op gemiddeld ƒ 150, waar­
bij ik uiteraard wil aantekenen dat dit slechts een zeer globaal gemiddelde is en dat er zowel
duurdere als goedkopere speelavonden en ook duurdere en goedkopere perioden zijn ge­
weest. 6
Als regel werd de auteur van een spel (de poëet genoemd) niet betaald. Op 19 februari
1681 protesteert Jan Dullaert in een brief aan de regenten van de godshuizen tegen vermeen­
de betalingen door de Schouwburgregenten aan NU volentibus arduum voor het opvoeren van
de stukken van het genootschap. 7
Eén zo'n betaling is, uit een iets latere periode, gedocu­
menteerd. Thomas Arends ontving op 25 november 1681 een nogal hoog bedrag, ƒ315, 'vol­
gens gemaekt contract'; 8
ik vermoed dat het zijn Iphigenie betreft, die op 12 oktober 1681 in
première was gegaan. Op 17 september 1685 protesteert Jan de Witt, mede namens het ge­
nootschap In magnis voluisse sat est, over het uitblijven van beloofde betaling met betrekking
tot de spelen Bajazet, Berenice, Phedra en Hippolytus enAgamemnon. 9
Wat opvalt is dat hier het­
zelfde hoge bedrag wordt genoemd: 100 ducatons (=/315) per spel. Maar in de overgrote
meerderheid van gevallen deed een auteur het voor de eer; wel verwierf hij er zich vrije toe­
gang tot de Schouwburg mee.
De periode 1678-1681: de regentenstrijd tussen Schouwburg en godshuizen
Gedurende de eerste periode na de heropening op 25 november 1677 werd de Schouwburg
bestuurd door de vier nog levende regenten van het seizoen 1671-1672: Tobias van Domse-
laer, Cornelis van der Cruyssen, Jan Koenerding en Ferdinandus de Molde. Ze brachten
op de planken wat toevallig beschikbaar was: Lully's opera Isis, kluchten, balletten, en wat
dies meer ware.
Op 28 december benoemden de burgemeesters een zestal nieuwe regenten voor de
Schouwburg: Petrus Francius, Lodewijk Meijer, Andries Pels, Jacob Matham, Jan Bou-
meester en Tobias van Domselaer; ze moesten hun werk met ingang van februari 1678, het
nieuwe boekjaar van de godshuizen, beginnen. 10
Drie leden van het college (Pels, Meijer,
Boumeester) hadden nauwe banden met het kunstgenootschap NU volentibus arduum. De re­
genten van de Schouwburg waren uitsluitend verantwoording schuldig aan de burgemees-
6 Bovendien zijn deze getallen gebaseerd op grove delingen en schattingen en niet op een minutieuze analyse
van alle bekende uitgavenposten.
7 Wybrands, Amsterdamsche tooneel, 143-145.
8 Weeshuis 432, p. 51.
9 Notarieel 5607 (Joh. Commelin), 17 september 1685; afschrift in Sterck, Amsterdamsche tooneelleven, 130-131.
10 Wybrands, Amsterdamsche tooneel, Bijlage K, 233-234.
247